ทรงสถาปนาสมเด็จพระบรมราชินี
ภายหลังจากพระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัวทรงรับการบรมราชาภิเษกในช่วงเช้าของวันที่ ๒๕ กุมภาพันธ์ พุทธศักราช ๒๔๖๘ แล้วนั้น ในช่วงบ่ายทรงพระกรุณาโปรดเกล้าโปรดกระหม่อมให้สถาปนาหม่อมเจ้าหญิงรำไพพรรณี พระชายา เป็นสมเด็จพระอัครมเหสี ทรงพระนามว่า “สมเด็จพระนางเจ้ารำไพพรรณี พระบรมราชินี”
เชื่อว่าการสถาปนาสมเด็จพระบรมราชินีครั้งนี้ล้อการถวายเจิมพระหัตถ์กษัตริย์อังกฤษในการพระราชพิธีบรมราชาภิเษก โดยประยุกต์ให้เข้ากับราชประเพณีสยาม คือ การสถาปนาพระอิสริยยศเจ้านายด้วยการพระราชทานน้ำพระมหาสังข์และทรงเจิมที่พระนลาฏ นอกจากนั้นยังมีการพระราชพิธีที่ปรับเปลี่ยนตามพระราชประสงค์ ได้แก่ พระราชพิธีเฉลิมพระราชมณเฑียร ซึ่งเสด็จพระราชดำเนินเข้าประทับคู่กัน ยืนยันพระราชสถานะ “พระอัครมเหสี” เป็นแนวคิดการครองคู่ของพระมหากษัตริย์ในแบบตะวันตก รวมทั้งการเสด็จออกมหาสมาคมคู่กัน ณ มุขเด็จ พระที่นั่งจักรีมหาปราสาทเพื่อให้ราษฎรเฝ้าทูลละอองธุลีพระบาทถวายชัยมงคลอนุโลมตามราชประเพณีที่ปฏิบัติอยู่เป็นประจำในราชสำนักของประเทศในทวีปยุโรป เป็นโอกาสที่ราษฎรจะได้ชมพระบารมีองค์พระมหากษัตริย์และสมเด็จพระบรมราชินีพร้อมกัน ซึ่งกลายมาเป็นราชประเพณีที่ปฏิบัติสืบมาในรัชกาลปัจจุบันด้วย
ที่มา
บทสารคดี “ปกเกล้าธรรมราชา” สารคดีเฉลิมพระเกียรติ พระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่ในวโรกาสครบ ๑๒๐ ปี แห่งวันพระบรมราชสมภพและเป็นบุคคลสำคัญของโลก โดยองค์การการศึกษาวิทยาศาสตร์และวัฒนธรรมแห่งสหประชาชาติ (UNESCO) ประจำปี ๒๕๕๖
