พระราชบัญญัติการเลือกตั้งสมาชิกสภาเทศบาล (ฉบับที่ 7) พ.ศ. 2517

ผู้เรียบเรียง อลิศรา พรหมโชติชัย

---

ผู้ทรงคุณวุฒิประจำบทความ รองศาสตราจารย์นรนิติ เศรษฐบุตร และ รองศาสตราจารย์ ดร.นิยม รัฐอมฤต

---

พระราชบัญญัติการเลือกตั้งสมาชิกสภาเทศบาล (ฉบับที่ 7) พุทธศักราช 2517

พระราชบัญญัติการเลือกตั้งสมาชิกสภาเทศบาล (ฉบับที่ 7) พุทธศักราช 2517 เป็นกฎหมายแก้ไขเพิ่มเติมพระราชบัญญัติการเลือกตั้งสมาชิกสภาเทศบาล (ฉบับที่ 5) พ.ศ. 2511 ซึ่งได้แก้ไขคุณสมบัติของผู้มีสิทธิเลือกตั้งสมาชิกสภาเทศบาล คุณสมบัติของผู้มีสิทธิสมัครเลือกตั้งสมาชิกสภาเทศบาล และลักษณะของบุคคลต้องห้ามซึ่งไม่สามารถสมัครเลือกตั้งสมาชิกสภาเทศบาลได้ ซึ่งสามารถพิจารณารายละเอียดได้ดังนี้

1. คุณสมบัติของผู้มีสิทธิเลือกตั้งสมาชิกสภาเทศบาล

พระราชบัญญัติการเลือกตั้งสมาชิกสภาเทศบาล (ฉบับที่ 7) พ.ศ.2517 ได้มีการแก้ไขในมาตรา 7 แห่งพระราชบัญญัติการเลือกตั้งสมาชิกสภาเทศบาล โดยไม่ได้กล่าวถึงบุคคลสัญชาติไทยที่มีบิดาเป็นคนต่างด้าวซึ่งจะเป็นผู้มีสิทธิเลือกตั้งได้ตามที่กฎหมายกำหนดเป็นการเฉพาะ แต่สำหรับคุณสมบัติของผู้มีสิทธิเลือกตั้งในบุคคลที่มีสัญชาติไทยตามกฎหมายนั้น ยังคงต้องมีคุณสมบัติตามกฎหมายฉบับก่อนหน้า นั่นคือ ผู้มีสิทธิเลือกตั้งจะต้องมีสัญชาติไทยตามกฎหมาย และมีอายุไม่ต่ำกว่า 20 ปีบริบูรณ์

นอกจากนั้น พระราชบัญญัติการเลือกตั้งสมาชิกสภาเทศบาล (ฉบับที่ 7) พ.ศ.2517 ยังได้แก้ไขคุณสมบัติของผู้มีสิทธิเลือกตั้งสมาชิกเทศบาลบางประการสำหรับบุคคลที่มีสัญชาติไทยโดยการแปลงชาติซึ่งจะเป็นผู้มีสิทธิเลือกตั้งได้ตามมาตรา 17 ทวิ (4) แห่งพระราชบัญญัติการเลือกตั้งสมาชิกสภาเทศบาล พ.ศ.2482 โดยกฎหมายฉบับเดิมกำหนดให้ผู้มีสัญชาติไทยที่มีบิดาเป็นคนต่างด้าวจะเป็นผู้มีสิทธิเลือกตั้งได้นั้นจะต้องเป็นหรือเคยเป็นข้าราชการการเลือก สมาชิกสภาผู้แทนราษฎร สมาชิกสภาผู้แทน สมาชิกพฤฒสภา สมาชิกวุฒิสภา สมาชิกร่างรัฐธรรมนูญ สมาชิกสภาจังหวัด สมาชิกสภาเทศบาล กรรมการสุขาภิบาล กรรมการตำบล กำนันผู้ใหญ่บ้าน ผู้ช่วยผู้ใหญ่บ้าน หรือแพทย์ประจำตำบล แต่ในกฎหมายฉบับใหม่ได้ตัดสิทธิผู้ที่มีสัญชาติไทยโดยการแปลงสัญชาติที่เป็นหรือเคยเป็นข้าราชการการเมืองอื่นๆ ยกเว้นผู้มีสัญชาติไทยโดยการแปลงสัญชาติจะเคยเป็นสมาชิกสภาเทศบาล กรรมการสุขาภิบาล กรรมการตำบล กำนัน ผู้ใหญ่บ้าน ผู้ช่วยผู้ใหญ่บ้าน หรือแพทย์ประจำตำบล และหากมีคุณสมบัติสอดคล้องกับกฎหมายอื่นๆกำหนดไว้ด้วยก็ให้เป็นผู้มีสิทธิเลือกตั้งได้

2. การแก้ไขคุณสมบัติของผู้มีสิทธิสมัครเลือกตั้งสมาชิกสภาเทศบาล

พระราชบัญญัติการเลือกตั้งสมาชิกสภาเทศบาล (ฉบับที่ 7) พ.ศ.2517 ได้แก้ไขคุณสมบัติของผู้มีสิทธิเลือกตั้งสมาชิกสภาเทศบาล ซึ่งสามารถพิจารณาได้ดังนี้

(1) กฎหมายฉบับใหม่ได้ตัดสิทธิสมัครเลือกตั้งสมาชิกสภาเทศบาลของบุคคลผู้มีสัญชาติไทยที่บิดาเป็นคนต่างด้าว แต่ระบุไว้แต่เพียงกรณีที่บุคคลผู้ได้สัญชาติไทยโดยการแปลงสัญชาติจะต้องมีคุณสมบัติของผู้มีสิทธิสมัครเลือกตั้งตามที่กฎหมายได้กำหนดไว้ กล่าวคือ บุคคลผู้ได้สัญชาติไทยโดยการแปลงสัญชาติจะต้องมีความรู้ไม่ต่ำกว่าชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 6 หรือมัธยมศึกษาปีที่ 3 หรือมีความรู้เทียบเท่า นอกจากนั้น ยังต้องมีคุณสมบัติอย่างใดอย่างหนึ่งดังต่อไปนี้ด้วย

