กบฎพลเอกฉลาด หิรัญศิริ

จาก ฐานข้อมูลการเมืองการปกครอง สถาบันพระปกเกล้า

ผู้เรียบเรียง อาวุธ และ รศ.ดร.นครินทร์ เมฆไตรรัตน์

ผู้ทรงคุณวุฒิประจำบทความ รองศาสตราจารย์นรนิติ เศรษฐบุตร และ รองศาสตราจารย์ ดร.นิยม รัฐอมฤต

“กบฏพลเอกฉลาด หิรัญศิริ” ในปี พ.ศ. 2520 คือ การพยายามยึดอำนาจจากรัฐบาลนายธานินทร์ กรัยวิเชียร นายกรัฐมนตรีซึ่งมาจากการแต่งตั้งและการสนับสนุนของคณะปฏิรูปการปกครองแผ่นดิน เหตุการณ์เริ่มขึ้นในตอนเช้ามืดของวันที่ 26 มีนาคม พ.ศ.2520[1] เมื่อพลเอกฉลาด หิรัญศิริ อดีตรองผู้บัญชาการทหารบก ซึ่งถูกให้ออกราชการตามคำสั่งของคณะปฏิรูปการปกครองแผ่นดิน นำกำลังทหารจากกองพลที่ 9 จังหวัดกาญจนบุรี และกองพลทหารราบที่ 19 กองพันที่ 1, 2 และ 3 ราว 300 นาย เข้ายึดศูนย์ปฏิบัติการกองทัพบก สวนรื่นฤดี, กองบัญชาการทหารสูงสุดส่วนหน้า สนามเสือป่า, กรมประชาสัมพันธ์ และสถานีวิทยุกระจายเสียงแห่งประเทศไทย พร้อมกับควบคุมตัวนายทหารสำคัญคือ พลเอก ประเสริฐ ธรรมศิริ รองผู้บัญชาการทหารบก พลเอก ประลอง วีระปรีย์ เสนาธิการทหารบก และพลตรี อรุณ ทวาทศิน ผู้บัญชาการกองพลที่ 1 ฝ่ายผู้ก่อการพยายามเข้าควบคุมตัวพลเอก เสริม ณ นคร ผู้บัญชาการทหารบกด้วย แต่พลเอกเสริมสามารถหนีออกจากบ้านพักไปได้[2]

เหตุการณ์กบฎ

เวลา 09.15 น. กลุ่มผู้ก่อการออกประกาศในนามคณะปฏิวัติ อ้างชื่อพลเอกประเสริฐ ธรรมศิริ เป็นหัวหน้า ผ่านทางวิทยุกระจายเสียงแห่งประเทศไทย ในขณะที่ฝ่ายรัฐบาลโดยพลเรือเอก สงัด ชลออยู่ รัฐมนตรีว่าการกระทรวงกลาโหม ได้ออกประกาศแต่งตั้งพลเอก เสริม ณ นคร เป็นผู้อำนวยการรักษาพระนคร เพื่อต่อต้านการปฏิวัติ

เวลา 10.15 น. ฝ่ายรัฐบาลได้ออกแถลงการณ์ทางสถานีโทรทัศน์กองทัพบกช่อง 5 ชี้แจงสถานการณ์และเหตุการณ์ที่เกิดขึ้นต่อประชาชน โดยยืนยันว่ากำลังทหาร 3 เหล่าทัพและตำรวจยังเป็นของรัฐบาล พร้อมชี้แจงว่าพลเอก ประเสริฐ ธรรมศิริถูกบีบบังคับและแอบอ้างชื่อ

สถานการณ์ของกลุ่มผู้ก่อการแย่ลงเป็นลำดับ เมื่อมีการใช้อาวุธปืนสังหาร พลตรี อรุณ ทวาทศิน ซึ่งถูกควบคุมตัวอยู่โดยอ้างว่าพลตรีอรุณเข้าแย่งปืน[3] และในช่วงสายก็เป็นที่แน่ชัดว่านอกจากกำลังทหารที่นำมา ไม่ปรากฏกองกำลังในกรุงเทพ ฯ เข้าร่วมก่อการด้วย[4] ฐานอำนวยการปฏิวัติที่ศูนย์ปฏิบัติการกองทัพบก สวนรื่นฤดีก็เริ่มถูกปิดล้อมจากรถถังของฝ่ายรัฐบาล พอถึงเวลา 13.30 น. การออกอากาศของกลุ่มผู้ก่อการก็ต้องยุติลงเมื่อสถานีวิทยุกระจายเสียงแห่งประเทศไทยถูกตัดกระแสไฟฟ้า

