การเลือกตั้งสมาชิกสภาผู้แทนราษฎร ครั้งที่ 8 วันที่ 26 กุมภาพันธ์ 2495

ผู้เรียบเรียง ชาย ไชยชิต

---

ผู้ทรงคุณวุฒิประจำบทความ รองศาสตราจารย์นรนิติ เศรษฐบุตร และ รองศาสตราจารย์ ดร.นิยม รัฐอมฤต

---

การเลือกตั้งสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรครั้งที่ 8 วันที่ 26 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2495

การเลือกตั้งครั้งนี้เป็นการเลือกตั้งด้วยวิธีรวมเขตเรียงเบอร์ โดยถือเอาจังหวัดหนึ่งเป็นเขตเลือกตั้งหนึ่ง และเป็นการเลือกตั้งโดยตรง จำนวนผู้แทนราษฎรในแต่ละเขตจังหวัดคิดคำนวณโดยถือเอาจำนวนประชาชน 150,000 คนต่อผู้แทนราษฎร 1 คน การเลือกตั้งครั้งนี้จัดขึ้นเนื่องจากมีการรัฐประหารเมื่อวันที่ 29 พฤศจิกายน พ.ศ. 2494 เพื่อล้มรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พ.ศ. 2492 โดยคณะรัฐประหารประกอบด้วยทหารบก ทหารเรือ ทหารอากาศ และตำรวจ และได้เชิญจอมพล ป. พิบูลสงครามมาดำรงตำแหน่งนายกรัฐมนตรีตามเดิม และได้ประกาศใช้รัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พ.ศ. 2475 แก้ไขเพิ่มเติม พ.ศ. 2495 ซึ่งเป็นผลให้ฝ่ายนิติบัญญัติกลับมามีระบบสภาเดียว ประกอบด้วยสมาชิกสภาสองประเภท โดยคณะรัฐประหารได้แต่งตั้งบุคคลในคณะรัฐประหารและข้าราชการทหาร พลเรือน เป็นสมาชิกสภาประเภทที่สอง ทำหน้าที่ผู้แทนราษฎรในสภาผู้แทนราษฎรร่วมกับสมาชิกสภาประเภทที่หนึ่งซึ่งมีที่มาจากการเลือกตั้งของประชาชน

ผลการเลือกตั้งสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรครั้งนี้ทำให้ได้สมาชิกสภาผู้แทนราษฎรจำนวน 123 คน โดยมีผู้มีสิทธิเลือกตั้งทั้งสิ้น 7,602,591 คน มีผู้มาใช้สิทธิลงคะแนนเสียงเลือกตั้งจำนวน 2,961,291 คน คิดเป็นร้อยละ 38.36 จังหวัดที่มีผู้มาใช้สิทธิลงคะแนนเสียงเลือกตั้งมากที่สุดคือ จังหวัดสระบุรี คิดเป็นร้อยละ 77.78 และจังหวัดที่มีผู้มาใช้สิทธิลงคะแนนเสียงเลือกตั้งน้อยที่สุดคือ จังหวัพระนคร คิดเป็น 23.03 เนื่องจากการเลือกตั้งครั้งนี้เป็นผลที่เกิดขึ้นการรัฐประหาร ซึ่งมีการประกาศห้ามมิให้มีการชุมนุมทางการเมืองใด ๆ ทั้งสิ้น จึงส่งผลให้พรรคการเมืองต่าง ๆ ทั้งพรรคการเมืองที่สนับสนุนรัฐบาลในรูปของสหพรรค และพรรคฝ่ายค้านได้สลายตัวและไม่มีบทบาทในการเลือกตั้งเช่นที่ผ่านมา ดังเช่นพรรคประชาธิปัตย์ซึ่งเป็นพรรคฝ่ายค้านที่สำคัญ ก็ได้ประกาศถอนตัวจากการเมือง ไม่ยอมส่งผู้สมัครของพรรคลงรับเลือกตั้ง ยกเว้นผู้สมัครคนใดที่ต้องการสมัครรับเลือกตั้งอิสระในนามของตัวเอง นอกจากนี้ การเลือกตั้งในครั้งนี้ก็ปรากฏว่ามีปัญหาเกี่ยวกับการจัดการเลือกตั้ง ได้แก่ การทุจริต “ไพ่ไฟ” และการรับจ้างตะโกนด่าฝ่ายค้าน เป็นต้น

ที่มา

บุญทัน ดอกไธสง, การเปลี่ยนแปลงทางการบริหารและการเมืองไทย, กรุงเทพฯ : โอเดียนสโตร์, 2522

ฝ่ายพัฒนาการเมืองและการปกครอง สำนักนโยบายและแผนมหาดไทย, อนุสารการเมือง, มีนาคม 2522

โคทม อารียา, สารานุกรมรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย (พ.ศ. 2540) หมวดองค์กรทางการเมือง เรื่องที่ 5 ระบบการเลือกตั้ง, กรุงเทพฯ : สถาบันพระปกเกล้า, 2544

ขจัดภัย บุรุษพัฒน์, กำเนิดพรรคการเมืองในประเทศไทย, วิทยานิพนธ์บัณฑิตวิทยาลัย จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย, 2510

สุจิต บุญบงการ, การพัฒนาการเมืองของไทย: ปฏิสัมพันธ์ระหว่างทหาร สถาบันทางการเมือง และการมีส่วนร่วมทางการเมืองของประชาชน, กรุงเทพฯ: สำนักพิมพ์จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย, 2531

---

หน้าหลัก