สมัคร สุนทรเวช

จาก ฐานข้อมูลการเมืองการปกครอง สถาบันพระปกเกล้า

ผู้เรียบเรียง พุทธชาติ ทองเอม

ผู้ทรงคุณวุฒิประจำบทความ รองเลขาธิการสภาผู้แทนราษฎร จเร พันธุ์เปรื่อง

นายสมัคร สุนทรเวช นายกรัฐมนตรีของประเทศไทย คนที่ 25 และรัฐมนตรีว่าการกระทรวงกลาโหม อดีตรัฐมนตรีช่วยว่าการกระทรวงเกษตรและสหกรณ์ อดีตรัฐมนตรีว่าการกระทรวงมหาดไทย และอดีตรัฐมนตรีว่าการกระทรวงคมนาคม อดีตหัวหน้าพรรคพลังประชาชน อดีตผู้ว่าราชการกรุงเทพมหานครและผู้ก่อตั้งพรรคประชากรไทย เป็นนักการเมืองที่คร่ำหวอดทางการเมือง มีเสียงพูด และลีลาการพูดเป็นเอกลักษณ์ เป็นผู้มีทักษะด้านการพูดเป็นอย่างดี สามารถอธิบายเรื่องเข้าใจยากให้เป็นเรื่องที่เข้าใจง่าย มีลีลาการพูดที่เร้าใจ โต้ตอบอย่างมีไหวพริบปฏิภาณ เป็นนักการเมืองที่ปากกับใจตรงกัน กล้าที่จะพูดความจริงและต่อสู้กับสิ่งที่ไม่ถูกต้องทุกรูปแบบ เป็นนักการเมืองฝีปากกล้า ฉายาแมวเก้าชีวิต [1], [2]


ประวัติ[3]

นายสมัคร สุนทรเวช เกิดวันที่ 13 มิถุนายน 2478 ที่บ้านหน้าวังบางขุนพรม ถนนสามเสนกรุงเทพมหานคร[4]

นายสมัคร สุนทรเวช เป็นบุตรของเสวกเอก พระยาบำรุงราชบริพาร (เสมียน สุนทรเวช) กับ คุณหญิงบำรุงราชบริพาร (อำพัน จิตรกร) เป็นหลานลุงของ มหาเสวกตรี พระยาแพทย์พงศาวิสุทธาธิบดี (สุ่น สุนทรเวช) นายแพทย์ประจำพระองค์พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว (ซึ่งเป็นผู้ที่ได้รับพระราชทานนามสกุล “สุนทรเวช” และได้นำมาใช้เป็นนามสกุลร่วมกับบรรดาน้อง ๆ ของท่าน ) และเป็นหลานตาของ มหาเสวกตรี พระยาอนุศาสน์จิตรกร (จันทร์ จิตรกร) จิตรกรประจำสำนัก

นายสมัคร สุนทรเวช เป็นบุตรคนที่ 4 ในจำนวนพี่น้อง 6 คน ดังนี้

1. พ.อ. (พิเศษ) พ.ญ.มยุรี พลางกูร - อดีตรองผู้อำนวยการ โรงพยาบาลพระมงกุฎเกล้า

2. นางเยาวมาลย์ ราชวังเมือง - ประกอบธุรกิจส่วนตัว

3. พล.อ.อ.สมมต สุนทรเวช - อดีตที่ปรึกษา ทอ. (ถึงแก่กรรมแล้ว)

4. นายสมัคร สุนทรเวช

5. นายมโนมัย สุนทรเวช - พนักงานรัฐวิสาหกิจ

6. นายสุมิตร สุนทรเวช - นักการเมือง หัวหน้าพรรคประชากรไทย

การศึกษา[5]

ก่อนประถม โรงเรียนสตรีบางขุนพรหม

ระดับประถม โรงเรียนเทเวศน์ศึกษา

ระดับมัธยม โรงเรียนเซนต์คาเบรียล

ระดับอาชีวะ โรงเรียนอัสสัมชัญพาณิชย์

ระดับอุดมศึกษา คณะนิติศาสตร์ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์