ในขณะที่กลุ่มผู้ก่อการตกอยู่ในฝ่ายเสียเปรียบ และเริ่มมีทหารบางส่วนยอมวางอาวุธและมอบตัวกับฝ่ายรัฐบาล พลเอก เกรียงศักดิ์ ชมะนันทน์ รองผู้บัญชาการทหารสูงสุด และเป็นเลขาธิการคณะปฏิรูปการปกครองแผ่นดินด้วย ได้เข้าเจรจากับกลุ่มผู้ก่อการจนได้ข้อยุติ[5] เวลา 20.30 น. รัฐบาลออกแถลงการณ์ชี้แจงเรื่องการยินยอมให้บุคคลชั้นหัวหน้าของกลุ่มผู้ก่อการ 5 คนคือ พลเอก ฉลาด หิรัญศิริ พันโท สนั่น ขจรประศาสน์ พันตรี บุญเลิศ แก้วประสิทธิ์ พันตรี วิศิษฐ์ ควรประดิษฐ์ และพันตรี อัศวิน หิรัญศิริ บุตรชายของพลเอกฉลาดเดินทางออกนอกประเทศได้ เพื่อแลกเปลี่ยนกับการปล่อยตัวพลเอกประเสริฐ ธรรมศิริ กับพลเอกประลอง วีระปรีย์ อย่างไรก็ตาม ในเวลา 21.00 น. ขณะที่ผู้ก่อการทั้ง 5 เดินทางถึงสนามบินดอนเมืองและได้ขึ้นไปนั่งรอบนเครื่องบิน เพื่อเตรียมจะออกเดินทางไปประเทศไต้หวัน ทั้งหมดก็ถูกนำตัวลงมาและถูกดำเนินคดีในข้อหากบฏ โดยรัฐบาลให้เหตุผลในเวลาต่อมาว่าเพราะรัฐบาลไต้หวันไม่อนุญาตให้ผู้ก่อการลี้ภัย และทางไทยไม่คิดส่งผู้ก่อการไปประเทศใดอีก การดำเนินคดีนี้เป็นไปอย่างเร่งรัดและเฉียบขาด ในวันที่ 21 เมษายน พ.ศ. 2520 รัฐบาลได้ใช้อำนาจตามรัฐธรรมนูญ พ.ศ. 2519มาตรา 21 ตัดสินลงโทษโดยไม่ผ่านกระบวนการยุติธรรมปกติ มีคำสั่งให้ถอดยศ และประหารชีวิตนายฉลาด หิรัญศิริ และจำคุกตลอดชีวิตผู้ก่อการที่เหลืออีก 4 คน ซึ่งต่อมาได้ลงโทษจำคุกตลอดชีวิตเพิ่มอีก 8 คน รวมเป็น 12 คน นอกจากนั้นยังมีผู้ได้รับโทษลดหลั่นลงมาอีก 11 คน ซึ่งในจำนวนนี้มีพลเรือนที่พลเอกฉลาดชักชวนมา อาทิ นายพิชัย วาสนาส่ง นายสมพจน์ ปิยะอุย นายวีระ มุสิกพงศ์ ภายหลังทั้งหมดได้รับการนิรโทษกรรมเมื่อวันที่ 2 ธันวาคม พ.ศ. 2520[6]

