มหาชน (พ.ศ. 2517)
ผู้เรียบเรียง นครินทร์ เมฆไตรรัตน์
ผู้ทรงคุณวุฒิประจำบทความ รองศาสตราจารย์นรนิติ เศรษฐบุตร และ รองศาสตราจารย์ ดร.นิยม รัฐอมฤต
พรรคมหาชน
พรรคมหาชนเป็นพรรคการเมืองที่จดทะเบียนจัดตั้งตามพระราชบัญญัติพรรคการเมือง พ.ศ. 2517 โดยได้ยื่นจดทะเบียนต่อนายทะเบียนพรรคการเมือง เมื่อวันที่ 25 พฤศจิกายน พ.ศ. 2517 ทะเบียนเลขที่ 31/2517 หัวหน้าพรรคมหาชน คือ นายสำราญ ภู่แก้ว รองหัวหน้าพรรค 2 คน ได้แก่ นายชาญชัย สุทัศน์ ณ อยุธยา และนายธนวัฒน์ ศิลปศาสตร์ เลขาธิการพรรค คือ นายสนอง รัตนวิจัย รองเลขาธิการพรรค 2 คน ได้แก่ นายเที่ยงธรรม กรอบไธสง และนายเลี่ยม รินอินทร์ กรรมการอำนวยการอื่น ประกอบด้วย นายแดง ใบลี นายธวัช พีระเหล่าตระกูล นายเยี่ยม หลักฐาน นายกริด พลเสน พันตรี ไพโรจน์ เจียรวัฒนะ นายสุนทร กล้าหาญ นายสัญญา ปะสังคะเต นายจงกล กรอบไธสง นางยุวดี ปานลักษณ์ นายณรงค์ศักดิ์ กรอบไธสง นายต่อศักดิ์ เอี่ยมกิจสัมฤทธิ์ นายถวิล พรไธสง นายสุรัตน์ แก้วพวง
นโยบายของพรรคมหาชน
นโยบายด้านเศรษฐกิจ พรรคมหาชนจะดำเนินการขจัดระบบผูกขาดในวงการธุรกิจทุกชนิด โดยจะวางมาตรการจัดให้ประชาชนร่วมมือกันจัดตั้งองค์การสหกรณ์เพื่อดำเนินการจัดระบบการผลิตและการจำหน่ายสินค้าต่าง ๆ เอง โดยรัฐเป็นแต่เพียงผู้เอื้ออำนวยให้รูปสหกรณ์สมบูรณ์ตามวัตถุประสงค์ นอกจากนี้ พรรคมหาชนจะพิทักษ์และเสริมสร้างเอกราชทางเศรษฐกิจ เพื่อผลประโยชน์สูงสุดของชาติ
นโยบายด้านการเมืองการปกครอง พรรคมหาชนจะดำเนินการปกครองภายใต้ระบอบประชาธิปไตยอันมีพระมหากษัตริย์ทรงเป็นประมุข จะมุ่งกำจัดและป้องกันลัทธิเผด็จการ ไม่ให้เอกราชทางเศรษฐกิจ การเมือง และสังคมตกอยู่ใต้อำนาจของต่างชาติ ไม่ว่าจะเป็นลัทธิใด ๆ นอกจากนี้ พรรคมหาชนยังจะมุ่งกระจายอำนาจไปสู่ประชาชน โดยส่งเสริมให้ประชาชนมีการปกครองตนเองในรูปแบบสภาการบริหาร โดยการเลือกตั้งโดยตรงในระดับหมู่บ้าน ตำบล อำเภอ จังหวัด อีกทั้งจะผลักดันการปฏิรูประบบการบริหารราชการส่วนกลางใหม่ โดยมุ่งเฉลี่ยงบประมาณให้แก่ท้องถิ่นและชนบทอย่างเป็นธรรม
