ผลต่างระหว่างรุ่นของ "พันตรีควง อภัยวงศ์"
สร้างหน้าด้วย " ผู้เรียบเรียง : ดร.บุญเกียรติ การะเวกพันธุ์ ผู้ทรงคุณว..." |
ไม่มีความย่อการแก้ไข |
||
| บรรทัดที่ 1: | บรรทัดที่ 1: | ||
ผู้เรียบเรียง : ดร.บุญเกียรติ การะเวกพันธุ์ | ผู้เรียบเรียง : ดร.บุญเกียรติ การะเวกพันธุ์ | ||
ผู้ทรงคุณวุฒิประจำบทความ : ศ.นรนิติ เศรษฐบุตร | ผู้ทรงคุณวุฒิประจำบทความ : ศ.นรนิติ เศรษฐบุตร | ||
---- | ---- | ||
| บรรทัดที่ 8: | บรรทัดที่ 8: | ||
| | ||
'''พันตรีควง อภัยวงศ์ '''สมาชิกคณะราษฎร | '''พันตรีควง อภัยวงศ์ '''[[สมาชิกคณะราษฎร]] อดีต[[นายกรัฐมนตรี]]และเคยดำรงตำแหน่งรัฐมนตรีช่วยว่าการกระทรวงธรรมการ รัฐมนตรีว่าการกระทรวงคมนาคม รัฐมนตรีว่าการกระทรวงพาณิชย์ รัฐมนตรีว่าการกระทรวงการคลัง รัฐมนตรีว่าการกระทรวงเกษตราธิการ และเป็นหัวหน้าพรรคประชาธิปัตย์คนแรก | ||
| | ||
| บรรทัดที่ 22: | บรรทัดที่ 22: | ||
'''เหตุการณ์สำคัญ''' | '''เหตุการณ์สำคัญ''' | ||
ในระหว่างศึกษาที่ประเทศฝรั่งเศส พันตรีควงได้เป็นกรรมการและปฏิคมของสมาคมนักเรียนไทยในประเทศฝรั่งเศส | ในระหว่างศึกษาที่ประเทศฝรั่งเศส พันตรีควงได้เป็นกรรมการและปฏิคมของสมาคมนักเรียนไทยในประเทศฝรั่งเศส และได้พบกับ[[นายปรีดี_พนมยงค์]] ร้อยโท[[แปลก_ขีตตะสังคะ]][[#_ftn2|[2]]]ที่มาศึกษาในประเทศฝรั่งเศส และอยู่ในเหตุการณ์[[ความขัดแย้ง]]ระหว่าง[[พระวรวงศ์เธอ_พระองค์เจ้าจรูญศักดิ์กฤดากร]] อัครราชทูตสยาม ณ กรุงปารีสกับนักเรียนทุน[[รัฐบาล]]ในเรื่องอัตราแลกเปลี่ยนอันเนื่องมาจากเงินแฟรงก์ฝรั่งเศสตกต่ำ และอัครราชทูตมีโทรเลขด่วนกราบบังคมทูลให้เรียกตัวนักเรียนทุนรัฐบาลที่มีปัญหาความขัดแย้งกลับทันที แต่[[พระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัว]]ทรงมีพระราชวินิจฉัยให้อยู่ต่อจนสำเร็จการศึกษา แม้พันตรีควงจะเป็นนักเรียนทุนส่วนตัวแต่ก็แสดงความเห็นอกเห็นใจนักเรียนทุนรัฐบาลที่มีปัญหา โดยพันตรีควงเขียนบันทึกไว้ว่า “แต่ผมนั้นไม่เกี่ยวด้วยเพราะผมป็นนักเรียนทุนส่วนตัว แต่เรามันมีนิสัยเป็นคนอดอยู่ไม่ได้ เห็นว่าอะไรไม่ยุติธรรมเราก็ไปช่วยเขา”[[#_ftn3|[3]]] หลังจากนายปรีดี พนมยงค์สำเร็จการศึกษาพันตรีควงยังมีบทบาทในการเรี่ยรายเงินในการซื้อตั๋วโดยสารเรือชั้น 1 ให้กับนายปรีดีเมื่อจะเดินทางกลับกรุงเทพฯแทนตั๋วเรือชั้น 3 ที่ทางสถานอัครราชทูตจัดให้ | ||
เมื่อสำเร็จการศึกษาพันตรีควงตั้งใจจะรับราชการในกรมรถไฟหลวงแต่ไม่มีตำแหน่งว่าง จึงเข้ารับราชการในตำแหน่งนายช่างผู้ช่วย กองช่างโทรเลข กรมไปรษณีย์โทรเลขในเดือนมิถุนายน พ.ศ.2471 เลื่อนตำแหน่งเป็นผู้ช่วยนายช่างในพ.ศ.2472 | เมื่อสำเร็จการศึกษาพันตรีควงตั้งใจจะรับราชการในกรมรถไฟหลวงแต่ไม่มีตำแหน่งว่าง จึงเข้ารับราชการในตำแหน่งนายช่างผู้ช่วย กองช่างโทรเลข กรมไปรษณีย์โทรเลขในเดือนมิถุนายน พ.ศ.2471 เลื่อนตำแหน่งเป็นผู้ช่วยนายช่างในพ.ศ.2472 | ||
พันตรีควงมีแนวความคิดว่าคนไทยควรมีสิทธิเสียงในการปกครองตัวเอง[[#_ftn4|[4]]] | พันตรีควงมีแนวความคิดว่าคนไทยควรมีสิทธิเสียงในการปกครองตัวเอง[[#_ftn4|[4]]] จึงได้เข้าร่วมกับ[[คณะราษฎร]] โดยใน[[วันเปลี่ยนแปลงการปกครอง]]ได้รับมอบหมายให้เป็นผู้ตัดสายโทรศัพท์และสายโทรเลขในเช้าตรู่ของวันเปลี่ยนแปลงการปกครอง[[#_ftn5|[5]]] | ||
| หลังเปลี่ยนแปลงการปกครองพันตรีควงได้รั้งตำแหน่งนายช่างอำนวยการโทรเลขและได้รับการแต่งตั้งให้เป็นสมาชิก[[สภาผู้แทนราษฎรประเภท_2]] แม้พันตรีควงจะบอกว่า “ความจริงผมไม่ได้คิดจะเป็นนักการเมืองผมชอบงานอินยิเนียร์มากกว่า”[[#_ftn6|[6]]]แต่ก็ได้รับการแต่งตั้งเป็น[[รัฐมนตรี]]ครั้งแรกในพ.ศ.2478 | ||