สาเหตุของการก่อการ

สำหรับสาเหตุของการปฏิวัติ น่าจะมาจากการที่พลเอกฉลาดสูญเสียอำนาจและต้องการช่วงชิงกลับคืนมา โดยก่อนหน้านี้พลเอกฉลาด เมื่อครั้งเป็นผู้ช่วยผู้บัญชาการทหารบก ได้รับการสนับสนุนจากนายกรัฐมนตรี ม.ร.ว. คึกฤทธิ์ ปราโมช และรัฐมนตรีว่าการกระทรวงกลาโหม พลตรีประมาณ อดิเรกสาร[7] ให้ดำรงตำแหน่งรองผู้บัญชาทหารบกเมื่อวันที่ 4 เมษายน พ.ศ. 2519 เพื่อรอขึ้นเป็นผู้บัญชาการทหารบก ต่อจากพลเอกบุญชัย บำรุงพงศ์ที่จะเกษียณอายุราชการในปีนั้น โดยหวังจะให้คานอำนาจกับกลุ่มพลเอกกฤษณ์ สีวะรา[8] อย่างไรก็ตามการย้ายครั้งนี้ถือว่าข้ามลำดับอาวุโส (พลเอกฉลาดมีอายุราชการเหลืออยู่อีกถึง 7 ปี) และข้ามขั้นตอนเพราะเรื่องไม่ได้ผ่านจากผู้บัญชาการทหารบก แถมยังเป็นคำสั่งโยกย้ายนอกฤดูกาลจากรัฐบาลรักษาการ[9] (ม.ร.ว.คึกฤทธิ์ประกาศยุบสภาไปตั้งแต่เดือนมกราคม ปีเดียวกัน) หลังเปลี่ยนรัฐบาล กลุ่มพลเอกกฤษณ์ขึ้นมามีอำนาจ พลเอกฉลาดจึงถูกคำสั่งย้ายในวันที่ 9 พฤษภาคม พ.ศ. 2519 ให้ไปประจำกองบัญชาการทหารสูงสุด และได้รับคำสั่งย้ายอีกครั้งในวันที่ 15 มิถุนายน พ.ศ. 2519 ให้ไปช่วยราชการประจำรัฐมนตรีว่าการกระทรวงกลาโหม[10] ช่วงนี้เองที่ข่าวลือว่าพลเอกฉลาดจะทำการปฏิวัติเกิดขึ้นซ้ำแล้วซ้ำเล่า[11] แม้การที่คณะปฏิรูปการปกครองแผ่นดินของพลเรือเอกสงัด เข้ายึดอำนาจในวันที่ 6 ตุลาคม พ.ศ. 2519 เวลา 18.00 น. ก็เชื่อกันว่าเป็นการยึดอำนาจเพื่อตัดหน้าพลเอกฉลาดที่จะกระทำการในเวลา 22.00น.[12] ผลก็คือพลเอกฉลาดถูกให้ออกจากราชการในวันที่ 10 ตุลาคม พ.ศ. 2519 ด้วยเหตุผลว่าไม่ยอมไปรายงานตัวกับทางคณะปฏิรูปการปกครอง[13] พลเอกฉลาดหลบภัยการเมืองด้วยการบวชที่วัดบวรนิเวศวิหาร แต่ขณะที่เป็นพระก็ได้ติดต่อกับทหารระดับต่างๆ รวมถึงพลเรือนเพื่อเตรียมการปฏิวัติ[14] จนสึกออกมาทำกระทำการในเช้าวันดังกล่าว

ความสำคัญของเหตุการณ์

แม้จะเป็นการปฏิวัติที่ล้มเหลว แต่เหตุการณ์นี้มีความสำคัญตรงที่มีการลงโทษประหารชีวิตผู้ก่อการซึ่งเป็นนายทหารยศถึงพลเอก ซึ่งไม่เคยมีมาก่อนในประวัติศาสตร์การเมืองไทย จุดเริ่มต้นน่าจะมาจากการที่พลเอกฉลาดสังหารพลตรีอรุณ พลเอกฉลาดไม่มีกำลังทหารของตนเอง โดยเฉพาะกำลังในกรุงเทพฯ การเข้าควบคุมตัวนายทหารชั้นผู้ใหญ่และเป็นนายทหารที่คุมกำลังจึงน่าจะหวังผลของการร่วมมือ แม้ว่าจะเป็นในลักษณะของการ “ตกกระไดพลอยโจน” ก็ตาม (กรณีนี้ผู้ก่อการพยายามจะเข้าคุมตัวพลเอกเสริม ผู้บัญชาการทหารบกด้วย ซึ่งคงหวังจะใช้คานกับรัฐบาลโดยเฉพาะกลุ่มพลเรือเอกสงัด แต่ไม่สำเร็จ) แต่เมื่อพลตรีอรุณ ในฐานะผู้บัญชาการกองพลที่ 1 ขัดขวางหรือไม่ให้ความร่วมมือไม่ว่าจะในลักษณะใด ก็คงทำให้ “ผิดแผน” ซึ่งลงเอยด้วยการสังหารพลตรีอรุณในที่สุด[15]

