รายได้ที่รัฐจัดเก็บให้

เรียบเรียงโดย  อาจารย์ ดร.วศิน โกมุท

ผู้ทรงคุณวุฒิประจำบทความ รศ.ดร.ปธาน สุวรรณมงคล

---

บทนำ

รายได้ท้องถิ่นมีความสำคัญต่อการบริหารงานขององค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น เพื่อใช้ในการจัดบริการสาธารณะ  โดยสามารถจำแนกได้เป็นรายได้ที่ท้องถิ่นจัดหาเอง รายได้ที่รัฐจัดเก็บและแบ่งให้ และรายได้ที่รัฐจัดเก็บให้  ความสำคัญของรายได้ที่รัฐจัดเก็บให้คือเป็นแหล่งรายได้หลักขององค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น โดยรายได้ที่รัฐจะจัดเก็บให้องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นนั้น แบ่งเป็นรายได้ที่จัดเก็บให้ทั้งจำนวน และรายได้ที่จัดเก็บเพิ่มให้แก่องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น

 

ความหมายรายได้ที่รัฐจัดเก็บให้องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น

รายได้ที่รัฐจัดเก็บให้องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น หมายถึง  รายได้ขององค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นที่มาจากรัฐบาลเป็นผู้จัดเก็บเองแล้วส่งรายได้ให้กับองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นในภายหลัง จากรายได้ภาษีอากร และที่ไม่ใช่ภาษีอากรภายใต้กฎหมายที่กำหนด[1] โดยแหล่งรายได้จากภาษีที่รัฐบาลจัดเก็บให้ มาจาก 2 ประเภท ได้แก่ ประเภทที่จัดเก็บแล้วส่งให้องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นทั้งจำนวน  และประเภทที่เก็บเพิ่มให้แก่องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น

 

การแบ่งประเภทรายได้ที่รัฐจัดเก็บให้องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น

ภาษีที่รัฐบาลจัดเก็บให้ แบ่งได้เป็น 2 ประเภท

 ประเภทแรก ประเภทที่จัดเก็บแล้วให้แก่องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นทั้งจำนวน เช่น  ภาษีและค่าธรรมเนียมรถยนต์และล้อเลื่อน ค่าธรรมเนียมการจดทะเบียนสิทธิและนิติกรรมเกี่ยวกับอหังสาริมทรัพย์ที่มีทุนทรัพย์ 

ประเภทที่สอง ประเภทที่เก็บเพิ่มให้องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น เช่น ภาษีมูลค่าเพิ่ม ภาษีธุรกิจเฉพาะ ภาษีสรรพสามิตเพิ่มอัตราร้อยละ 10 หรือเพิ่มอัตราร้อยละ 2.5 ของภาษีการพนัน เป็นต้น      

 

ภาพรวมรายได้ที่รัฐจัดเก็บให้องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น

1. รายได้ที่รัฐจัดเก็บให้เทศบาล เมืองพัทยา และองค์การบริหารส่วนตำบล

         ภาษีที่รัฐบาลจัดเก็บให้องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น ได้แก่ ประเภทที่จัดเก็บแล้วส่งให้ทั้งจำนวน เช่น ค่าธรรมเนียมการจดทะเบียนสิทธิและนิติกรรมเกี่ยวกับอหังสาริมทรัพย์ที่มีทุนทรัพย์    และประเภทที่เก็บเพิ่มให้แก่องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นเช่น ภาษีมูลค่าเพิ่ม ภาษีธุรกิจเฉพาะ ภาษีสรรพสามิต โดยเก็บเพิ่มอัตราร้อยละ 10                   

2. รายได้ที่รัฐจัดเก็บให้องค์การบริหารส่วนจังหวัด

          รายได้ที่รัฐจัดเก็บให้องค์การบริหารส่วนจังหวัดมาจาก ภาษีมูลค่าเพิ่ม ภาษีเพื่อการศึกษาภาษีธุรกิจเฉพาะ ภาษีและค่าธรรมเนียมรถยนต์และล้อเลื่อน ซึ่งถือว่าเป็นรายได้ที่สำคัญ

