12 มกราคม พ.ศ. 2519
ผู้เรียบเรียง ศาสตราจารย์พิเศษ นรนิติ เศรษฐบุตร
ผู้ทรงคุณวุฒิประจำบทความ รองศาสตราจารย์ ดร.นิยม รัฐอมฤต
วันที่ 12 มกราคม พ.ศ. 2519 เป็นวันที่มีการยุบสภา ครั้งที่ 4 ในประเทศไทย ในสมัยที่ ม.ร.ว.คึกฤทธิ์ ปราโมช เป็นนายกรัฐมนตรี และขณะนั้นใช้รัฐธรรมนูญ พ.ศ. 2517 รัฐบาลของ ม.ร.ว.คึกฤทธิ์ ปราโมช นั้นเป็นรัฐบาลผสม ซึ่งก็ไม่ใช่เรื่องแปลก เพราะส่วนมากรัฐบาลที่มาจากการเลือกตั้งของไทยเป็นรัฐบาลผสม เพราะไม่มีพรรคการเมืองพรรคใดพรรคหนึ่งได้เสียงในสภาเกินกว่าครึ่งหนึ่งจากการเลือกตั้ง แต่ที่แปลกก็คือ พรรคกิจสังคม ที่ ม.ร.ว. คึกฤทธิ์ ปราโมช เป็นหัวหน้าพรรคและเป็นพรรคแกนนำในการจัดตั้งรัฐบาล มีเสียงเพียง 18 เสียง น้อยกว่าพรรคอื่น ๆ ที่เข้าร่วมรัฐบาลอยู่หลายพรรค
เมื่อบริหารประเทศมาได้ไม่นานก็มีความขัดแย้งในพรรคการเมืองที่ร่วมรัฐบาล เรื่องมาเริ่มเห็นได้บ้างก็เมื่อถึงเดือนตุลาคมที่จะมีการพิจารณาพระราชบัญญัติงบประมาณ โดยมีเสียงว่าจะมีสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรไม่ให้การสนับสนุนรัฐบาล แต่เรื่องงบประมาณก็ผ่านมาได้และนายกรัฐมนตรีก็ปรับปรุงคณะรัฐมนตรีของตัวเอง ในวันที่ 8 มกราคม พ.ศ. 2519 โดยนายกรัฐมนตรีเองไปเป็นรัฐมนตรีว่าการกระทรวงมหาดไทย และสับเปลี่ยนรัฐมนตรีอื่นๆ หลายตำแหน่ง
แม้จะปรับปรุงคณะรัฐมนตรีแล้ว ปัญหาทางการเมืองก็มิได้ลดลง เพราะทางพรรคประชาธิปัตย์ที่เป็นพรรคฝ่ายค้านได้ขอเปิดประชุมวิสามัญได้และยื่นญัตติขอเปิดอภิปรายทั่วไปที่จะไม่ไว้วางใจรัฐบาลทั้งทางด้านเศรษฐกิจ สังคม บริหาร และการต่างประเทศ เมื่อเป็นเช่นนี้ทางนายกรัฐมนตรีอาจเห็นว่ารอให้เปิดอภิปราย ทางพรรคร่วมรัฐบาลอาจข้ามไปหนุนทางฝ่ายค้านได้ จึงรอจนนำคณะรัฐมนตรีชุดใหม่เข้าเฝ้าถวายสัตย์ปฏิญาณเสร็จแล้วในตอนบ่าย วันที่ 12 มกราคม พ.ศ. 2519 จึงได้ประกาศกฤษฎีกายุบสภาในคืนวันเดียวกันเมื่อเวลา 20.00 น. และกำหนดให้มีการเลือกตั้งทั่วไปครั้งใหม่ในวันที่ 4 เมษายน พ.ศ. 2519