ศึกษาเพิ่มเติม[6]

- ประกาศนียบัตรวิชามัคคุเทศก์ (คณะอักษรศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย)

- Dip. in Accounting and Business Administration จาก Bryanmt&Stration Institute ชิคาโก สหรัฐอเมริกา

สถานภาพ[7] สมรสกับคุณหญิงสุรัตน์ สุนทรเวช (สกุลเดิม “นาคน้อย”) เมื่อปี 2511 มีบุตรี ฝาแฝด 2 คน คือ กานดาภาและกาญจนากร

ถึงแก่อสัญกรรม เมื่อวันที่ 24 พฤศจิกายน 2552 รวมอายุได้ 74 ปี[8]

เครื่องราชอิสริยาภรณ์[9]

พ.ศ. 2517 ตริตาภรณ์มงกุฏไทย

พ.ศ. 2518 ตริตาภรณ์ช้างเผือก

พ.ศ. 2519 ทวีติยาภรณ์มงกุฏไทย

พ.ศ. 2520 รัตนาภรณ์ (ชั้นที่ 2 )

พ.ศ. 2522 ประถมาภรณ์มงกุฏไทย

พ.ศ. 2524 ประถมาภรณ์ช้างเผือก

พ.ศ. 2526 มหาปรมาภรณ์ช้างเผือก

พ.ศ. 2527 ทุติยจุลจอมเกล้า

พ.ศ. 2527 มหาวชิรมงกุฏ

พ.ศ. 2539 ปฐมดิเรกคุณาภรณ์

พ.ศ. 2545 ทุติยจุลจอมเกล้าวิเศษ

การดำรงตำแหน่งทางการเมือง

นายสมัคร สุนทรเวช เริ่มต้นชีวิตการเมืองโดยสมัครเข้าเป็นสมาชิกพรรคประชาธิปัตย์ เมื่อปี 2511 เริ่มลงสมัครรับเลือกตั้งเป็นสมาชิกสภาเทศบาลกรุงเทพมหานคร ในปี 2514 และลงสมัครรับเลือกตั้งเป็นสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรครั้งแรกในปี 2518 ในชีวิตการเมือง ท่านเคยดำรงตำแหน่งสำคัญทางการเมืองในตำแหน่งรัฐมนตรีหลายกระทรวง รองนายกรัฐมนตรี ก่อนที่จะก้าวขึ้นดำรงตำแหน่งนายกรัฐมนตรี เช่น รัฐมนตรีช่วยว่าการกระทรวงเกษตรและสหกรณ์ รัฐมนตรีช่วยว่าการกระทรวง มหาดไทย รัฐมนตรีว่าการกระทรวงมหาดไทย รัฐมนตรีว่าการกระทรวงคมนาคม (2 สมัย) รองนายกรัฐมนตรี (3 สมัย) และได้รับการโปรดเกล้าฯ แต่งตั้งเป็นรัฐมนตรีทั้งในรัฐบาลหม่อมราชวงศ์เสนีย์ ปราโมช นายธานินทร์ กรัยวิเชียร พล.อ.เปรม ติณสูลานนท์ พล.อ.ชาติชาย ชุณหะวัณ พล.อ.สุจินดา คราประยูร นายบรรหาร ศิลปอาชา และพล.อ.ชวลิต ยงใจยุทธ

สรุปประวัติการดำรงตำแหน่งทางการเมือง[10], [11], [12]

1. สมาชิกพรรคประชาธิปัตย์ (พ.ศ. 2511 – 2519)

2. กรรมการผู้ร่วมก่อตั้งกลุ่มหนุ่มพรรคประชาธิปัตย์

3. สมาชิกสภาเทศบาลนครกรุงเทพมหานคร (ได้รับเลือกตั้งเมื่อ 15 สิงหาคม 2514)