การฆ่าทหารชั้นผู้ใหญ่ด้วยกันนี้ทำให้การ “หักหลัง” จากที่จะให้ลี้ภัยเป็นการตัดสินคดีอย่างรวดเร็วและรุนแรงถึงขั้นประหารชีวิต ไม่ได้รับการติเตียนมากนัก ดังคำพูดของพลเรือเอกสงัด นายทหารกลุ่มพลเอกกฤษณ์ที่แย่งชิงอำนาจกันมากับพลเอกฉลาดว่าต้องดำเนินคดีในข้อหา “กบฏและฆ่าคนตาย”[16] และคณะปฏิรูปการปกครองแผ่นดินที่พลเรือเอกสงัดเป็นหัวหน้านี้เองที่คัดค้านนายธานินทร์ไม่ให้ดำเนินคดีไปตามกระบวนการยุติธรรมปกติแต่ให้ใช้อำนาจของนายกรัฐมนตรีตัดสินลงโทษตามมาตรา 21 เลย (จากถ้อยคำของนายธานินทร์)[17] อย่างไรก็ตามมีผู้วิเคราะห์ว่าพลเอกเกรียงศักดิ์ซึ่งเป็นผู้เจรจาและถูกหาว่าหลอกพลเอกฉลาดนั้น ไม่มีความตั้งใจที่จะเอาโทษรุนแรงกับกลุ่มผู้ก่อการ[18] และในกลุ่มทหารก็มีผู้ที่ไม่เห็นด้วยที่จะตัดสินลงโทษทหารด้วยกันหนักขนาดนั้น เมื่อมีการปฏิวัติล้มรัฐบาลในวันที่ 20 ตุลาคม พ.ศ.2520 ทหารกลุ่ม “ยังเติร์ก” ที่มีส่วนในการยึดอำนาจครั้งนี้ จึงได้สนับสนุนให้รัฐบาลที่มีพลเอกเกรียงศักดิ์ ชมะนันทน์เป็นนายกรัฐมนตรี ออกกฎหมายนิรโทษกรรมผู้กระทำความผิดที่เหลือ[19]

“ความฝังใจ” เรื่องการลงโทษประหารชีวิตนายทหาร ดังในกรณีพลเอกฉลาด คงมีมากพอควร ทำให้การก่อการที่ล้มเหลวในครั้งต่อๆมา ผู้ก่อการถ้าไม่ได้รับโอกาสให้ลี้ภัยไปต่างประเทศก็ได้รับการนิรโทษกรรม ดังเช่นกรณี “กบฏ 9 กันยายน พ.ศ.2528” แม้ว่าพันเอกมนูญ รูปขจร (ปัจจุบันพลตรีมนูญกฤต รูปขจร) ผู้เคยทำการปฏิวัติล้มเหลวและได้รับการนิรโทษกรรมมาแล้วครั้งหนึ่งเมื่อ “กบฏเมษาฮาวาย” จะนำกำลังรถถังเข้าปะทะกับกำลังพลของรัฐบาลในกองพลที่ 1 รักษาพระองค์ จนมีผู้เสียชีวิต ได้รับบาดเจ็บ ตลอดจนถึงทรัพย์สินราชการเสียหาย แต่พลโทพิจิตร กุลละวณิชย์ผู้เข้าเจรจากับฝ่ายผู้ก่อการและได้ให้พันเอกมนูญเดินทางออกนอกประเทศไปได้ ก็อ้างว่าตน “ได้รับการติดต่อจากทักษิณว่า อย่าเป็นอย่างกรณีเสธ.ฉลาด” (หมายถึงทางพระตำหนักทักษิณราชนิเวศน์)[20] ในเวลาต่อมาผู้ต้องหาคดีนี้ทั้งหมดได้รับการนิรโทษกรรมในเดือนกันยายน พ.ศ.2531

