ราษฎร (พ.ศ. 2499)
ผู้เรียบเรียง รองศาสตราจารย์ ดร.นครินทร์ เมฆไตรรัตน์
ผู้ทรงคุณวุฒิประจำบทความ รองศาสตราจารย์นรนิติ เศรษฐบุตร และ รองศาสตราจารย์ ดร.นิยม รัฐอมฤต
พรรคราษฎร (2499)
พรรคราษฎรเป็นพรรคการเมืองที่จดทะเบียนตามพระราชบัญญัติพรรคการเมือง พ.ศ. 2498 โดยได้ยื่นจดทะเบียนพรรคการเมืองต่อปลัดกระทรวงมหาดไทย ในฐานะนายทะเบียนพรรคการเมือง เมื่อวันที่ 5 ธันวาคม พ.ศ. 2499 โดยมีนายชวลิต ไพจิตร์ เป็นหัวหน้าพรรค และนายวิญญู เสนาวงศ์ เป็นเลขาธิการพรรค ซึ่งต่อมาได้ลาออกจากตำแหน่ง พรรคราษฎรจึงได้มีการจดทะเบียนเปลี่ยนแปลงผู้ดำรงตำแหน่งเลขาธิการพรรคคนใหม่ในวันที่ 22 เมษายน พ.ศ. 2500 โดยแต่งตั้งนายประมวญ จันทนพิมพ์ ดำรงตำแหน่งเลขาธิการพรรคแทน
นโยบายของพรรคราษฎร
นโยบายด้านการศาสนา พรรคราษฎรจะบำรุงและส่งเสริมพระพุทธศาสนา และจะรักษาพระพุทธศาสนาไว้เป็นศาสนาหลักประจำชาติ จะไม่กีดกันศาสนาอื่นหรือลัทธิศาสนาใด ๆ โดยจะให้ความช่วยเหลือและอุปถัมภ์อันชอบด้วยรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย
พรรคราษฎรจะเคารพสักการะพระมหากษัตริย์ในราชวงศ์จักรี พระมหากษัตริย์ทรงดำรงตำแหน่งเป็นประมุขของชาติและจอมทัพไทย ด้านการปกครอง พรรคราษฎรจะรักษาไว้ซึ่งระบอบประชาธิปไตย อันมีรัฐธรรมนูญเป็นหลักในการปกครองโดยเคร่งครัด จะเคารพสิทธิเสรีภาพของประชาชนตามกฎหมาย จะช่วยเหลือสนับสนุนข้าราชการให้มีหลักประกันในการถูกพิจารณาโทษและต้องหาคดีอาญาให้ดียิ่งขึ้น
ด้านการต่างประเทศ จะยึดหลักเอกราชของชาติและส่งเสริมความสัมพันธ์ไมตรีระหว่างนานาชาติ ตามกฎหมายระหว่างประเทศและนโยบายร่วมกัน จะยึดมั่นในอุดมการณ์ของสหประชาชาติเพื่อความสันติและความมั่นคงแห่งชาติ
ด้านการเศรษฐกิจและการคลัง จะพยายามส่งเสริมให้ประชาชนมีเสรีภาพในการประกอบการเกษตรกรรม การอุตสาหกรรม การพาณิชยกรรม และการสหกรณ์เพื่อประโยชน์ในทางเศรษฐกิจของชาติ และประชาชนคนไทย โดยมีแนวทางดำเนินมาตรการ ได้แก่ การช่วยเหลือและสนับสนุนให้กรรมกรและคนงานต่าง ๆ ให้มีหลักประกันมั่นคงตามหลักสากล การช่วยเหลือสนับสนุนชาวนาให้มีฐานะและความเป็นอยู่มั่นคงยิ่งขึ้น การช่วยเหลือและสนับสนุนการค้าของคนไทยให้เจริญและมั่นคงยิ่งขึ้น การช่วยเหลือและสนับสนุนข้าราชการให้มีฐานะมั่นคงยิ่งขึ้น การช่วยเหลือสนับสนุนการเลี้ยงสัตว์ของประชาชนให้เป็นอาชีพมั่นคงยิ่งขึ้น การรักษาเสถียรภาพของเงินตราให้มั่นคงตามกฎหมายเพื่อยกมาตรฐานการครองชีพของประชาชนให้ดียิ่งขึ้น
นโยบายด้านการยุติธรรมพรรคราษฎรจะส่งเสริมและสนับสนุนความเป็นอิสระของศาลในการพิจารณาคดีตามบทกฎหมาย จะให้ประชาชนมีหลักประกันเสรีภาพในการดำเนินคดีตามบทบัญญัติแห่งกฎหมาย