พรรคมหาชนจะดำเนินนโยบายทางการเมืองอย่างอิสระ ไม่ตกอยู่ภายใต้อาณัติของประเทศอื่นใด จะประยุกติ์หลักการที่โดดเด่นของแต่ละลัทธิมาปรับใช้ให้เหมาะสมกับสถาวการณ์ของประเทศ สอดคล้องกับขนบธรรมเนียมประเพณีอันดี ตลอดจนอุปนิสัยใจคอของคนไทย โดยคำนึงถึงประโยชน์ของประชาชนเป็นใหญ่ และไม่ขัดต่อบทบัญญัติของรัฐธรรมนูญไทย
นโยบายด้านเศรษฐกิจ พรรคมหาชนจะส่งเสริมอุตสาหกรรมการผลิตเพื่อเพิ่มมูลค่าสินค้าผลิตผลการเกษตรให้มากขึ้น จะส่งเสริมให้มีการก่อตั้งบริษัทมหาชนเพื่อดำเนินกิจการด้นการค้าและอุตสาหกรรมต่าง ๆ
นโยบายด้านการเกษตร พรรคมหาชนถือว่าปัญหาการเกษตรเป็นนโยบายหลักของพรรค โดยพรรคมหาชนจะดำเนินการทุกวิถีทาง เพื่อยกฐานะและความเป็นอยู่ของเกษตรกรให้ดีขึ้น ให้ได้รับความเป็นธรรมในสังคม มุ่งวางรากฐานการพัฒนาด้านเกษตรกรรมอย่างจริงจัง โดยเฉพาะในด้านการพัฒนาระบบชลประทาน โดยการจัดเหมืองฝาย คันคลองส่งน้ำไปให้ถึงไร่นาของเกษตรกรอย่างทั่วถึง รวมทั้งเผยแพร่หลักวิชาการแผนใหม่ มีการให้สินเชื่อและเงินลงทุน ควบคู่ไปกับการจัดสรรงบประมาณเพื่อการเกษตรเป็นอันดับหนึ่ง จะมุ่งดำเนินมาตรการให้กรรมสิทธิ์ที่ดินแก่เกษตรกร ปลดเปลื้องหนี้สิน ลดค่าเช่านา และดอกเบี้ย ควบคุมราคาและจัดสรรปุ๋ย เคมีภัณฑ์เพื่อการเกษตร และเครื่องมือเพื่อการเกษตรให้เพียงพอต่อความต้องการของเกษตรกร และส่งเสริมการผลิตและการตลาดในรูปสหกรณ์
นโยบายด้านแรงงาน พรรคมหาชน จะพยายามป้องกันไม่ให้เกิดความสูญเปล่าทางด้านแรงงานของชาติ จะดำเนินการให้ผู้ใช้แรงงานได้รับค่าจ้างขั้นต่ำอย่างเป็นธรรม อย่างน้อยต้องเพียงพอต่อการครองชีพในภาวะการณ์นั้น ๆ จะจัดสวัสดิการแก่แรงงานให้ดีขึ้น มีหลักประกันอันมั่นคงในการประกอบอาชีพ ส่งเสริมให้ผู้ใช้แรงงานจัดตั้งสหพันธ์แรงงานขึ้นเพื่อพิทักษ์สิทธิและผลประโยชน์ของผู้ใช้แรงงานอย่างยุติธรรม
การพาณิชย์ พรรคมหาชนจะส่งเสริมให้ประชาชนมีบทบาทในการค้าขายอย่างกว้างขวางทุกระดับโดยรวมกลุ่มกันเป็นรูปสหกรณ์ จะสนับสนุนให้ผู้ผลิตและเกษตรกรมีบทบาทในการกำหนดราคาสินค้า จะหามาตราการขจัดบทบาทของพ่อค้าคนกลาง โดยใช้วิธีสหกรณ์เข้าช่วย ส่งเสริมให้ค้าขายกับนานาประเทศ โดยยึดถือผลประโยชน์ของประเทศชาติเป็นสำคัญ ยกเว้นการส่งออกเกี่ยวกับสินค้าผลผลิตทางการเกษตร ซึ่งรัฐจะเป็นผู้ก่อตั้งองค์การค้าด้านผลิตผลการเกษตรขึ้นโดยเฉพาะ เพื่อรักษาผลประโยชน์ของเกษตรและป้องกันการเสียเปรียบดุลการค้า