4. สมาชิกสมัชชาแห่งชาติ (ได้รับแต่งตั้งเมื่อ 10 ธันวาคม 2516) และสมาชิกสภานิติบัญญัติแห่งชาติ (ได้รับแต่งตั้งเมื่อ 23 ธันวาคม 2516)

5. สมาชิกสภาผู้แทนราษฎรกรุงเทพมหานคร (ได้รับเลือกตั้งเมื่อ 26 มกราคม 2518, 4 เมษายน 2519, 22 เมษายน 2522, 18 เมษายน 2526, 27 กรกฎาคม 2529 และ 24 กรกฎาคม 2531, 22 มีนาคม 2535, 13 กันยายน 2535, 2 กรกฎาคม 2538, 17 พฤศจิกายน 2539)

6. รัฐมนตรีช่วยว่าการกระทรวงเกษตรและสหกรณ์ (พ.ศ. 2518)

7. กรรมาธิการวิสามัญพิจารณาร่างพระราชบัญญัติงบประมาณรายจ่าย ประจำปี พ.ศ. 2518-2528

8. รัฐมนตรีช่วยว่าการกระทรวงมหาดไทย (พ.ศ. 2519)

9. รัฐมนตรีว่าการกระทรวงมหาดไทย (พ.ศ. 2519 - 2520)

10. ก่อตั้งพรรคประชากรไทย และดำรงตำแหน่งหัวหน้าพรรค (พ.ศ. 2522)

11. ประธานคณะกรรมาธิการการคลัง และสถาบันการเงิน (พ.ศ. 2523 - 2526)

12. รัฐมนตรีว่าการกระทรวงคมนาคม (พ.ศ. 2526 - 2529)

13. ประธานคณะกรรมาธิการการปกครอง (พ.ศ. 2529 - 2531)

14. ประธานคณะกรรมาธิการการเศรษฐกิจ (พ.ศ. 2531 - 2533)

15. รัฐมนตรีว่าการกระทรวงคมนาคม (พ.ศ. 2533 - 2534)

16. รองนายกรัฐมนตรี (7 เมษายน 2535- 24 พฤษภาคม 2535)

17. ประธานคณะกรรมาธิการการคมนาคม (พ.ศ. 2535 - 2538)

18. รองนายกรัฐมนตรี (13 กรกฎาคม 2538- 24 พฤศจิกายน 2539, 25 พฤศจิกายน 2539- 8 พฤศจิกายน 2540)

19. ผู้ว่าราชการกรุงเทพมหานคร (พ.ศ. 2543 - 2547)

20. สมาชิกวุฒิสภา กรุงเทพมหานคร (พ.ศ. 2549)

20. รับตำแหน่งหัวหน้าพรรคพลังประชาชน (พ.ศ. 2550 – 30 กันยายน 2551)

21. นายกรัฐมนตรีของประเทศไทย (29 มกราคม 2551 – 9 กันยายน 2551)

การดำรงตำแหน่งนายกรัฐมนตรี[13]

เส้นทางสู่ตำแหน่งนายกรัฐมนตรีของนายสมัคร สุนทรเวช เริ่มจากที่ท่านก้าวเข้ามารับตำแหน่งหัวหน้าพรรคพลังประชาชน ในการเลือกตั้งเมื่อวันที่ 23 ธันวาคม 2550 พรรคพลังประชาชนมีจำนวนผู้ได้รับการเลือกตั้งให้เป็นสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรเป็นอันดับหนึ่ง และจัดตั้งรัฐบาลผสม 6 พรรค นายสมัคร สุนทรเวช ได้รับการโหวตคะแนนเสียงให้ดำรงตำแหน่งนายกรัฐมนตรี ด้วยคะแนนเสียง 310 ต่อ 163 เสียง โดยเสียงของพรรคร่วมรัฐบาล 6 พรรค โหวตให้อย่างท่วมท้น[14] หลังจากนั้นในวันที่ 28 มกราคม 2551 สภาผู้แทนราษฎรได้ลงมติเห็นชอบในการแต่งตั้งนายสมัคร สุนทรเวช เป็นนายกรัฐมนตรี ด้วยคะแนนเสียงมากกว่ากึ่งหนึ่งของจำนวนสมาชิกทั้งหมดเท่าที่มีอยู่ของสภาผู้แทนราษฎร[15]