21 ธันวาคม พ.ศ.2480 ดำรงตำแหน่งรัฐมนตรีสั่งราชการแทนรัฐมนตรีว่าการกระทรวงธรรมการ | 21 ธันวาคม พ.ศ.2480 ดำรงตำแหน่งรัฐมนตรีสั่งราชการแทนรัฐมนตรีว่าการกระทรวงธรรมการ | ||
| บรรทัดที่ 36: | บรรทัดที่ 36: | ||
8 กันยายน พ.ศ.2485 ดำรงตำแหน่งรัฐมนตรีว่าการกระทรวงพาณิชย์ | 8 กันยายน พ.ศ.2485 ดำรงตำแหน่งรัฐมนตรีว่าการกระทรวงพาณิชย์ | ||
ปลายเดือนกรกฎาคม พ.ศ.2487 | ปลายเดือนกรกฎาคม พ.ศ.2487 ในช่วงปลาย[[สงครามโลกครั้งที่_2]] รัฐบาลของ[[จอมพล_ป.พิบูลสงคราม]]เผชิญกับวิกฤติการณ์ทางการเมืองโดยรัฐบาลแพ้เสียงใน[[สภาผู้แทนราษฎร]]เมื่อร่าง[[พระราชกำหนด]]ที่รัฐบาลเสนอต่อสภาผู้แทนราษฎรเพื่ออนุมัติเป็นพระราชบัญญัติไม่ผ่านความเห็นชอบจากสภาผู้แทนราษฎรถึง 2 ฉบับในเวลาที่ห่างกันเพียง 2 วันคือวันที่ 20 กรกฎาคม พ.ศ.2487[[#_ftn7|[7]]] สภาผู้แทนราษฎรไม่อนุมัติพระราชกำหนดระเบียบราชการบริหารนครบาลเพชรบูรณ์ฯ พ.ศ. 2487 และวันที่ 22 กรกฎาคม พ.ศ.2487[[#_ftn8|[8]]] ไม่อนุมัติพระราชกำหนดจัดสร้างพุทธมณฑล พ.ศ. 2487 จอมพล ป.พิบูลสงครามจึงขอลาออกจากตำแหน่งนายกรัฐมนตรีในวันที่ 1 สิงหาคม พ.ศ.2487และสภาผู้แทนราษฎรมีมติเลือกพันตรีควง อภัยวงศ์เป็นนายกรัฐมนตรี[[#_ftn9|[9]]] พันตรีควงบันทึกถึงเหตุการณ์ในครั้งนั้นว่า “ความจริงทางสภาผู้แทนฯหรือพวกผู้คิดการเรื่องนี้เดิมตั้งใจจะเลือก [[พลเอกพระยาพหลพลพยุหเสนา]]เป็นนายกรัฐมนตรีแต่ท่านไม่ยอมรับ”[[#_ftn10|[10]]] พันตรีควง อภัยวงศ์จึงดำรงตำแหน่งนายกรัฐมนตรีคนที่ 4 พร้อมดำรงตำแหน่งรัฐมนตรีว่าการกระทรวงการคลัง | ||
การดำรงตำแหน่งนายกรัฐมนตรีในขณะที่สงครามโลกครั้งที่สองยังไม่สิ้นสุดและความขัดแย้งทางการเมืองในประเทศยังดำรงอยู่ ทำให้การบริหารงานของพันตรีควงเป็นไปโดยความยากลำบาก ตั้งแต่การคัดเลือกผู้มาดำรงตำแหน่งรัฐมนตรี ดังที่พันตรีควงบันทึกไว้ว่า “พล.ต.อ. | การดำรงตำแหน่งนายกรัฐมนตรีในขณะที่สงครามโลกครั้งที่สองยังไม่สิ้นสุดและความขัดแย้งทางการเมืองในประเทศยังดำรงอยู่ ทำให้การบริหารงานของพันตรีควงเป็นไปโดยความยากลำบาก ตั้งแต่การคัดเลือกผู้มาดำรงตำแหน่งรัฐมนตรี ดังที่พันตรีควงบันทึกไว้ว่า “พล.ต.อ.[[อดุลย์_อดุลย์เดชจรัส]]บอกว่าได้โทรศัพท์ไปจริง เพื่อต้องการเตือนว่าบางคนที่นายควงตั้งใจว่าจะขอให้มาร่วมในคณะรัฐบาลนั้น เขาจะไม่ยอมร่วมด้วยและก็เป็นความจริง บุคคลที่นายควงตั้งใจจะขอร้องให้ร่วมคณะรัฐบาลด้วย 3-4 ท่านต่างพากันปฏิเสธบางคนกำหนดไว้ด้วยว่า ถ้านายควงไปหาที่บ้านจะไล่เลย เฉพาะรัฐมนตรีว่าการกระทรวงกลาโหมนั้นไม่มีใครกล้ารับ”[[#_ftn11|[11]]] นอกจากนี้ จอมพล ป.พิบูลสงครามที่ลาออกจากตำแหน่งนายกรัฐมนตรียังคงมีอำนาจโดยดำรงตำแหน่งผู้บัญชาการทหารสูงสุด พันตรีควงต้องไปขอร้องให้จอมพล ป.ลาออกแต่จอมพล ป.ไม่ยอมลาออกเพราะเกรงว่าจะเป็นการทอดทิ้งทหารที่ยังภักดีกับท่านอยู่พันตรีควงจึงต้องเสนอพระบรมราชโองการยุบตำแหน่งผู้บัญชาการทหารสูงสุด[[#_ftn12|[12]]] | ||
เมื่อญี่ปุ่นประกาศยอมแพ้แก่ฝ่ายสัมพันธมิตรในวันที่ 14 สิงหาคม พ.ศ. 2488 อีก 2 วันต่อมาพันตรีควง อภัยวงศ์ ก็ประกาศสันติภาพในวันที่ 16 สิงหาคม พ.ศ. 2488และขอลาออกจากตำแหน่งในวันที่ 31 สิงหาคม พ.ศ.2488 | เมื่อญี่ปุ่นประกาศยอมแพ้แก่ฝ่ายสัมพันธมิตรในวันที่ 14 สิงหาคม พ.ศ. 2488 อีก 2 วันต่อมาพันตรีควง อภัยวงศ์ ก็ประกาศสันติภาพในวันที่ 16 สิงหาคม พ.ศ. 2488และขอลาออกจากตำแหน่งในวันที่ 31 สิงหาคม พ.ศ.2488 เพื่อให้นาย[[ทวี_บุณยเกตุ]] เข้ามารับหน้าที่เป็นนายกรัฐมนตรี ตั้งรัฐบาลระยะสั้นรอ หม่อมราชวงศ์[[เสนีย์_ปราโมช]] หัวหน้า[[ขบวนการเสรีไทย]]ในประเทศสหรัฐอเมริกาที่จะเดินทางกลับมาดำรงตำแหน่งนายกรัฐมนตรีเพื่อทำหน้าที่เจรจากับประเทศผู้ชนะสงครามต่อไป | ||