นโยบายด้านการสาธารณสุข พรรคมหาชน จะมุ่งเน้นการเพิ่มจำนวนบุคลากรด้านการอนามัย ผดุงครรภ์ พยาบาล และแพทย์ ให้เพียงพอต่อการรักษาพยาบาล จะจัดตั้งสถานีอนามัยและโรงพยาบาลให้ทั่วถึง จะวางมาตรการให้รัฐบาลจัดบริการด้านการอนามัยและสาธารณสุขแก่ประชาชนโดยไม่คิดมูลค่า
นโยบายด้านการต่างประเทศ พรรคมหาชนจะดำเนินนโยบายต่างประเทศอย่างอิสระเป็นมิตรกับนานาประเทศบนพื้นฐานของความเสมอภาค เคารพในเอกราช อธิปไตย และบูรณภาพทางอาณาเขตของกันและกัน จะมุ่งก่อให้เกิดความสันติภาพแก่โลก จะพยายามหาทางยกเลิกสนธิสัญญาและข้อผูกพัน ต่าง ๆ ที่เสียเปรียบและขัดต่อผลประโยชน์ของชาติไทย
นโยบายด้านสังคม พรรคมหาชนจะมุ่งเปลี่ยนทัศนคติของประชาชนที่มีต่อภาพพจน์การปกครองระบอบประชาธิปไตยในอดีต ให้รู้จักสิทธิและหน้าที่ของพลเมืองดีของชาติ เปลี่ยนทัศนคติในการดำรงชีวิตใหม่ให้ประชาชนมีความขยันหมั่นเพียร รู้จักพัฒนาการใช้เครื่องมือเครื่องใช้ในการประกอบอาชีพยุควิทยาศาสตร์ จะเปลี่ยนทัศนคติข้าราชการ ทหาร ตำรวจ พลเรือน รวมถึงพนักงานองค์การ รัฐวิสาหกิจอื่น ๆ ให้หันมาปฏิบัติหน้าที่ต่อประชาชนอย่างถูกต้อง และรับผิดชอบต่อหน้าที่ด้วยความซื่อสัตย์สุจริตและยุติธรรม
พรรคมหาชนจะจัดให้ประชาชนได้มีหลักประกันทางสวัสดิการอย่างทั่วถึง จะจัดให้มีเบี้ยเลี้ยงชีพเมื่อเข้าวัยชรา โดยวิธีการประกันสังคม ตลอดจนจัดให้ประชาชนมีที่อยู่อาศัยเป็นของตนเอง และจะส่งเสริมให้ผู้ประกอบอาชีพขับรถรับจ้างได้มีรถเป็นของตนเอง จะปรับปรุงสังคมให้ก้าวไปสู่แนวทางอันถูกต้อง ส่งเสริมให้ได้รับสิทธิเสรีภาพและภราดรภาพ จะจัดให้มีหลักประกันและสวัสดิการตลอดจนปรับปรุงอัตราเงินเดือนแก่กำนัน สารวัตรกำนัน ผู้ใหญ่บ้าน แพทย์ประจำตำบล และผู้ช่วย ตลอดจนข้าราชการ ทหาร ตำรวจ พนักงาน หรือลูกจ้างขององค์การเทศบาลและรัฐวิสาหกิจ ให้เพียงพอต่อการดำรงชีวิต รวมทั้งพิจารณาปลดเปลื้องหนี้สินให้อีกด้วย
นโยบายด้านการศึกษา พรรคมหาชนจะดำเนินการให้การศึกษาแก่ประชาชนโดยไม่คิดมูลค่าทุกระดับ จะมุ่งปฏิรูปการศึกษาให้สอดคล้องกับนโยบายทางการเมือง การเศรษฐกิจและสังคมไทย จะปลูกฝังระบอบประชาธิปไตยให้แก่เยาวชน และจะมุ่งส่งเสริมความรู้ที่สามารถนำไปประกอบอาชีพได้