นโยบายด้านการศึกษา พรรคราษฎรจะส่งเสริมและบำรุงการศึกษาทั้งในด้านปริมาณและคุณภาพ ตลอดจนสถานที่จัดการศึกษาให้ดียิ่งขึ้น ตั้งแต่ชั้นประถมจนถึงชั้นอุดมศึกษาและอาชีวศึกษา โดยรัฐบาลเป็นผู้จัดให้มากที่สุด อีกทั้งจะส่งเสริมและจัดฐานะของครูให้มีหลักประกันและความมั่นคงให้สมเกียรติยิ่งขึ้น
นโยบายด้านวัฒนธรรม พรรคราษฎรจะดำเนินการอบรมศีลธรรมและวัฒนธรรมอันดีให้แก่ประชาชน จะรักษาขนบธรรมเนียมและประเพณีอันดีงามให้แก่ประเทศชาติ
นโยบายด้านการสาธารณสุข พรรคราษฎรจะช่วยเหลือและส่งเสริมการสาธารณสุข และการสุขาภิบาลให้เพียงพอแก่ความต้องการของประชาชน จะพยายามจัดให้มีโรงพยาบาล หรือสถานีอนามัยให้ทั่วถึงตามตำบลและหมู่บ้านให้มีปริมาณมากยิ่งขึ้น จะพยายามให้มีนายแพทย์ปริมาณให้มากพอกับความต้องการของประชาชน จะพยายามจัดให้มีน้ำสะอาดบริโภค ปราศจากเชื้อโรค ให้ปริมาณทั่วถึงทุกตำบลและหมู่บ้าน
นโยบายด้านการชลประทาน พรรคราษฎรจะพยายามจัดให้มีน้ำเพื่อใช้ในการเกษตร เช่น การทำนา ทำสวน และเลี้ยงสัตว์ตามท้องถิ่นให้มีปริมาณยิ่งขึ้น รวมทั้งโครงการส่วนใหญ่และส่วนเล็ก เพื่อความผาสุกของประชาชน
นโยบายด้านการป่าไม้ พรรคราษฎรจะพยายามควบคุมและสงวนป่าและให้ความช่วยเหลือประชาชนในการตัดไม้เพื่อเป็นที่อยู่อาศัยให้สะดวกยิ่งขึ้น
นโยบายด้านการรักษาความสงบภายใน พรรคราษฎรจะรักษาไว้ซึ่งความสงบเรียบร้อยภายในประเทศด้วยการเคารพต่อสิทธิเสรีภาพของประชาชน จะคุ้มครองและป้องกันประชาชนให้พ้นจากการถูกกดขี่ข่มเหงโดยไม่เป็นธรรม เพื่อให้ประชาชนมีโอกาสประกอบอาชีพโดยปราศจากความหวาดกลัว และจะปรับปรุงเจ้าหน้าที่ซึ่งใช้อำนาจโดยมิชอบด้วยกฎหมายให้หมดสิ้นไป จะจัดให้มีสถานีตำรวจตามชุมชนและตามตำบลต่าง ๆ โดยทั่วถึงกัน
นโยบายด้านการป้องกันประเทศ พรรคราษฎรจะรักษาไว้ซึ่งเอกราชของชาติ โดยสนับสนุนและส่งเสริมกองทัพของชาติและร่วมมือกับนานาประเทศ เพื่อความสันติของโลก จะพยายามป้องกันและรักษาผลประโยชน์ของประเทศชาติทุกวิถีทาง ไม่ว่าจะโดยทางใด
พรรคราษฎรได้ส่งผู้สมัครลงรับเลือกตั้งสมาชิกสภาผู้แทนราษฎร ซึ่งจัดขึ้นในวันที่ 26 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2500 แต่ไม่ได้รับเลือกตั้งแม้แต่คนเดียว
ที่มา
ราชกิจจานุเบกษา เล่มที่ 73 ตอนที่ 105 ลงวันที่ 18 ธันวาคม พ.ศ. 2499, หน้า 3791-3796
ราชกิจจานุเบกษา เล่มที่ 74 ตอนที่ 55 ลงวันที่ 18 มิถุนายน พ.ศ. 2500, หน้า 1364-1365
ขจัดภัย บุรุษพัฒน์, การเมืองและพรรคการเมืองไทยนับแต่ยุคแรกถึงปัจจุบัน, พระนคร: สำนักพิมพ์โอเดียนสโตร์, 2511
ส่วนการทะเบียนและการเลือกตั้ง กรมมหาดไทย, รายงานการเลือกตั้งสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรของกระทรวงมหาดไทย เล่ม 1, พระนคร: โรงพิมพ์กระดาษไทย, 2500
สุจิต บุญบงการ, การพัฒนาการเมืองของไทย: ปฏิสัมพันธ์ระหว่างทหาร สถาบันทางการเมือง และการมีส่วนร่วมทางการเมืองของประชาชน, กรุงเทพฯ: สำนักพิมพ์จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย, 2531