เมื่อการเจรจาเสร็จเรียบร้อยลงหม่อมราชวงศ์เสนีย์ ปราโมช | เมื่อการเจรจาเสร็จเรียบร้อยลงหม่อมราชวงศ์เสนีย์ ปราโมช ได้[[การยุบสภา|ยุบสภา]]ผู้แทนราษฎรเมื่อวันที่ 15 ตุลาคม พ.ศ. 2488แล้วจัดให้มีการเลือกตั้งในวันที่ [[6_มกราคม_พ.ศ.2489]] หลังการเลือกตั้งพันตรีควงได้รับการเลือกให้ดำรงตำแหน่งนายกรัฐมนตรีเป็นครั้งที่ 2 แต่อยู่ในตำแหน่งเพียง 46 วัน เมื่อสภาผู้แทนราษฎรผ่านร่าง[[พระราชบัญญัติ]] คุ้มครองค่าใช้จ่ายของประชาชนในภาวะคับขันที่เสนอโดย ส.ส. [[พรรคฝ่ายค้าน]]โดยที่รัฐบาลไม่เห็นด้วย พันตรีควงจึงขอลาออกจากตำแหน่ง | ||
พ.ศ.2489 | พ.ศ.2489 หม่อมราชวงศ์[[คึกฤทธิ์_ปราโมช]] ได้นำพรรคก้าวหน้ามารวมกับพรรคประชาธิปไตยของ ดร.[[โชติ_คุ้มพันธ์]]ตั้งเป็นพรรค[[ประชาธิปัตย์]]แล้วมาเชิญพันตรีควง อภัยวงศ์เป็นหัวหน้าพรรคคนแรก[[#_ftn13|[13]]] | ||
วันที่ 8 พฤศจิกายน พ.ศ.2490 | วันที่ 8 พฤศจิกายน พ.ศ.2490 จอมพล[[ผิน_ชุณหะวัณ]]ได้ทำ[[รัฐประหาร]] และได้เชิญพันตรีควงเป็นนายกรัฐมนตรีเพื่อจัดการ[[การเลือกตั้ง]] โดยดำรงตำแหน่งระหว่างวันที่ 10 พฤศจิกายน พ.ศ. 2490 - 21 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2491 | ||
หลังการเลือกตั้งพรรคประชาธิปัตย์ได้รับการเลือกตั้งด้วยเสียงข้างมาก พันตรีควง อภัยวงศ์ได้รับแต่งตั้งเป็นนายกรัฐมนตรีครั้งที่ 4 โดยดำรงตำแหน่งระหว่าง 21 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2491 - 8 เมษายน พ.ศ. 2491 โดยสาเหตุที่ลาออกพันตรีควงบันทึกไว้ว่า “วันหนึ่งในต้นเดือนเมษายน พ.ศ.2491 มีสมาชิกคณะรัฐประหาร 4 นายคือ พล.ต. | หลังการเลือกตั้งพรรคประชาธิปัตย์ได้รับการเลือกตั้งด้วยเสียงข้างมาก พันตรีควง อภัยวงศ์ได้รับแต่งตั้งเป็นนายกรัฐมนตรีครั้งที่ 4 โดยดำรงตำแหน่งระหว่าง 21 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2491 - 8 เมษายน พ.ศ. 2491 โดยสาเหตุที่ลาออกพันตรีควงบันทึกไว้ว่า “วันหนึ่งในต้นเดือนเมษายน พ.ศ.2491 มีสมาชิกคณะรัฐประหาร 4 นายคือ พล.ต.[[สวัสดิ์_สวัสดิเกียรติ]] พันเอก[[ศิลป์_ศิลป์ศรชัย_รัตนวราหะ]] พันโท[[ก้าน_จำนงภูมิเวท]]และพันโท[[ละม้าย_อุทยานนท์]] มาพบนายควงที่บ้าน บอกว่าคณะรัฐประหารไม่พอใจในการบริหารงานของรัฐบาล เช่นไม่สามารถแก้ปัญหาการครองชีพสูงได้ จึงขอให้ลาออก”[[#_ftn14|[14]]] | ||
| | ||
| บรรทัดที่ 54: | บรรทัดที่ 54: | ||
'''เหตุการณ์สำคัญอื่นๆ''' | '''เหตุการณ์สำคัญอื่นๆ''' | ||
บิดาของพันตรีควงคือ มหาเสวกโทเจ้าพระยาอภัยภูเบศร (ชุ่ม อภัยวงศ์)เคยเป็นเจ้าเมืองพระตะบอง | บิดาของพันตรีควงคือ มหาเสวกโทเจ้าพระยาอภัยภูเบศร (ชุ่ม อภัยวงศ์)เคยเป็นเจ้าเมืองพระตะบอง และเป็น[[สมุหเทศาภิบาล]] สำเร็จราชการ[[มณฑลบูรพา]] ในพ.ศ. 2450 เมื่อเกิดข้อพิพาทอินโดจีนกับฝรั่งเศสและต้องแลกมณฑลบูรพากับเมืองตราดให้แก่ฝรั่งเศส เจ้าพระยาอภัยภูเบศร์เป็นผู้อัญเชิญธงชาติกลับสู่ประเทศไทย ภายหลัง[[สงครามอินโดจีน]]ในพ.ศ.2484 รัฐบาลได้แต่งตั้งให้นายควงเป็นประธานกรรมการรับมอบดินแดนจากรัฐบาลอินโดจีนฝรั่งเศส ก่อนที่จะเดินทางไปรับมอบดินแดนคืนจอมพล ป.พิบูลสงครามได้กล่าวว่า “โดยเฉพาะพันตรีควง อภัยวงศ์รัฐมนตรีและประธานกรรมการรับโอนดินแดนด้านบูรพานั้น เมื่อ 34 ปีมาแล้ว ท่านเจ้าคุณบิดาได้เป็นผู้อัญเชิญธงไทยกลับสู่ประเทศไทยด้วยอาการอันนองน้ำตา และในวาระนี้ท่านผู้เป็นบุตรได้มีโอกาสเชิญธงไทยกลับไปสู่ที่เดิม เป็นการสนองเกียรติประเทศชาติและรัฐบาล ทั้งเป็นการสนองความปรารถนาอันแรงกล้วของท่านเจ้าคุณบิดาอีกด้วย”[[#_ftn15|[15]]] | ||
| | ||
| บรรทัดที่ 60: | บรรทัดที่ 60: | ||
'''หนังสือแนะนำ''' | '''หนังสือแนะนำ''' | ||