นายสมัคร สุนทรเวช เป็นนายกรัฐมนตรี คนที่ 25 ของประเทศไทย ตามประกาศพระบรมราชโองการโปรดเกล้า ฯ เมื่อวันที่ 29 มกราคม 2551 โดยมีนายยงยุทธ ติยะไพรัช ประธานสภาผู้แทนราษฎรเป็นผู้ลงนามรับสนองพระบรมราชโองการ และในวันที่ 6 กุมภาพันธ์ 2551 ได้มีพระบรมราชโองการโปรดเกล้าโปรดกระหม่อมแต่งตั้งคณะรัฐมนตรี โดยมีนายสมัคร สุนทรเวช นายกรัฐมนตรี เป็นผู้รับสนองพระบรมราชโองการ[16] นอกจากนี้นายสมัคร สุนทรเวช ยังได้รับโปรดเกล้าฯ ให้ดำรงตำแหน่งรัฐมนตรีว่าการกระทรวงกลาโหม อีก 1 ตำแหน่ง ซึ่งเป็นพลเรือนคนที่ 3 ที่ดำรงตำแหน่งนี้ อนึ่ง คณะรัฐมนตรี คณะนี้นับเป็นคณะรัฐมนตรี คณะที่ 57 ได้แถลงนโยบายต่อรัฐสภา เมื่อวันที่ 18 กุมภาพันธ์ 2551[17]

คณะรัฐมนตรีคณะนี้สิ้นสุดลงเมื่อวันที่ 9 กันยายน 2551 เนื่องจากศาลรัฐธรรมนูญตัดสินว่า นายสมัคร สุนทรเวช นายกรัฐมนตรี กระทำการที่ขัดต่อรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พ.ศ. 2550 มาตรา 267 และมาตรา 182 วรรค 1(7) เนื่องจากการที่นายสมัคร สุนทรเวช ได้รับเป็นพิธีกรกิตติมศักดิ์ รายการโทรทัศน์ ชิมไปบ่นไป และ ยกโขยง 6 โมงเช้า ซึ่งคณะตุลาการฯ มีมติเป็นเอกฉันท์ 9 ต่อ 0 เสียง เห็นว่านายสมัครกระทำต้องห้ามขัดต่อรัฐธรรมนูญมาตรา 267 เรื่องคุณสมบัติของนายกรัฐมนตรีทำให้นายสมัคร สุนทรเวช ต้องพ้นจากตำแหน่งนายกรัฐมนตรี และเป็นผลให้คณะรัฐมนตรีทั้งคณะพ้นจากตำแหน่งด้วยตามมาตรา 180 วรรค 1 (1) แต่ในระหว่างนี้คณะรัฐมนตรีทั้งหมดจะรักษาการในตำแหน่งไปก่อน จนกว่าจะได้นายกรัฐมนตรีคนใหม่ตามมาตรา 181[18]