(3.1) รับหรือเคยรับราชการตามกฎหมายว่าด้วยการรับราชการทหาร

(3.2) เคยเป็นข้าราชการหรือข้าราชการส่วนท้องถิ่นตั้งแต่ชั้นตรีขึ้นไปหรือเทียบเท่าได้ไม่ต่ำกว่าชั้นตรีขึ้นไป

(3.3) เป็นหรือเคยเป็นสมาชิกสภาจังหวัด สมาชิกสภาเทศบาล กรรมการสุขาภิบาล กรรมการตำบล กำนัน ผู้ใหญ่บ้าน ผู้ช่วยผู้ใหญ่บ้าน หรือแพทย์ประจำตำบล

(3.4) มีภูมิลำเนาในราชอาณาจักรไทยติดต่อกันนับตั้งแต่ได้สัญชาติไทยมาแล้วไม่น้อยกว่า 10 ปี

(2) กฎหมายก่อนหน้าได้กำหนดให้ผู้มีสิทธิสมัครเลือกตั้งสมาชิกสภาเทศบาลต้องมีอายุไม่ต่ำกว่า 30 ปีบริบูรณ์ในวันเลือกตั้ง แต่กฎหมายฉบับใหม่ตามพระราชบัญญัติการเลือกตั้งสมาชิกสภาเทศบาล (ฉบับที่ 7) พ.ศ.2517 ได้กำหนดอายุของผู้มีสิทธิสมัครเลือกตั้งให้มีอายุไม่ต่ำกว่า 23 ปีบริบูรณ์ในวันเลือกตั้ง

3. การแก้ไขลักษณะของบุคคลต้องห้ามมิให้ใช้สิทธิสมัครเลือกตั้ง

พระราชบัญญัติการเลือกตั้งสมาชิกสภาเทศบาล (ฉบับที่ 7) พ.ศ.2517 ได้แก้ไขลักษณะของบุคคลต้องห้ามมิให้ใช้สิทธิสมัครเลือกตั้งจากเดิมที่เคยบังคับใช้ตามพระราชบัญญัติการเลือกตั้งสมาชิกสภาเทศบาล (ฉบับที่ 5) พ.ศ.2511 สองประการด้วยกัน ดังต่อไปนี้

(1) กฎหมายเดิมได้กำหนดไว้ว่าบุคคลที่เคยต้องคำพิพากษาให้จำคุกตั้งแต่ 2 ปีขึ้นไป โดยให้พ้นโทษมายังไม่ถึง 5 ปีในวันเลือกตั้ง เว้นแต่ในความผิดอันได้กระทำโดยประมาท ไม่มีสิทธิสมัครเลือกตั้งสมาชิกสภาเทศบาลได้ ซึ่งกฎหมายใหม่ได้แก้ไขโดยกำหนดให้บุคคลที่เคยต้องคำพิพากษาให้จำคุกตั้งแต่ 1 ปีขึ้นไป โดยได้พ้นโทษมายังไม่ถึง 5 ปีในวันเลือกตั้ง เว้นแต่ความผิดอันได้กระทำโดยประมาท

(2)กฎหมายเดิมได้กำหนดไว้ว่าบุคคลที่เป็นข้าราชการที่ถูกไล่ออกหรือปลดออก เพราะทุจริตต่อหน้าที่ราชการโดยมิได้รับเบี้ยหวัด บำเหน็จหรือบำนาญหรือพนักงานเทศบาล พนักงานสุขาภิบาล หรือพนักงานองค์การของรัฐ ซึ่งถูกไล่ออก ปลดออก หรือเลิกจ้าง เพราะทุจริตต่อหน้าที่ นับแต่วันถูกไล่ออก ปลดออก หรือเลิกจ้างแล้วแต่กรณี ถึงวันสมัครรับเลือกตั้งยังไม่ครบ 5 ปี ไม่มีสิทธิสมัครเลือกตั้งสมาชิกสภาเทศบาลได้ ซึ่งกฎหมายฉบับใหม่ได้แก้ไขโดยรวมเอาพนักงานรัฐวิสาหกิจที่มีลักษณะเป็นบุคคลต้องห้ามตามกฎหมาย เป็นผู้ไม่มีสิทธิสมัครเลือกตั้งสมาชิกสภาเทศบาลด้วย และเพิ่มระยะเวลานับตั้งแต่วันที่บุคคลซึ่งกระทำผิดเพราะทุจริตต่อหน้าที่และมีโทษถูกไล่ออก ปลดออก หรือเลิกจ้าง แล้วแต่กรณี ถึงวันสมัครรับเลือกตั้งยังไม่ครบ 7 ปี ไม่มีสิทธิสมัครเลือกตั้งสมาชิกสภาเทศบาลได้

ที่มา

พระราชบัญญัติการเลือกตั้งสภาเทศบาล (ฉบับที่ 5) พุทธศักราช 2511, ราชกิจจานุเบกษา, เล่มที่ 85, ตอนที่ 108, วันที่ 19 พฤศจิกายน 2511

พระราชบัญญัติการเลือกตั้งสภาเทศบาล (ฉบับที่ 7) พุทธศักราช 2517, ราชกิจจานุเบกษา, เล่มที่ 91, ตอนที่ 154, วันที่ 17 กันยายน 2517