กัลยา โสภณพนิช, (2546),'''100 ปี ควง อภัยวงศ์''',กรุงเทพฯ : ไม่ปรากฎที่พิมพ์. | กัลยา โสภณพนิช, (2546),'''100 ปี ควง อภัยวงศ์''',กรุงเทพฯ : ไม่ปรากฎที่พิมพ์. | ||
ควง อภัยวงศ์, (2511),'''อนุสรณ์ในงานพระราชทานเพลิงศพพันตรีควง อภัยวงศ์''', กรุงเทพฯ : โรงพิมพ์ไทยสัมพันธ์. | ควง อภัยวงศ์, (2511),'''อนุสรณ์ในงานพระราชทานเพลิงศพพันตรีควง อภัยวงศ์''', กรุงเทพฯ : โรงพิมพ์ไทยสัมพันธ์. | ||
| | ||
| บรรทัดที่ 68: | บรรทัดที่ 68: | ||
'''บรรณานุกรม''' | '''บรรณานุกรม''' | ||
ควง อภัยวงศ์, '''อนุสรณ์ในงานพระราชทานเพลิงศพพันตรีควงอภัยวงศ์''' , (กรุงเทพฯ : โรงพิมพ์ไทสัมพันธ์,2511). | ควง อภัยวงศ์, '''อนุสรณ์ในงานพระราชทานเพลิงศพพันตรีควงอภัยวงศ์''' , (กรุงเทพฯ : โรงพิมพ์ไทสัมพันธ์,2511). | ||
นรนิติ เศรษฐบุตร, '''1 สิงหาคม พ.ศ.2487''', เข้าถึงจาก http://wiki.kpi.ac.th/index.php?title= =1_สิงหาคม_พ.ศ._2488 . | นรนิติ เศรษฐบุตร, '''1 สิงหาคม พ.ศ.2487''', เข้าถึงจาก [http://wiki.kpi.ac.th/index.php?title= http://wiki.kpi.ac.th/index.php?title=] =1_สิงหาคม_พ.ศ._2488 . | ||
นรนิติ เศรษฐบุตร, '''22 กรกฎาคม พ.ศ. 2487''', เข้าถึงจาก http://wiki.kpi.ac.th/index.php?title= 22_กรกฎาคม_พ.ศ._2487 . | นรนิติ เศรษฐบุตร, '''22 กรกฎาคม พ.ศ. 2487''', เข้าถึงจาก [http://wiki.kpi.ac.th/index.php?title= http://wiki.kpi.ac.th/index.php?title=] 22_กรกฎาคม_พ.ศ._2487 . | ||
วิศัลย์ โฆษิตานนท์, '''“นครบาลเพชรบูรณ์” เมืองหลวงประเทศไทย พ.ศ. 2486-2487???,''' เข้าถึงจาก [https://wisonk.wordpress.com/2011/03/27/ https://wisonk.wordpress.com/2011/03/27/“นครบาลเพชรบูรณ์”-เมือง/]. | วิศัลย์ โฆษิตานนท์, '''“นครบาลเพชรบูรณ์” เมืองหลวงประเทศไทย พ.ศ. 2486-2487???,''' เข้าถึงจาก [https://wisonk.wordpress.com/2011/03/27/ https://wisonk.wordpress.com/2011/03/27/“นครบาลเพชรบูรณ์”-เมือง/]. | ||
| บรรทัดที่ 80: | บรรทัดที่ 80: | ||
---- | ---- | ||
<div id="ftn1"> | <div id="ftn1"> | ||
[[#_ftnref1|[1]]] ควง อภัยวงศ์, '''อนุสรณ์ในงานพระราชทานเพลิงศพพันตรีควงอภัยวงศ์''' , (กรุงเทพฯ : โรงพิมพ์ไทยสัมพันธ์,2511), หน้า 13. | [[#_ftnref1|[1]]] ควง อภัยวงศ์, '''อนุสรณ์ในงานพระราชทานเพลิงศพพันตรีควงอภัยวงศ์''' , (กรุงเทพฯ : โรงพิมพ์ไทยสัมพันธ์,2511), หน้า 13. | ||
</div> <div id="ftn2"> | </div> <div id="ftn2"> | ||
[[#_ftnref2|[2]]] ควง อภัยวงศ์, '''อนุสรณ์ในงานพระราชทานเพลิงศพพันตรีควงอภัยวงศ์''' , (กรุงเทพฯ : โรงพิมพ์ไทยสัมพันธ์,2511), หน้า 112. | [[#_ftnref2|[2]]] ควง อภัยวงศ์, '''อนุสรณ์ในงานพระราชทานเพลิงศพพันตรีควงอภัยวงศ์''' , (กรุงเทพฯ : โรงพิมพ์ไทยสัมพันธ์,2511), หน้า 112. | ||
</div> <div id="ftn3"> | </div> <div id="ftn3"> | ||
[[#_ftnref3|[3]]] ควง อภัยวงศ์, '''อนุสรณ์ในงานพระราชทานเพลิงศพพันตรีควงอภัยวงศ์''' , (กรุงเทพฯ : โรงพิมพ์ไทยสัมพันธ์,2511), หน้า 113. | [[#_ftnref3|[3]]] ควง อภัยวงศ์, '''อนุสรณ์ในงานพระราชทานเพลิงศพพันตรีควงอภัยวงศ์''' , (กรุงเทพฯ : โรงพิมพ์ไทยสัมพันธ์,2511), หน้า 113. | ||
</div> <div id="ftn4"> | </div> <div id="ftn4"> | ||
[[#_ftnref4|[4]]] ควง อภัยวงศ์, '''อนุสรณ์ในงานพระราชทานเพลิงศพพันตรีควงอภัยวงศ์''' , (กรุงเทพฯ : โรงพิมพ์ไทยสัมพันธ์,2511), หน้า 116. | [[#_ftnref4|[4]]] ควง อภัยวงศ์, '''อนุสรณ์ในงานพระราชทานเพลิงศพพันตรีควงอภัยวงศ์''' , (กรุงเทพฯ : โรงพิมพ์ไทยสัมพันธ์,2511), หน้า 116. | ||
</div> <div id="ftn5"> | </div> <div id="ftn5"> | ||