สำหรับนโยบายและผลงานในขณะที่ท่านดำรงตำแหน่งนายกรัฐมนตรีนั้นมีมากมาย เช่น เร่งฟื้นฟูระบบเศรษฐกิจให้มีความเข้มแข็ง แก้ไขปัญหาความเดือดร้อนของประชาชนและช่วยเหลือผู้ด้อยโอกาสทางสังคม พัฒนาเศรษฐกิจฐานรากและส่งเสริมผู้ประกอบวิสาหกิจขนาดกลางและขนาดย่อม ตลอดจนกระตุ้นการลงทุนและการขยายตัวทางเศรษฐกิจของประเทศให้มากขึ้น ด้วยมาตรการภาษีเพื่อกระตุ้นและฟื้นฟูเศรษฐกิจ[19] และมาตรการ 6 มาตรการ 6 เดือน ช่วยคนจน โดยการนำเงินภาษีมาเพื่อช่วยเหลือประชาชน จนได้ขยายเวลาเพิ่มในเวลาต่อมา อีกทั้งได้ยกเลิกมาตรการกันสำรองร้อยละ 30 ของเงินทุนนำเข้าระยะสั้นของธนาคารแห่งประเทศไทย (ธปท.) โดยให้มีผลตั้งแต่วันที่ 3 มีนาคม 2551 ซึ่งการยกเลิกมาตรการกันสำรองร้อยละ 30 ถือว่าเป็นการกำจัดอุปสรรคของการลงทุนสำหรับนักลงทุนต่างชาติ ซึ่งน่าจะทำให้เกิดการไหลเข้าของเงินทุนจากต่างประเทศเพิ่มมากขึ้น และเป็นผลดีต่อตลาดทุนไทยโดยเฉพาะตลาดตราสารหนี้ รวมทั้งเป็นผลดีต่อการลงทุนต่างๆ ของภาคเอกชน เป็นต้น[20]

จากการเสียชีวิตของอดีตนายกรัฐมนตรีฝีปากกล้าที่ชื่อ นายสมัคร สุนทรเวช เมื่อวันที่ 24 พฤศจิกายน 2552 นับว่าเป็นการสูญเสียผู้คร่ำหวอดทางการเมืองครั้งใหญ่ของประเทศไทย เนื่องจาก นายสมัคร สุนทรเวช ได้ทำคุณประโยชน์ให้กับประเทศชาติหลายประการ ซึ่งจากประวัติการดำรง ตำแหน่งทางการเมืองและการดำรงตำแหน่งนายกรัฐมนตรี จะเห็นได้ว่าท่านได้ปฏิบัติหน้าที่ด้วยความเสียสละ อดทน ขยันหมั่นเพียร รักษาระบอบประชาธิปไตย และจงรักภักดีต่อสถาบันพระมหากษัตริย์อย่างสูงสุดยิ่ง ท่านจึงเป็นผู้หนึ่งที่ควรได้รับการยกย่องเชิดชู และนำเกียรติประวัติจารึกไว้ให้ปรากฏ เพื่อเป็นแบบอย่างที่ดีที่ควรยึดถือปฏิบัติสืบไป

