กรรมกร (พ.ศ. 2498)
ผู้เรียบเรียง ชาย ไชยชิต
ผู้ทรงคุณวุฒิประจำบทความ รองศาสตราจารย์นรนิติ เศรษฐบุตร และ รองศาสตราจารย์ ดร.นิยม รัฐอมฤต
พรรคกรรมกร (2498)
พรรคกรรมกร จดทะเบียนต่อสำนักงานปลัดกระทรวงมหาดไทย ตามพระราชบัญญัติพรรคการเมือง พ.ศ. 2498 ทะเบียนเลขที่ 4/2498 ลงวันที่ 4 ตุลาคม พ.ศ. 2498 หัวหน้าพรรคคือ นายประกอบ โตลักษณ์ล้ำ เลขาธิการพรรคคือ นางใคล ชุณหะจันทน
พรรคกรรมกรมีนโยบายด้านต่าง ๆ คือ นโยบายด้านการส่งเสริมผู้ใช้แรงงาน พรรคกรรมกรจะมุ่งช่วยให้บรรดาผู้ใช้แรงงาน ได้รับผลประโยชน์แห่งแรงงานของตนด้วยความเป็นธรรม และดำเนินมาตรการด้านแรงงานเพื่อให้เกิดสังคมประชาธิปไตยที่ถูกต้องตามแบบอารยประเทศ และร่วมมือส่งเสริมวงการเกษตร
นโยบายด้านการต่างประเทศ พรรคกรรมกรจะมุ่งส่งเสริมและผดุงสัมพันธภาพกับนานาประเทศ และวงการสังคมประชาธิปไตยทั่วโลก เพื่อดำรงไว้ซึ่งเสรีภาพและสันติภาพของโลก โดยยึดหลักปฏิบัติตามกฎบัตรสหประชาชาติ และปฏิญญาสากลว่าด้วยสิทธิมนุษยชน
นโยบายด้านเศรษฐกิจ พรรคกรรมกรจะมุ่งส่งเสริมการเศรษฐกิจและสังคมสงเคราะห์ เพื่ออำนวยความผาสุกแก่ประชาชน ส่งเสริมการเกษตรกรรมและอุตสาหกรรมในประเทศ จัดระบบอาชีพให้ประชาชนมีงานทำโดยทั่วกัน และป้องกันการว่างงานของประชาชน ส่งเสริมการจัดตั้งสหบาลอาชีพให้เป็นปึกแผ่นทั่วประเทศ ตลอดจนส่งเสริมและขยายให้มีการสหกรณ์ทั่วประเทศ
นโยบายด้านการคลัง พรรคกรรมกรจะมุ่งจะรักษาเสถียรภาพทางการคลังให้เข้าสู่ดุลยภาพ โดยจัดงบประมาณให้เป็นไปในทางประหยัด เพื่อให้บังเกิดผลแก่ประชาชนมากที่สุด จัดระบบภาษีอากรให้เป็นธรรมต่อสังคม เพื่อยังความผาสุกแก่ประชาชน จะรักษาเสถียรภาพของค่าเงิน
นโยบายด้านการศึกษา พรรคกรรมกรจะมุ่งส่งเสริมและยกระดับการศึกษาของประชาชนให้อยู่ในมาตรฐานเท่าเทียมกันกันทั่วประเทศ ให้เสรีภาพแก่ประชาชนในการศึกษา และขยายการศึกษาโดยทั่วถึง เพื่อให้ประชาชนมีโอกาสได้รับการศึกษาตามความสามารถและความต้องการ
นโยบายด้านการปกครอง พรรคกรรมกรจะกระจายอำนาจการปกครองไปสู่ประชาชนให้มากที่สุด จะส่งเสริมความเจริญของท้องถิ่น และขยายการสาธารณสุขให้ทั่วถึง จะรักษาความสงบเรียบร้อยภายในประเทศ และให้การเคารพต่อสิทธิเสรีภาพของประชาชน ให้หลักประกันโดยการคุ้มครองความปลอดภัยแก่ประชาชนในการประกอบอาชีพด้วยความเป็นธรรม
นโยบายด้านความเป็นเอกราช พรรคกรรมกรจะดำรงไว้ซึ่งความเป็นเอกราชของชาติ โดยจะป้องกันและรักษาความเป็นเอกราชของชาติทุกกรณี และนโยบายด้านการศาล จะแยกอำนาจตุลาการออกจากอำนาจบริหารโดยเด็ดขาด เพื่อให้ศาลมีอิสระในการพิจารณาอรรถคดีตามตัวบทกฎหมาย
พรรคกรรมกร ถือเป็นหนึ่งในพรรคขนาดเล็กในจำนวนมาก ที่จัดตั้งขึ้นตามพระราชบัญญัติพรรคการเมือง พ.ศ. 2498 และพยายามเสนอนโยบายของต่อตนประชาชนในการส่งผู้สมัครของพรรคลงแข่งขันรับเลือกตั้ง แต่ผลการเลือกตั้งในวันที่ 26 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2500 ปรากฏว่าผู้สมัครจากบรรดาพรรคขนาดเล็กเหล่านี้ไม่ได้รับการเลือกตั้งแม้แต่คนเดียว กล่าวคือ ในจำนวนพรรคการเมือง 20 กว่าพรรคนั้น มีเพียง 8 พรรคเท่านั้นที่สมาชิกของพรรคได้รับเลือกตั้ง ได้แก่ พรรคเสรีมนังคศิลา พรรคประชาธิปัตย์ พรรคเสรีประชาธิปไตย พรรคธรรมาธิปัตย์ พรรคเศรษฐกร พรรคชาตินิยม พรรคขบวนการไฮด์ปาร์ค พรรคอิสระ และไม่สังกัดพรรค
ที่มา
สมุทร สุรักขกะ, 26 การปฏิวัติไทยและรัฐประหาร สมัย 2489 ถึง 2507, พระนคร: โรงพิมพ์สื่อการพิมพ์, 2507
ขจัดภัย บุรุษพัฒน์, การเมืองและพรรคการเมืองไทยนับแต่ยุคแรกถึงปัจจุบัน, พระนคร: สำนักพิมพ์โอเดียนสโตร์, 2511
ราชกิจจานุเบกษา เล่มที่ 72 ตอนที่ 86 ลงวันที่ 8 พฤศจิกายน พ.ศ. 2498 หน้า 2685-2688