[[#_ftnref5|[5]]] ควง อภัยวงศ์, '''อนุสรณ์ในงานพระราชทานเพลิงศพพันตรีควงอภัยวงศ์''' , (กรุงเทพฯ : โรงพิมพ์ไทยสัมพันธ์,2511), หน้า 118. | [[#_ftnref5|[5]]] ควง อภัยวงศ์, '''อนุสรณ์ในงานพระราชทานเพลิงศพพันตรีควงอภัยวงศ์''' , (กรุงเทพฯ : โรงพิมพ์ไทยสัมพันธ์,2511), หน้า 118. | ||
</div> <div id="ftn6"> | </div> <div id="ftn6"> | ||
[[#_ftnref6|[6]]] ควง อภัยวงศ์, '''อนุสรณ์ในงานพระราชทานเพลิงศพพันตรีควงอภัยวงศ์''' , (กรุงเทพฯ : โรงพิมพ์ไทยสัมพันธ์,2511), หน้า 115. | [[#_ftnref6|[6]]] ควง อภัยวงศ์, '''อนุสรณ์ในงานพระราชทานเพลิงศพพันตรีควงอภัยวงศ์''' , (กรุงเทพฯ : โรงพิมพ์ไทยสัมพันธ์,2511), หน้า 115. | ||
</div> <div id="ftn7"> | </div> <div id="ftn7"> | ||
[[#_ftnref7|[7]]] วิศัลย์ โฆษิตานนท์, '''“นครบาลเพชรบูรณ์” เมืองหลวงประเทศไทย พ.ศ. 2486-2487???,''' เข้าถึงจาก [https://wisonk.wordpress.com/2011/03/27/ https://wisonk.wordpress.com/2011/03/27/“นครบาลเพชรบูรณ์”-เมือง/] เมื่อวันที่ 29 มกราคม 2559. | [[#_ftnref7|[7]]] วิศัลย์ โฆษิตานนท์, '''“นครบาลเพชรบูรณ์” เมืองหลวงประเทศไทย พ.ศ. 2486-2487???,''' เข้าถึงจาก [https://wisonk.wordpress.com/2011/03/27/ https://wisonk.wordpress.com/2011/03/27/“นครบาลเพชรบูรณ์”-เมือง/] เมื่อวันที่ 29 มกราคม 2559. | ||
</div> <div id="ftn8"> | </div> <div id="ftn8"> | ||
[[#_ftnref8|[8]]] นรนิติ เศรษฐบุตร, '''22 กรกฎาคม พ.ศ. 2487''', เข้าถึงจาก http://wiki.kpi.ac.th/index.php?title= 22_กรกฎาคม_พ.ศ._2487 เมื่อวันที่ 29 มกราคม 2559. | [[#_ftnref8|[8]]] นรนิติ เศรษฐบุตร, '''22 กรกฎาคม พ.ศ. 2487''', เข้าถึงจาก [http://wiki.kpi.ac.th/index.php?title= http://wiki.kpi.ac.th/index.php?title=] 22_กรกฎาคม_พ.ศ._2487 เมื่อวันที่ 29 มกราคม 2559. | ||
</div> <div id="ftn9"> | </div> <div id="ftn9"> | ||
[[#_ftnref9|[9]]] นรนิติ เศรษฐบุตร, '''1 สิงหาคม พ.ศ.2487''', เข้าถึงจาก http://wiki.kpi.ac.th/index.php?title= =1_สิงหาคม_พ.ศ._2488 เมื่อวันที่ 29 มกราคม 2559. | [[#_ftnref9|[9]]] นรนิติ เศรษฐบุตร, '''1 สิงหาคม พ.ศ.2487''', เข้าถึงจาก [http://wiki.kpi.ac.th/index.php?title= http://wiki.kpi.ac.th/index.php?title=] =1_สิงหาคม_พ.ศ._2488 เมื่อวันที่ 29 มกราคม 2559. | ||
</div> <div id="ftn10"> | </div> <div id="ftn10"> | ||
[[#_ftnref10|[10]]] ควง อภัยวงศ์, '''อนุสรณ์ในงานพระราชทานเพลิงศพพันตรีควงอภัยวงศ์''' , (กรุงเทพฯ : โรงพิมพ์ไทยสัมพันธ์,2511), หน้า 61. | [[#_ftnref10|[10]]] ควง อภัยวงศ์, '''อนุสรณ์ในงานพระราชทานเพลิงศพพันตรีควงอภัยวงศ์''' , (กรุงเทพฯ : โรงพิมพ์ไทยสัมพันธ์,2511), หน้า 61. | ||
</div> <div id="ftn11"> | </div> <div id="ftn11"> | ||
[[#_ftnref11|[11]]] ควง อภัยวงศ์, '''อนุสรณ์ในงานพระราชทานเพลิงศพพันตรีควงอภัยวงศ์''' , (กรุงเทพฯ : โรงพิมพ์ไทยสัมพันธ์,2511), หน้า 62. | [[#_ftnref11|[11]]] ควง อภัยวงศ์, '''อนุสรณ์ในงานพระราชทานเพลิงศพพันตรีควงอภัยวงศ์''' , (กรุงเทพฯ : โรงพิมพ์ไทยสัมพันธ์,2511), หน้า 62. | ||
</div> <div id="ftn12"> | </div> <div id="ftn12"> | ||
[[#_ftnref12|[12]]] ควง อภัยวงศ์, '''อนุสรณ์ในงานพระราชทานเพลิงศพพันตรีควงอภัยวงศ์''' , (กรุงเทพฯ : โรงพิมพ์ไทยสัมพันธ์,2511), หน้า 65. | [[#_ftnref12|[12]]] ควง อภัยวงศ์, '''อนุสรณ์ในงานพระราชทานเพลิงศพพันตรีควงอภัยวงศ์''' , (กรุงเทพฯ : โรงพิมพ์ไทยสัมพันธ์,2511), หน้า 65. | ||
</div> <div id="ftn13"> | </div> <div id="ftn13"> | ||