อ้างอิง

  1. ↑ ถนอมศักดิ์ จิรายุสวัวดิ์. สมัคร สุนทรเวช นายกรัฐมนตรีคนที่ 25. กรุงเทพฯ : ฐานบุ๊คส์. 2551, หน้า 80.
  2. ↑ ประวัตินายสมัคร สุนทรเวช. ออนไลน์(เข้าถึงได้จาก) http://www.vcharkarn.com/varticle/39939 สืบค้น ณ วันที่ 22 ธันวาคม 2552.
  3. ↑ วิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี. นายสมัคร สุนทรเวช. ออนไลน์(เข้าถึงได้จาก) http://th.wikipedia.org/wiki/ สืบค้น ณ วันที่ 22 ธันวาคม 2552.
  4. ↑ ชีวประวัติบุคคลสำคัญ นายสมัคร สุนทรเวช. ออนไลน์(เข้าถึงได้จาก)http://campus.sanook.com/u_life/knowledge_03535.php สืบค้น ณ วันที่ 22 ธันวาคม 2552.
  5. ↑ ประวัตินายสมัคร สุนทรเวช. ออนไลน์(เข้าถึงได้จาก) http://www.vcharkarn.com/varticle/39939 สืบค้น ณ วันที่ 22 ธันวาคม 2552.
  6. ↑ ศูนย์ข้อมูลการเมือง. นายสมัคร สุนทรเวช. ออนไลน์(เข้าถึงได้จาก) http://politicalbase.in.th/index.php สืบค้น ณ วันที่ 22 ธันวาคม 2552.
  7. ↑ กรุงเทพธุรกิจออนไลน์. วันที่ 24 พฤศจิกายน 2552 อดีตนายกฯ “สมัคร สุนทรเวชถึงแก่อนิจกรรม”.http://www.bangkokbiznews.com สืบค้น ณ วันที่ 22 ธันวาคม 2552.
  8. ↑ ศูนย์ข้อมูลการเมือง. นายสมัคร สุนทรเวช. ออนไลน์(เข้าถึงได้จาก) http://politicalbase.in.th/index.php สืบค้น ณ วันที่ 22 ธันวาคม 2552.
  9. ↑ วิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี. นายสมัคร สุนทรเวช. ออนไลน์(เข้าถึงได้จาก) http://th.wikipedia.org/wiki/ สืบค้น ณ วันที่ 22 ธันวาคม 2552.
  10. ↑ วิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี. นายสมัคร สุนทรเวช. ออนไลน์(เข้าถึงได้จาก) http://th.wikipedia.org/wiki/ สืบค้น ณ วันที่ 22 ธันวาคม 2552.
  11. ↑ ถนอมศักดิ์ จิรายุสวัสดิ์. สมัคร สุนทรเวช นายกรัฐมนตรีคนที่ 25. กรุงเทพฯ : ฐานบุ๊คส์. 2551, หน้า 87-88.
  12. ↑ ศูนย์ข้อมูลการเมือง. นายสมัคร สุนทรเวช. ออนไลน์(เข้าถึงได้จาก) http://politicalbase.in.th/index.php สืบค้น ณ วันที่ 22 ธันวาคม 2552.
  13. ↑ วิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี. นายสมัคร สุนทรเวช. ออนไลน์(เข้าถึงได้จาก) http://th.wikipedia.org/wiki/ สืบค้น ณ วันที่ 22 ธันวาคม 2552.
  14. ↑ ศูนย์ข้อมูลการเมือง. นายสมัคร สุนทรเวช. ออนไลน์(เข้าถึงได้จาก) http://politicalbase.in.th/index.php สืบค้น ณ วันที่ 22 ธันวาคม 2552.
  15. ↑ ประกาศแต่งตั้งนายกรัฐมนตรี. ราชกิจจานุเบกษา ตอนพิเศษ 23 ง เล่ม 125, วันที่ 1 กุมภาพันธ์ 2551. หน้า 1.
  16. ↑ วิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี. คณะรัฐมนตรีคณะที่ 57. ออนไลน์(เข้าถึงได้จาก) http://th.wikipedia.org/wiki/ สืบค้น ณ วันที่ 22 ธันวาคม 2552.
  17. ↑ สำนักเลขาธิการคณะรัฐมนตรี. ลำดับความเป็นมาของคณะรัฐมนตรีไทย. ออนไลน์(เข้าถึงได้จาก) http://www.cabinet.thaigov.go.th/bb_main11.htm สืบค้น ณ วันที่ 22 ธันวาคม 2552.
  18. ↑ วิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี. คณะรัฐมนตรีคณะที่ 57. ออนไลน์(เข้าถึงได้จาก) http://th.wikipedia.org/wiki/ สืบค้น ณ วันที่ 22 ธันวาคม 2552.
  19. ↑ มาตรการภาษีเพื่อกระตุ้นและฟื้นฟูเศรษฐกิจ. ออนไลน์(เข้าถึงได้จาก) http://www.mof.go.th/News2008/014.pdf สืบค้น ณ วันที่ 22 ธันวาคม 2552.
  20. ↑ การยกเลิกมาตรการกันสำรองร้อยละ 30 ดีต่อภาวะการลงทุน. ออนไลน์(เข้าถึงได้จาก) http://www.positioningmag.com/prnews/prnews.aspx?id=67638 สืบค้น ณ วันที่ 22 ธันวาคม 2552.