อ้างอิง

  1. ↑ ในส่วนรายละเอียดของเหตุการณ์ นอกจากอ้างอิงเป็นอย่างอื่น เรียบเรียงจาก สยามจดหมายเหตุ 2,13 (31 มีนาคม 2520): 337-347; สมบูรณ์ คนฉลาด, ประกอบ โชประการ และประยุทธ สิทธิพันธ์, ปฏิวัติสามสมัย พิมพ์ครั้งที่ 3 (กรุงเทพฯ: รวมพิมพ์, 2524), หน้า 1106-1135.
  2. ↑ พลตรีสนั่น ขจรประศาสน์, ล้วนเป็นผมลิขิตชีวิตเอง พิมพ์ครั้งที่ 2 (กรุงเทพฯ: ชมรมร่วมสร้างสรรค์, 2545), หน้า 126-127.
  3. ↑ เรื่องเดียวกัน หน้า 129-130.
  4. ↑ เรื่องเดียวกัน หน้า 127.
  5. ↑ เรื่องเดียวกัน หน้า 147-151; กฤชติน สุขศิริ, “ความขัดแย้งทางการเมืองในสมัยรัฐบาลพลเอกเกรียงศักดิ์ ชมะนันทน์,” (วิทยานิพนธ์ปริญญามหาบัณฑิต สาขาประวัติศาสตร์ คณะศิลปศาสตร์ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์, 2545), หน้า 37-38.
  6. ↑ ดู “พระราชบัญญัตินิรโทษกรรมแก่ผู้กระทำการอันเป็นความผิดต่อความมั่นคงของรัฐภายในราชอาณาจักร ระหว่างวันที่ 25 และวันที่ 26 มีนาคม พ.ศ. 2520 พ.ศ. 2520”
  7. ↑ สมบูรณ์ คนฉลาด, ประกอบ โชประการ และประยุทธ สิทธิพันธ์, ปฏิวัติสามสมัย, หน้า 1004; เสถียร จันทิมาธร, เส้นทางสู่อำนาจมนูญ รูปขจร อาทิตย์ กำลังเอก ใต้เงาเปรม ติณสูลานนท์ (กรุงเทพฯ: สำนักพิมพ์มติชน, 2549), หน้า 29-31.
  8. ↑ ชีวิต สวนสุคนธ์, พลตรีประมาณ อดิเรกสาร ชีวิตและการต่อสู้ทางการเมือง (กรุงเทพฯ: คำชระศักดิ์, 2525), หน้า 49.
  9. ↑ สมบูรณ์ คนฉลาด, ประกอบ โชประการ และประยุทธ สิทธิพันธ์, ปฏิวัติสามสมัย, หน้า 1000-1004.
  10. ↑ วีระ มุสิกพงศ์, ศิระ ดีระพัฒน์, และสมชาย ฤกษ์ดี, กอดคอเข้าคุก (กรุงเทพฯ: ปิยะสาส์น, ม.ป.ป.), หน้า 12.
  11. ↑ สมบูรณ์ คนฉลาด, ประกอบ โชประการ และประยุทธ สิทธิพันธ์, ปฏิวัติสามสมัย, หน้า 1003-1005.
  12. ↑ วีระ มุสิกพงศ์, ศิระ ดีระพัฒน์, และสมชาย ฤกษ์ดี, กอดคอเข้าคุก, หน้า 38-39; กฤชติน สุขศิริ, “ความขัดแย้งทางการเมืองในสมัยรัฐบาลพลเอกเกรียงศักดิ์ ชมะนันทน์,” หน้า 33; ยศ สันตสมบัติ, อำนาจ บุคลิกภาพ และผู้นำการเมืองไทย พิมพ์ครั้งที่ 2 (กรุงเทพฯ: น้ำไท, 2533) หน้า 124. ในขณะที่ม.ร.ว.เสนีย์ ปราโมช นายกรัฐมนตรีในเวลานั้นเล่าว่า พลเรือเอกสงัดบอกกับตนว่าอีกฝ่ายจะทำการปฏิวัติในเวลา 04.00น. ของวันที่ 7 ตุลาคม พ.ศ.2519 ดู ม.ร.ว.เสนีย์ ปราโมช, ชีวลิขิต (ม.ป.ท.,ม.ป.ป.) หน้า 129.