[[#_ftnref13|[13]]] ควง อภัยวงศ์, '''อนุสรณ์ในงานพระราชทานเพลิงศพพันตรีควงอภัยวงศ์''' , (กรุงเทพฯ : โรงพิมพ์ไทยสัมพันธ์,2511), หน้า 82. | [[#_ftnref13|[13]]] ควง อภัยวงศ์, '''อนุสรณ์ในงานพระราชทานเพลิงศพพันตรีควงอภัยวงศ์''' , (กรุงเทพฯ : โรงพิมพ์ไทยสัมพันธ์,2511), หน้า 82. | ||
</div> <div id="ftn14"> | </div> <div id="ftn14"> | ||
[[#_ftnref14|[14]]] ควง อภัยวงศ์, '''อนุสรณ์ในงานพระราชทานเพลิงศพพันตรีควงอภัยวงศ์''' , (กรุงเทพฯ : โรงพิมพ์ไทยสัมพันธ์,2511), หน้า 88. | [[#_ftnref14|[14]]] ควง อภัยวงศ์, '''อนุสรณ์ในงานพระราชทานเพลิงศพพันตรีควงอภัยวงศ์''' , (กรุงเทพฯ : โรงพิมพ์ไทยสัมพันธ์,2511), หน้า 88. | ||
</div> <div id="ftn15"> | </div> <div id="ftn15"> | ||
[[#_ftnref15|[15]]] ควง อภัยวงศ์, '''อนุสรณ์ในงานพระราชทานเพลิงศพพันตรีควงอภัยวงศ์''' , (กรุงเทพฯ : โรงพิมพ์ไทยสัมพันธ์,2511), หน้า 53. | [[#_ftnref15|[15]]] ควง อภัยวงศ์, '''อนุสรณ์ในงานพระราชทานเพลิงศพพันตรีควงอภัยวงศ์''' , (กรุงเทพฯ : โรงพิมพ์ไทยสัมพันธ์,2511), หน้า 53. | ||
</div> </div> | </div> </div> | ||
[[Category:บุคคลสำคัญทางการเมือง]] | [[Category:บุคคลสำคัญทางการเมือง]] | ||
รุ่นแก้ไขเมื่อ 14:38, 4 กรกฎาคม 2561
ผู้เรียบเรียง : ดร.บุญเกียรติ การะเวกพันธุ์
ผู้ทรงคุณวุฒิประจำบทความ : ศ.นรนิติ เศรษฐบุตร
พันตรีควง อภัยวงศ์ สมาชิกคณะราษฎร อดีตนายกรัฐมนตรีและเคยดำรงตำแหน่งรัฐมนตรีช่วยว่าการกระทรวงธรรมการ รัฐมนตรีว่าการกระทรวงคมนาคม รัฐมนตรีว่าการกระทรวงพาณิชย์ รัฐมนตรีว่าการกระทรวงการคลัง รัฐมนตรีว่าการกระทรวงเกษตราธิการ และเป็นหัวหน้าพรรคประชาธิปัตย์คนแรก
ประวัติ
พันตรีควงเกิดเมื่อวันที่ 17 พฤษภาคม พ.ศ.2445 ที่เมืองพระตะบอง เป็นบุตรเจ้าพระยาอภัยภูเบศร์ (ชุ่ม อภัยวงศ์)และคุณหญิงรอด อภัยวงศ์ พ.ศ.2450 ได้รับการศึกษาขั้นต้นที่โรงเรียนเทพศิรินทร์เมื่อสอบไล่ได้มูล 4 ได้เข้าศึกษาที่โรงเรียนอัสสัมชัญ สอบไล่ได้ชั้น 3 แผนกฝรั่งเศส พ.ศ.2462 สอบเข้าศึกษาที่ Ecole Centrale de Lyon และสำเร็จการศึกษาวิชาวิศวกรรมโยธาใน พ.ศ.2470 พันตรีควงได้แต่งงานกับคุณหญิงเลขา อภัยวงศ์ มีบุตรธิดา 3 คน[1]
พันตรีควงถึงแก่อสัญกรรมเมื่อวันที่ 15 มีนาคม พ.ศ.2511
เหตุการณ์สำคัญ
ในระหว่างศึกษาที่ประเทศฝรั่งเศส พันตรีควงได้เป็นกรรมการและปฏิคมของสมาคมนักเรียนไทยในประเทศฝรั่งเศส และได้พบกับนายปรีดี_พนมยงค์ ร้อยโทแปลก_ขีตตะสังคะ[2]ที่มาศึกษาในประเทศฝรั่งเศส และอยู่ในเหตุการณ์ความขัดแย้งระหว่างพระวรวงศ์เธอ_พระองค์เจ้าจรูญศักดิ์กฤดากร อัครราชทูตสยาม ณ กรุงปารีสกับนักเรียนทุนรัฐบาลในเรื่องอัตราแลกเปลี่ยนอันเนื่องมาจากเงินแฟรงก์ฝรั่งเศสตกต่ำ และอัครราชทูตมีโทรเลขด่วนกราบบังคมทูลให้เรียกตัวนักเรียนทุนรัฐบาลที่มีปัญหาความขัดแย้งกลับทันที แต่พระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัวทรงมีพระราชวินิจฉัยให้อยู่ต่อจนสำเร็จการศึกษา แม้พันตรีควงจะเป็นนักเรียนทุนส่วนตัวแต่ก็แสดงความเห็นอกเห็นใจนักเรียนทุนรัฐบาลที่มีปัญหา โดยพันตรีควงเขียนบันทึกไว้ว่า “แต่ผมนั้นไม่เกี่ยวด้วยเพราะผมป็นนักเรียนทุนส่วนตัว แต่เรามันมีนิสัยเป็นคนอดอยู่ไม่ได้ เห็นว่าอะไรไม่ยุติธรรมเราก็ไปช่วยเขา”[3] หลังจากนายปรีดี พนมยงค์สำเร็จการศึกษาพันตรีควงยังมีบทบาทในการเรี่ยรายเงินในการซื้อตั๋วโดยสารเรือชั้น 1 ให้กับนายปรีดีเมื่อจะเดินทางกลับกรุงเทพฯแทนตั๋วเรือชั้น 3 ที่ทางสถานอัครราชทูตจัดให้
เมื่อสำเร็จการศึกษาพันตรีควงตั้งใจจะรับราชการในกรมรถไฟหลวงแต่ไม่มีตำแหน่งว่าง จึงเข้ารับราชการในตำแหน่งนายช่างผู้ช่วย กองช่างโทรเลข กรมไปรษณีย์โทรเลขในเดือนมิถุนายน พ.ศ.2471 เลื่อนตำแหน่งเป็นผู้ช่วยนายช่างในพ.ศ.2472
