โรคร้อยเอ็ด
ผู้เรียบเรียง รศ.ดร.นิยม รัฐอมฤต
ผู้ทรงคุณวุฒิประจำบทความ รศ.ดร.ปธาน สุวรรณมงคล
โรคร้อยเอ็ด
เป็นคำที่ใช้เรียกปรากฏการณ์การใช้เงินซื้อเสียงในการเลือกตั้ง ในความเป็นจริงแล้ว การซื้อเสียงในการเลือกตั้งคงจะมีมานานแล้ว แต่ที่มีความรุนแรงมากเป็นพิเศษ จนมีการเรียกขานกันว่า “โรคร้อยเอ็ด” ในการเลือกตั้งซ่อมที่จังหวัดร้อยเอ็ด เขตหนึ่ง วันที่ 9 สิงหาคม 2524
เหตุที่จะมีการเลือกตั้งซ่อมเกิดจาก นายสมพร จุรีมาศ ส.ส. จังหวัดร้อยเอ็ดถึงแก่กรรมในเดือนพฤษภาคม 2524 จึงต้องมีการเลือกตั้งซ่อมเกิดขึ้นภายใน 90 วัน การเลือกตั้งซ่อมครั้งนี้ พลเอก เกรียงศักดิ์ ชมะนันทน์ อดีตนายกรัฐมนตรี และหัวหน้าพรรคชาติประชาธิปไตย ประสงค์จะแจ้งเกิดในทางการเมือง เพื่อท้าชิงตำแหน่งนายกรัฐมนตรีอีกวาระหนึ่ง จึงเป็นเงื่อนไขสำคัญมากที่ฝ่ายรัฐบาลจะต้องหาทางปกป้องฐานะของตนไม่ให้แย่งชิงไป ส่วนทางฝ่ายพลเอก เกรียงศักดิ์ ก็ถือเป็นเรื่องที่แพ้ไม่ได้ เพราะเป็นนักการเมืองใหญ่ จึงต้องทุ่มตัวต่อสู้อย่างเต็มที่
ส่วนทางฝ่ายรัฐบาลส่ง พ.ต.ท. บุญเลิศ เลิศปรีชา นักการเมืองที่มีความช่ำชองทางการเมืองตำแหน่งรองหัวหน้าพรรคกิจสังคม ลงแข่งขันในการเลือกตั้งซ่อมครั้งนี้ อาจารย์เกษม ศิริสัมพันธ์ อดีตเลขาธิการพรรคกิจสังคม เล่าว่า ไปนั่งดูพลเอก เกรียงศักดิ์ หาเสียงในตลาด พลเอกเกรียงศักดิ์ เดินนำขบวน ตามด้วยดาราละครโทรทัศน์ แล้วตามหลังด้วยคนถือกระเป๋า กำเงินใบละร้อยเดินแจกไปเรื่อย ทางอาจารย์เกษม ให้คนคอยดักถ่ายรูปไว้ พอได้รูปก็พากันเดินขึ้นศาลากลางเพื่อร้องเรียนว่ามีการแจกเงินในการหาเสียง ปรากฏว่าผู้ว่าราชการจังหวัด ปลัดจังหวัด และนายอำเภอต่างลาราชการกันหมด
ต่อมาตอนเย็นก่อนการเลือกตั้ง ฝ่ายพรรคชาติประชาธิปไตยตั้งโต๊ะที่ร้านกาแฟริมบึงพระรามแจกเงินอย่างเปิดเผย จึงบุกขึ้นไปบนโรงพักเพื่อแจ้งความว่ามีการกระทำผิดกฎหมาย ปรากฏว่าโรงพักร้าง คงคาดได้แล้วว่าจะมีการแจ้งความดำเนินคดี ตำรวจเลยทิ้งโรงพักหนี
เจ้าเมืองก็ทิ้งเมือง ตำรวจก็ทิ้งโรงพัก เพราะกลัวเกรงบารมีนักการเมืองระดับอดีตนายกรัฐมนตรี ปล่อยให้ลอยนวลแจกเงินซื้อเสียงกันได้อย่างเย้ยฟ้าท้าดิน โรคนี้ได้ระบาด เป็นการซื้อสิทธิขายเสียงทั่วประเทศ จนกลายเป็นวัฒนธรรมการเมืองของชาวบ้านคนไทยที่ต้องมีเงินมีทองหรือข้าวของติดไม้ติดมือเมื่อถึงฤดูเลือกตั้ง