หนังสือแนะนำให้อ่านต่อ

ถนอมศักดิ์ จิรายุสวัวดิ์. สมัคร สุนทรเวช นายกรัฐมนตรีคนที่ 25. กรุงเทพฯ : ฐานบุ๊คส์. 2551.

สมัคร 60. กรุงเทพฯ : พิมพ์ที่ ซี.พี.การพิมพ์, 2538.

ประกาศแต่งตั้งนายกรัฐมนตรี. ราชกิจจานุเบกษา ตอนพิเศษ 23 ง เล่ม 125, วันที่ 1 กุมภาพันธ์ 2551

บรรณานุกรม

กระแสหุ้น. "สมัคร สุนทรเวช" ถึงแก่อสัญกรรมแล้ว. ออนไลน์(เข้าถึงได้จาก) http://www.stockwave.in.th/hot-news/3606-news-241109.html สืบค้น ณ วันที่ 22 ธันวาคม 2552.

ชีวประวัติบุคคลสำคัญ นายสมัคร สุนทรเวช. ออนไลน์(เข้าถึงได้จาก)http://campus.sanook.com/u_life/knowledge_03535.php สืบค้น ณ วันที่ 22 ธันวาคม 2552.

ประกาศแต่งตั้งนายกรัฐมนตรี. ราชกิจจานุเบกษา ตอนพิเศษ 23 ง เล่ม 125, วันที่ 1 กุมภาพันธ์ 2551

ประวัตินายสมัคร สุนทรเวช. ออนไลน์(เข้าถึงได้จาก) สำนักเลขาธิการคณะรัฐมนตรี www.cabinet.thaigov.go.th/ สืบค้น ณ วันที่ 22 ธันวาคม 2552.

ประวัตินายสมัคร สุนทรเวช. ออนไลน์(เข้าถึงได้จาก) http://www.vcharkarn.com/varticle/39939 สืบค้น ณ วันที่ 22 ธันวาคม 2552.

รายงานการประชุมวุฒิสภา ครั้งที่ 6 (สมัยสามัญนิติบัญญัติ) เป็นพิเศษ วันอังคารที่ 16 เดือนกันยายน 2551.

รายงานการประชุมสภานิติบัญญัติแห่งชาติ ครั้งที่ 1 (สมัยสามัญทั่วไป) วันที่ 31 มกราคม 2551.

ศูนย์ข้อมูลการเมือง. นายสมัคร สุนทรเวช. ออนไลน์(เข้าถึงได้จาก) http://politicalbase.in.th/index.php สืบค้น ณ วันที่ 22 ธันวาคม 2552.

สมัคร สุนทรเวช. ออนไลน์(เข้าถึงได้จาก) http://hilight.kapook.com/view/19925 สืบค้น ณ วันที่ 22 ธันวาคม 2552.

สมัคร สุนทรเวช ถึงแก่อนิจกรรม. ออนไลน์(เข้าถึงได้จาก) http://www.thaihealth.or.th/node/12396 สืบค้น ณ วันที่ 22 ธันวาคม 2552.

วิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี. นายสมัคร สุนทรเวช. ออนไลน์(เข้าถึงได้จาก) http://th.wikipedia.org/wiki/ สืบค้น ณ วันที่ 22 ธันวาคม 2552.

วิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี. คณะรัฐมนตรีคณะที่ 57. ออนไลน์(เข้าถึงได้จาก) http://th.wikipedia.org/wiki/ สืบค้น ณ วันที่ 22 ธันวาคม 2552.

เข้าถึงจาก "https://wiki.kpi.ac.th/index.php?title=สมัคร_สุนทรเวช&oldid=7623"