พันตรีควงมีแนวความคิดว่าคนไทยควรมีสิทธิเสียงในการปกครองตัวเอง[4] จึงได้เข้าร่วมกับคณะราษฎร โดยในวันเปลี่ยนแปลงการปกครองได้รับมอบหมายให้เป็นผู้ตัดสายโทรศัพท์และสายโทรเลขในเช้าตรู่ของวันเปลี่ยนแปลงการปกครอง[5]
หลังเปลี่ยนแปลงการปกครองพันตรีควงได้รั้งตำแหน่งนายช่างอำนวยการโทรเลขและได้รับการแต่งตั้งให้เป็นสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรประเภท_2 แม้พันตรีควงจะบอกว่า “ความจริงผมไม่ได้คิดจะเป็นนักการเมืองผมชอบงานอินยิเนียร์มากกว่า”[6]แต่ก็ได้รับการแต่งตั้งเป็นรัฐมนตรีครั้งแรกในพ.ศ.2478
21 ธันวาคม พ.ศ.2480 ดำรงตำแหน่งรัฐมนตรีสั่งราชการแทนรัฐมนตรีว่าการกระทรวงธรรมการ
19 สิงหาคม พ.ศ.2484 ดำรงตำแหน่งรัฐมนตรีว่าการกระทรวงคมนาคม
8 กันยายน พ.ศ.2485 ดำรงตำแหน่งรัฐมนตรีว่าการกระทรวงพาณิชย์
ปลายเดือนกรกฎาคม พ.ศ.2487 ในช่วงปลายสงครามโลกครั้งที่_2 รัฐบาลของจอมพล_ป.พิบูลสงครามเผชิญกับวิกฤติการณ์ทางการเมืองโดยรัฐบาลแพ้เสียงในสภาผู้แทนราษฎรเมื่อร่างพระราชกำหนดที่รัฐบาลเสนอต่อสภาผู้แทนราษฎรเพื่ออนุมัติเป็นพระราชบัญญัติไม่ผ่านความเห็นชอบจากสภาผู้แทนราษฎรถึง 2 ฉบับในเวลาที่ห่างกันเพียง 2 วันคือวันที่ 20 กรกฎาคม พ.ศ.2487[7] สภาผู้แทนราษฎรไม่อนุมัติพระราชกำหนดระเบียบราชการบริหารนครบาลเพชรบูรณ์ฯ พ.ศ. 2487 และวันที่ 22 กรกฎาคม พ.ศ.2487[8] ไม่อนุมัติพระราชกำหนดจัดสร้างพุทธมณฑล พ.ศ. 2487 จอมพล ป.พิบูลสงครามจึงขอลาออกจากตำแหน่งนายกรัฐมนตรีในวันที่ 1 สิงหาคม พ.ศ.2487และสภาผู้แทนราษฎรมีมติเลือกพันตรีควง อภัยวงศ์เป็นนายกรัฐมนตรี[9] พันตรีควงบันทึกถึงเหตุการณ์ในครั้งนั้นว่า “ความจริงทางสภาผู้แทนฯหรือพวกผู้คิดการเรื่องนี้เดิมตั้งใจจะเลือก พลเอกพระยาพหลพลพยุหเสนาเป็นนายกรัฐมนตรีแต่ท่านไม่ยอมรับ”[10] พันตรีควง อภัยวงศ์จึงดำรงตำแหน่งนายกรัฐมนตรีคนที่ 4 พร้อมดำรงตำแหน่งรัฐมนตรีว่าการกระทรวงการคลัง
การดำรงตำแหน่งนายกรัฐมนตรีในขณะที่สงครามโลกครั้งที่สองยังไม่สิ้นสุดและความขัดแย้งทางการเมืองในประเทศยังดำรงอยู่ ทำให้การบริหารงานของพันตรีควงเป็นไปโดยความยากลำบาก ตั้งแต่การคัดเลือกผู้มาดำรงตำแหน่งรัฐมนตรี ดังที่พันตรีควงบันทึกไว้ว่า “พล.ต.อ.อดุลย์_อดุลย์เดชจรัสบอกว่าได้โทรศัพท์ไปจริง เพื่อต้องการเตือนว่าบางคนที่นายควงตั้งใจว่าจะขอให้มาร่วมในคณะรัฐบาลนั้น เขาจะไม่ยอมร่วมด้วยและก็เป็นความจริง บุคคลที่นายควงตั้งใจจะขอร้องให้ร่วมคณะรัฐบาลด้วย 3-4 ท่านต่างพากันปฏิเสธบางคนกำหนดไว้ด้วยว่า ถ้านายควงไปหาที่บ้านจะไล่เลย เฉพาะรัฐมนตรีว่าการกระทรวงกลาโหมนั้นไม่มีใครกล้ารับ”[11] นอกจากนี้ จอมพล ป.พิบูลสงครามที่ลาออกจากตำแหน่งนายกรัฐมนตรียังคงมีอำนาจโดยดำรงตำแหน่งผู้บัญชาการทหารสูงสุด พันตรีควงต้องไปขอร้องให้จอมพล ป.ลาออกแต่จอมพล ป.ไม่ยอมลาออกเพราะเกรงว่าจะเป็นการทอดทิ้งทหารที่ยังภักดีกับท่านอยู่พันตรีควงจึงต้องเสนอพระบรมราชโองการยุบตำแหน่งผู้บัญชาการทหารสูงสุด[12]
เมื่อญี่ปุ่นประกาศยอมแพ้แก่ฝ่ายสัมพันธมิตรในวันที่ 14 สิงหาคม พ.ศ. 2488 อีก 2 วันต่อมาพันตรีควง อภัยวงศ์ ก็ประกาศสันติภาพในวันที่ 16 สิงหาคม พ.ศ. 2488และขอลาออกจากตำแหน่งในวันที่ 31 สิงหาคม พ.ศ.2488 เพื่อให้นายทวี_บุณยเกตุ เข้ามารับหน้าที่เป็นนายกรัฐมนตรี ตั้งรัฐบาลระยะสั้นรอ หม่อมราชวงศ์เสนีย์_ปราโมช หัวหน้าขบวนการเสรีไทยในประเทศสหรัฐอเมริกาที่จะเดินทางกลับมาดำรงตำแหน่งนายกรัฐมนตรีเพื่อทำหน้าที่เจรจากับประเทศผู้ชนะสงครามต่อไป