สำหรับการพัฒนาระบบสาธารณูปโภค พรรคมหาชนจะขยายปรับปรุงและแก้ไขสาธารณูปโภคให้ดีขึ้นและเพียงพอต่อความต้องการของประชาชน จะรวมการขนส่งทางเรือ ทางบก ทางอากาศ ภายในประเทศเป็นองค์การอิสระ เพื่อขจัดความขัดแย้งและอำนวยผลประโยชน์ เพื่อรับใช้ประชาชนอย่างแท้จริง จะยกเลิกสัมปทานเกี่ยวกับรถประจำทาง โดยโอนกิจการเข้าสู่การดำเนินการขององค์การโดยสมบูรณ์ เพื่อให้ประชาชนได้รับบริการที่ดีและเสียค่าใช้จ่ายในราคายุติธรรม ส่งเสริมและขยายโครงข่ายการคมนาคมให้มีการติดต่อกันทั่วประเทศโดยสะดวก
นโยบายด้านการศาสนาและวัฒนธรรม พรรคมหาชนจะให้สิทธิและเสรีภาพแก่ประชาชนในการนับถือศาสนา และการปฏิบัติพิธีกรรม ฟื้นฟูศาสนาให้เป็นที่เลื่อมใสแก่ประชาชนและให้ศาสนาเข้าไปมีบทบาทในการฟื้นฟูจิตใจของประชาชนอย่างทั่วถึง จะส่งเสริมให้รัฐต้องดำเนินการอุดหนุนปัจจัยการดำรงชีพแก่พระภิกษุเพื่อให้ปฏิบัติศาสนกิจได้อย่างสมบูรณ์ จะส่งเสริมและฟื้นฟูวัฒนธรรมอันดีงามของชาติ และพิจารณายกเลิกขนบธรรมเนียมประเพณีบางอย่างที่ล้าสมัย ขัดต่อการพัฒนา
นโยบายด้านการยุติธรรมและกฎหมาย พรรคมหาชนจะยกเลิกกฎหมายและคำสั่งต่าง ๆ ที่ริดรอนสิทธิเสรีภาพของประชาชน และเป็นเครื่องมือของบุคคลที่มีอำนาจ โดยมุ่งปรับปรุงแก้ไขร่างกฎหมายต่าง ๆ ให้เป็นธรรมต่อสังคม
ในการเลือกตั้งทั่วเมื่อวันที่ 26 มกราคม พ.ศ. 2518 พรรคมหาชนส่งผู้สมัครลงแข่งขันรับเลือกตั้งแต่ผู้สมัครของพรรคมหาชนไม่ได้รับเลือกตั้งแม้แต่คนเดียว
ที่มา
ราชกิจจานุเบกษา ฉบับพิเศษ เล่ม 92 ตอนที่ 193 ลงวันที่ 18 กันยายน พ.ศ. 2518 หน้า 387-393
สุจิต บุญบงการ, การพัฒนาการเมืองของไทย: ปฏิสัมพันธ์ระหว่างทหาร สถาบันทางการเมือง และการมีส่วนร่วมทางการเมืองของประชาชน, กรุงเทพฯ: สำนักพิมพ์จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย, 2531
เสริมศักดิ์ พงษ์พานิช, การสมัครรับเลือกตั้งในนามของพรรคการเมืองในประเทศไทย, วิทยานิพนธ์หลักสูตรชั้นปริญญาโท ภาค 2 ทางรัฐศาสตร์ คณะรัฐศาสตร์ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์, 2519