  13. ↑ พลตรีสนั่น ขจรประศาสน์, ล้วนเป็นผมลิขิตชีวิตเอง, หน้า 102.
  14. ↑ พลเอกฉลาด หรือ “พระศิริหิรัญโญ” เคยนัดพบพันโทพัลลภ ปิ่นมณี (ยศในขณะนั้น) ผู้บังคับกองพัน ร.919 ที่วัดห้วยน้ำตื้น จังหวัดกาญจนบุรีเพื่อชักชวนให้เข้าร่วมการปฏิวัติ แต่พันโทพัลลภปฏิเสธ ดู พลเอกพัลลภ ปิ่นมณี, ผมผิดหรือ?ที่ยึดกรือเซะ! (กรุงเทพฯ: กู๊ดมอร์นิ่ง, 2547), หน้า 190-191.
  15. ↑ หนังสือสารคดีประวัติศาสตร์ กล่าวถึงเหตุการณ์นี้ว่า “เมื่อตอนเช้าวันที่ 26 มีนาคม พล.ต.อรุน ทวาทสิน (sic) ได้ทราบว่า พล.อ. ฉลาด หิรัญศิริ เคลื่อนกำลังจากจังหวัดกาญจนบุรีรีบรุดเข้ามาในกรุงเทพฯ ด้วยความเป็นห่วงเป็นใยว่า พล.อ. ฉลาด หิรัญศิริ จะเข้ามายึดกองบัญชาการกองพลที่ 1 พล.ต.อรุณ จึงได้ขับรถกาแล๊นท์ซิกม่า 2000 สีเขียว จากบ้านซอยอนามัย ถนนสุขสวัสดิ์ บางประกอก เมื่อเวลาประมาณตี 4 พอไปถึงกองพลที่ 1 ก็ได้รับรายงานข่าวว่า พลเอกประเสริฐ ธรรมศิริกับพลเอกประลอง วีระปรีย์ ถูกจับตัวไปสวนรื่นฯ พล.ต.อรุณ ก็เลยขึ้นรถตามไปที่นั่น พอลงจากรถ พล.ต.อรุณ ก็ถูกทหารเข้ามาล็อกแขนทั้งสองข้าง คุมตัวเอาไว้พาเข้าไปในห้องประชุม...หลังจากนั้นก็ได้มีการตกลงกันที่จะให้พล.ต.อรุณ ร่วมมือในการปฏิวัติครั้งนี้ด้วย โดยจะให้พล.ต.อรุณ ออกคำสั่งเคลื่อนกำลังทุกจุดไปกรุงเทพฯ แต่พล.ต.อรุณ ไม่ยอมกระทำตาม ขัดขืน ดังนั้นพลตรีอรุณ จึงโดนยิงด้วยปืนเอ็ม 16...” ในเล่มเดียวกันยังมีคำบอกเล่าของนางสาวลานทิพย์ ทวาทสิน (sic) ลูกสาวพลตรีอรุณว่าได้ยินโทรศัพท์ดังขึ้นเมื่อตอนตี 4 แจ้งมาว่าที่สวนรื่นมีทหารถูกจับ ดังนั้นพ่อของเธอจึงรีบรุดไปสังเกตเหตุการณ์ ดู สมบูรณ์ คนฉลาด, ประกอบ โชประการ และประยุทธ สิทธิพันธ์, ปฏิวัติสามสมัย, หน้า 1114-1116. ในขณะที่ข้อมูลยืนยันตรงกันว่าพลตรีอรุณเป็นฝ่ายเดินทางออกจากบ้านไปเอง ไม่ได้ถูกทหารมาควบคุมตัวที่บ้านเหมือนที่พยายามทำกับพลเอกเสริม แต่กรณีถูกควบคุมตัว และเมื่อขัดขืนไม่ให้ความร่วมมือก็ถูกสังหารนั้นพลเอกฉลาดบอกกับสุธรรม แสงประทุม นักโทษคดีการเมืองร่วมคุกเดียวกันว่า เขายิงพลตรีอรุณด้วยตนเองเพราะ “ร่วมกันวางแผน ร่วมกันคิดมาทุกฉากทุกตอน แต่จะมาขัดแย้งกันเรื่องคนที่จะมาเป็นนายกรัฐมนตรี” โดยฝ่ายหนึ่งต้องการนายประภาศน์ อวยชัย ประธานศาลฎีกา อีกฝ่ายหนึ่งต้องการ ม.