3. รายได้ที่รัฐจัดเก็บให้กรุงเทพมหานคร

         รายได้ที่รัฐจัดเก็บให้กรุงเทพมหานครมาจาก ภาษีมูลค่าเพิ่ม ภาษีธุรกิจเฉพาะ ภาษีสรรพสามิต ภาษีและค่าธรรมเนียมรถยนต์และล้อเลื่อน  ค่าธรรมเนียมการจดทะเบียนสิทธิและนิติกรรม และค่าภาคหลวงแร่ปิโตรเลียม

 

ตารางที่ 1: แสดงประเภทภาษีที่รัฐจัดเก็บให้แก่องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นแต่ละประเภทภายใต้กฎหมายกำหนด

 

ประเภทรายได้	อบจ.	เทศบาล	อบต.	เมืองพัทยา	กทม.
1.รายได้จากภาษีที่รัฐบาลเก็บให้ท้องถิ่น 1.1  ภาษีมูลค่าเพิ่ม (1 ใน 9)		/	/	/	/
1.2 ภาษีมูลค่าเพิ่มตาม พรบ. องค์การบริหารส่วนจังหวัด	/
1.3 ภาษีธุรกิจเฉพาะ		/	/	/	/
1.4 ภาษีสุราสรรพสามิต		/	/	/	/
1.5 ภาษีรถยนต์ล้อเลื่อน	/				/
1.6 ค่าจดทะเบียนสิทธินิติกรรม		/	/	/	/
1.7 ค่าภาคหลวงแร่ปิโตรเลียม	/	/	/	/	/

 

ตารางที่'2: 'แสดงรายได้ที่รัฐจัดเก็บแล้วแบ่งให้องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น'แต่ละประเภท ตามพระราชบัญญัติกำหนดแผนและขั้นตอนการกระจายอำนาจให้แก่องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น พ.ศ. '2542

 

เทศบาล   เมืองพัทยา  และ องค์การบริหารส่วนตำบล (ตามมาตรา 23)	องค์การบริหารส่วนจังหวัด (องค์การบริหารส่วนจังหวัด.) (ตามมาตรา 24)	กรุงเทพมหานคร   (ตามมาตรา 25)
1. รายได้ส่วนกลางจัดเก็บให้      -  ค่าธรรมเนียมการจดทะเบียนสิทธิและนิติกรรมเกี่ยวกับอสังหาริมทรัพย์         -  ภาษีและค่าธรรมเนียมรถยนต์และล้อเลื่อน	-  ภาษีและค่าธรรมเนียมรถยนต์และล้อเลื่อน	-  ค่าธรรมเนียมการจดทะเบียนสิทธิและนิติกรรมเกี่ยวกับอสังหาริมทรัพย์      -  ภาษีและค่าธรรมเนียมรถยนต์และล้อเลื่อน
2. รายได้ที่ส่วนกลางจัดเก็บเพิ่มให้ท้องถิ่น         -  ภาษีธุรกิจเฉพาะ      -  ภาษีสรรพสามิต      -  ภาษีสุรา      -  ค่าแสตมป์ยาสูบ      -  ค่าธรรมเนียมใบอนุญาต           -  ขายสุรา           -  เล่นการพนัน	-  ภาษีธุรกิจเฉพาะ	-  ภาษีธุรกิจเฉพาะ      -  ภาษีสรรพสามิต      -  ภาษีสุรา      -  ค่าแสตมป์ยาสูบ      -  ค่าธรรมเนียมใบอนุญาต          -  ขายสุรา          -  เล่นการพนัน

ที่มา:พระราชบัญญัติกำหนดแผนและขั้นตอนการกระจายอำนาจให้แก่องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น พ.ศ. 2542 ราชกิจจานุเบกษา เล่ม 116 ตอนที่ 114 ก 17 พฤศจิกายน 2542

 

สรุป รายได้ขององค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นที่มาจากรัฐบาลเป็นผู้จัดเก็บเองแล้วแบ่งรายได้ให้กับองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นในภายหลัง จากรายได้ภาษีอากร และที่ไม่ใช่ภาษีอากร โดยแหล่งรายได้ที่สำคัญมาจากภาษีประเภทที่จัดเก็บแล้วให้องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นจำนวน  และประเภทที่เก็บเพิ่มให้แก่องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น เช่น ภาษีมูลค่าเพิ่ม ภาษีธุรกิจเฉพาะ ภาษีสรรพสามิต เป็นต้น    