ร.ว.คึกฤทธิ์ ปราโมช โดยระหว่างที่โต้เถียงกันอยู่นั้นพลตรีอรุณได้กระโดดเข้าแย่งปืนจากนายทหาร พลเอกฉลาดจึงยิงด้วยปืนพก ดู สุธรรม แสงประทุม, ผมผ่านเหตุการณ์ 6 ตุลาคมมาได้อย่างไร (กรุงเทพฯ: ดาวหาง, 2522), หน้า 107-108. ในขณะที่พลตรีสนั่น ขจรประศาสน์ ผู้อยู่ในเหตุการณ์อีกคนหนึ่งเล่าว่า เห็นพลเอกฉลาดนั่งอยู่ที่หัวโต๊ะ พลตรีอรุณนั่งอยู่ข้างๆ โดยมีร้อยโทชูชีพ ปานวิเชียร รักษาการณ์อยู่ข้างหลัง พลตรีอรุณลุกไปชงกาแฟแล้วยื่นให้พลเอกฉลาดที่รับแล้ววางไว้บนโต๊ะโดยที่ยังไม่ทันจิบ ด้วยว่าเดินไปดูเหตุการณ์ที่หน้าต่าง ระหว่างนั้นพลตรีอรุณก็เดินกลับมายังที่นั่งของตน และโดยที่ไม่มีใครคาดคิดพลตรีอรุณเข้าแย่งปืนเอ็ม 16 จากร้อยโทชูชีพ เมื่อเกิดการยื้อยุดกัน พลเอกฉลาดจึงต้องใช้ปืนพกสังหารพลตรีอรุณ ดู พลตรีสนั่น ขจรประศาสน์, ล้วนเป็นผมลิขิตชีวิตเอง, หน้า 129-130. ในขณะที่เจตนาเข้าร่วม รวมถึงช่วงนาทีสังหารพลตรีอรุณสามารถถกเถียงกันได้ เพราะข้อมูลมาจากฝ่ายที่เป็นปฏิปักษ์กัน (กรณีนี้ผู้เขียนเห็นว่าพลเอกฉลาดน่าจะหวังผลให้พลตรีอรุณเข้าร่วมแบบ “ตกกระไดพลอยโจน” อย่างที่กล่าวแล้วข้างต้นมากกว่า เพราะดูไม่มีเหตุผลใดที่พลตรีอรุณซึ่งเป็นสมาชิกคณะปฏิรูปการปกครองแผ่นดินด้วย จะร่วมคิดร่วมวางแผนก่อการ) แต่การขัดขืน ไม่ให้ความร่วมมือ ไม่ว่าจะด้วยเหตุใด คงเป็นที่ประจักษ์ชัดจึงต้องลงเอยด้วยการสังหารพลตรีอรุณในที่สุด
  16. ↑ สยามจดหมายเหตุ 2,13 (31 มีนาคม 2520): 346.
  17. ↑ ยศ สันตสมบัติ, อำนาจ บุคลิกภาพ และผู้นำการเมืองไทย พิมพ์ครั้งที่ 2 (กรุงเทพฯ: น้ำไท, 2533) หน้า 145-146.
  18. ↑ กฤชติน สุขศิริ, “ความขัดแย้งทางการเมืองในสมัยรัฐบาลพลเอกเกรียงศักดิ์ ชมะนันทน์,” หน้า 37-40.
  19. ↑ เรื่องเดียวกัน หน้า 40-41; พลตรีสนั่น ขจรประศาสน์, ล้วนเป็นผมลิขิตชีวิตเอง, หน้า 203; พลเอกพัลลภ ปิ่นมณี, ผมผิดหรือ?ที่ยึดกรือเซะ! หน้า 197-198.
  20. ↑ “ลับระเบิด! ความในใจ ’พิจิตร’ กรณี’กบฏ 9 กันยาฯ,” มติชนสุดสัปดาห์ 8,2766(6/265) (29 กันยายน 2528):12.


ที่มา

ลับระเบิด! ความในใจ ’พิจิตร’ กรณี ’กบฏ 9 กันยาฯ’. มติชนสุดสัปดาห์ 8,2766(6/265) (29 กันยายน 2528): 10-12.

สยามจดหมายเหตุ 2,13 (31 มีนาคม 2520): 337-347.

กฤชติน สุขศิริ. "ความขัดแย้งทางการเมืองในสมัยรัฐบาลพลเอกเกรียงศักดิ์ ชมะนันทน์". วิทยานิพนธ์ปริญญามหาบัณฑิต, สาขาประวัติศาสตร์ คณะศิลปศาสตร์ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์, 2545.

ชีวิต สวนสุคนธ์. พลตรีประมาณ อดิเรกสาร ชีวิตและการต่อสู้ทางการเมือง. กรุงเทพฯ: คำชระศักดิ์, 2525.

พัลลภ ปิ่นมณี, พลเอก. ผมผิดหรือ?ที่ยึดกรือเซะ!. กรุงเทพฯ: กู๊ดมอร์นิ่ง, 2547.

ยศ สันตสมบัติ. อำนาจ บุคลิกภาพ และผู้นำการเมืองไทย. พิมพ์ครั้งที่ 2. กรุงเทพฯ: น้ำไท, 2533.

วีระ มุสิกพงศ์, ศิระ ดีระพัฒน์, และ สมชาย ฤกษ์ดี. กอดคอเข้าคุก. กรุงเทพฯ: ปิยะสาส์น, ม.ป.ป.

เสถียร จันทิมาธร. เส้นทางสู่อำนาจมนูญ รูปขจร อาทิตย์ กำลังเอก ใต้เงาเปรม ติณสูลานนท์. กรุงเทพฯ: สำนักพิมพ์มติชน, 2549.

สุธรรม แสงประทุม. ผมผ่านเหตุการณ์ 6 ตุลาคมมาได้อย่างไร. กรุงเทพฯ: ดาวหาง, 2522.

สนั่น ขจรประศาสน์, พลตรี. ล้วนเป็นผมลิขิตชีวิตเอง. พิมพ์ครั้งที่ 2. กรุงเทพฯ: ชมรมร่วมสร้างสรรค์, 2545 . เสนีย์ ปราโมช, ม.ร.ว. ชีวลิขิต. ม.ป.ท.,ม.ป.ป.

สมบูรณ์ คนฉลาด, ประกอบ โชประการ และประยุทธ สิทธิพันธ์. ปฏิวัติสามสมัย. พิมพ์ครั้งที่ 3. กรุงเทพฯ: รวมพิมพ์, 2524.


หนังสืออ่านเพิ่มเติม

กฤชติน สุขศิริ. ความขัดแย้งทางการเมืองในสมัยรัฐบาลพลเอกเกรียงศักดิ์ ชมะนันทน์. วิทยานิพนธ์ปริญญามหาบัณฑิต, สาขาประวัติศาสตร์ คณะศิลปศาสตร์ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์, 2545.

วีระ มุสิกพงศ์, ศิระ ดีระพัฒน์, และ สมชาย ฤกษ์ดี. กอดคอเข้าคุก. กรุงเทพฯ: ปิยะสาส์น, ม.ป.ป.

สนั่น ขจรประศาสน์, พลตรี. ล้วนเป็นผมลิขิตชีวิตเอง. พิมพ์ครั้งที่ 2. กรุงเทพฯ: ชมรมร่วมสร้างสรรค์, 2545.

สมบูรณ์ คนฉลาด, ประกอบ โชประการ และประยุทธ สิทธิพันธ์. ปฏิวัติสามสมัย. พิมพ์ครั้งที่ 3. กรุงเทพฯ: รวมพิมพ์, 2524.


ดูเพิ่มเติม

เข้าถึงจาก "https://wiki.kpi.ac.th/index.php?title=กบฎพลเอกฉลาด_หิรัญศิริ&oldid=6740"