 

บรรณานุกรม

พระราชบัญญัติกำหนดแผนและขั้นตอนการกระจายอำนาจให้แก่องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น พ.ศ. 2542 ราชกิจจานุเบกษา เล่ม 116 ตอนที่ 114 ก 17 พฤศจิกายน 2542

พระราชบัญญัติเทศบาล (ฉบับที่ 12) พ.ศ. 2546 ราชกิจจานุเบกษา  เล่ม 120  ตอนที่ 124 ก  22 ธันวาคม  2546 

พระราชบัญญัติองค์การบริหารส่วนจังหวัด พ.ศ. 2540 ราชกิจจานุเบกษา เล่ม114  ตอนที่ 62 ก  31 ตุลาคม 2540

พระราชบัญญัติองค์การบริหารส่วนจังหวัด (ฉบับที่ 3) พ.ศ. 2546 ราชกิจจานุเบกษา เล่ม 120 ตอนที่ 109 ก  4 พฤศจิกายน  2546 

พระราชบัญญัติสภาตำบลและองค์การบริหารส่วนตำบล พ.ศ. 2537 ราชกิจจานุเบกษา  เล่ม 111 ตอนที่ 53 ก  2 ธันวาคม 2537

พระราชบัญญัติสภาตำบลและองค์การบริหารส่วนตำบล (ฉบับที่ 5) พ.ศ.  2546 ราชกิจจานุเบกษา  เล่ม120  ตอนที่ 124 ก  22  ธันวาคม 2546

พระราชบัญญัติระเบียบบริหารราชการกรุงเทพมหานคร พ.ศ. 2528 ราชกิจจานุเบกษา ฉบับพิเศษ เล่ม 102 ตอนที่ 115  31 สิงหาคม 2528

พระราชบัญญัติระเบียบบริหารราชการกรุงเทพมหานคร (ฉบับที่ 4) พ.ศ.  2542 ราชกิจจานุเบกษา  เล่ม116 ตอนที่ 104 ก 26 ตุลาคม 2542

พระราชบัญญัติระเบียบบริหารราชการเมืองพัทยา พ.ศ. 2542 ราชกิจจานุเบกษา เล่ม116 ตอนที่ 120 ก  29 พฤศจิกายน 2542

 

อ้างอิง

[1] เป็นผลมาจากกฎหมายหลายฉบับซึ่งอาจแบ่งออกเป็น 2 ส่วนคือ ส่วนแรก กฎหมายจัดตั้งองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นที่ได้กำหนดที่มาของรายได้องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นนั้นๆ และส่วนที่สอง กฎหมายรายได้ขององค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นตามพระราชบัญญัติกำหนดแผนและขั้นตอนการกระจายอำนาจให้แก่องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น พ.ศ. 2542 สำหรับกลุ่มแรก ได้แก่กฎหมายจัดตั้งองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นที่ได้กำหนดที่มาของรายได้องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นนั้นๆ   ได้แก่ พระราชบัญญัติองค์การบริหารส่วนจังหวัด พ.ศ. 2540 ซึ่งได้กำหนดที่มาของรายได้องค์การบริหารส่วนจังหวัด  พระราชบัญญัติเทศบาล พ.ศ. 2496 ในมาตรา 66 และพระราชบัญญัติเทศบาล พ.ศ. 2497 ในมาตรา 10-13 และมาตรา 15 ได้กำหนดที่มาของรายได้ของเทศบาล พระราชบัญญัติสภาตำบลและองค์การบริหารส่วนตำบล พ.ศ. 2537 มาตรา 74-82 กำหนดที่มาของรายได้องค์การบริหารส่วนตำบล พระราชบัญญัติระเบียบบริหารราชการกรุงเทพมหานคร พ.ศ. 2528 มาตรา 109-114 และที่แก้ไขเพิ่มเติมจนถึง พ.ศ. 2542 ได้กำหนดที่มาของรายได้ของกรุงเทพมหานคร และพระราชบัญญัติระเบียบบริหารราชการเมืองพัทยา พ.ศ. 2542 มาตรา 80-83 และมาตรา 87-90 ซึ่งได้กำหนดที่มาของรายได้ของเมืองพัทยา