เมื่อการเจรจาเสร็จเรียบร้อยลงหม่อมราชวงศ์เสนีย์ ปราโมช ได้ยุบสภาผู้แทนราษฎรเมื่อวันที่ 15 ตุลาคม พ.ศ. 2488แล้วจัดให้มีการเลือกตั้งในวันที่ 6_มกราคม_พ.ศ.2489 หลังการเลือกตั้งพันตรีควงได้รับการเลือกให้ดำรงตำแหน่งนายกรัฐมนตรีเป็นครั้งที่ 2 แต่อยู่ในตำแหน่งเพียง 46 วัน เมื่อสภาผู้แทนราษฎรผ่านร่างพระราชบัญญัติ คุ้มครองค่าใช้จ่ายของประชาชนในภาวะคับขันที่เสนอโดย ส.ส. พรรคฝ่ายค้านโดยที่รัฐบาลไม่เห็นด้วย พันตรีควงจึงขอลาออกจากตำแหน่ง
พ.ศ.2489 หม่อมราชวงศ์คึกฤทธิ์_ปราโมช ได้นำพรรคก้าวหน้ามารวมกับพรรคประชาธิปไตยของ ดร.โชติ_คุ้มพันธ์ตั้งเป็นพรรคประชาธิปัตย์แล้วมาเชิญพันตรีควง อภัยวงศ์เป็นหัวหน้าพรรคคนแรก[13]
วันที่ 8 พฤศจิกายน พ.ศ.2490 จอมพลผิน_ชุณหะวัณได้ทำรัฐประหาร และได้เชิญพันตรีควงเป็นนายกรัฐมนตรีเพื่อจัดการการเลือกตั้ง โดยดำรงตำแหน่งระหว่างวันที่ 10 พฤศจิกายน พ.ศ. 2490 - 21 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2491
หลังการเลือกตั้งพรรคประชาธิปัตย์ได้รับการเลือกตั้งด้วยเสียงข้างมาก พันตรีควง อภัยวงศ์ได้รับแต่งตั้งเป็นนายกรัฐมนตรีครั้งที่ 4 โดยดำรงตำแหน่งระหว่าง 21 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2491 - 8 เมษายน พ.ศ. 2491 โดยสาเหตุที่ลาออกพันตรีควงบันทึกไว้ว่า “วันหนึ่งในต้นเดือนเมษายน พ.ศ.2491 มีสมาชิกคณะรัฐประหาร 4 นายคือ พล.ต.สวัสดิ์_สวัสดิเกียรติ พันเอกศิลป์_ศิลป์ศรชัย_รัตนวราหะ พันโทก้าน_จำนงภูมิเวทและพันโทละม้าย_อุทยานนท์ มาพบนายควงที่บ้าน บอกว่าคณะรัฐประหารไม่พอใจในการบริหารงานของรัฐบาล เช่นไม่สามารถแก้ปัญหาการครองชีพสูงได้ จึงขอให้ลาออก”[14]
เหตุการณ์สำคัญอื่นๆ
บิดาของพันตรีควงคือ มหาเสวกโทเจ้าพระยาอภัยภูเบศร (ชุ่ม อภัยวงศ์)เคยเป็นเจ้าเมืองพระตะบอง และเป็นสมุหเทศาภิบาล สำเร็จราชการมณฑลบูรพา ในพ.ศ. 2450 เมื่อเกิดข้อพิพาทอินโดจีนกับฝรั่งเศสและต้องแลกมณฑลบูรพากับเมืองตราดให้แก่ฝรั่งเศส เจ้าพระยาอภัยภูเบศร์เป็นผู้อัญเชิญธงชาติกลับสู่ประเทศไทย ภายหลังสงครามอินโดจีนในพ.ศ.2484 รัฐบาลได้แต่งตั้งให้นายควงเป็นประธานกรรมการรับมอบดินแดนจากรัฐบาลอินโดจีนฝรั่งเศส ก่อนที่จะเดินทางไปรับมอบดินแดนคืนจอมพล ป.พิบูลสงครามได้กล่าวว่า “โดยเฉพาะพันตรีควง อภัยวงศ์รัฐมนตรีและประธานกรรมการรับโอนดินแดนด้านบูรพานั้น เมื่อ 34 ปีมาแล้ว ท่านเจ้าคุณบิดาได้เป็นผู้อัญเชิญธงไทยกลับสู่ประเทศไทยด้วยอาการอันนองน้ำตา และในวาระนี้ท่านผู้เป็นบุตรได้มีโอกาสเชิญธงไทยกลับไปสู่ที่เดิม เป็นการสนองเกียรติประเทศชาติและรัฐบาล ทั้งเป็นการสนองความปรารถนาอันแรงกล้วของท่านเจ้าคุณบิดาอีกด้วย”[15]
หนังสือแนะนำ
กัลยา โสภณพนิช, (2546),100 ปี ควง อภัยวงศ์,กรุงเทพฯ : ไม่ปรากฎที่พิมพ์.
ควง อภัยวงศ์, (2511),อนุสรณ์ในงานพระราชทานเพลิงศพพันตรีควง อภัยวงศ์, กรุงเทพฯ : โรงพิมพ์ไทยสัมพันธ์.
บรรณานุกรม
ควง อภัยวงศ์, อนุสรณ์ในงานพระราชทานเพลิงศพพันตรีควงอภัยวงศ์ , (กรุงเทพฯ : โรงพิมพ์ไทสัมพันธ์,2511).
นรนิติ เศรษฐบุตร, 1 สิงหาคม พ.ศ.2487, เข้าถึงจาก http://wiki.kpi.ac.th/index.php?title= =1_สิงหาคม_พ.ศ._2488 .
นรนิติ เศรษฐบุตร, 22 กรกฎาคม พ.ศ. 2487, เข้าถึงจาก http://wiki.kpi.ac.th/index.php?title= 22_กรกฎาคม_พ.ศ._2487 .
วิศัลย์ โฆษิตานนท์, “นครบาลเพชรบูรณ์” เมืองหลวงประเทศไทย พ.ศ. 2486-2487???, เข้าถึงจาก https://wisonk.wordpress.com/2011/03/27/“นครบาลเพชรบูรณ์”-เมือง/.
[1] ควง อภัยวงศ์, อนุสรณ์ในงานพระราชทานเพลิงศพพันตรีควงอภัยวงศ์ , (กรุงเทพฯ : โรงพิมพ์ไทยสัมพันธ์,2511), หน้า 13.
[2] ควง อภัยวงศ์, อนุสรณ์ในงานพระราชทานเพลิงศพพันตรีควงอภัยวงศ์ , (กรุงเทพฯ : โรงพิมพ์ไทยสัมพันธ์,2511), หน้า 112.
[3] ควง อภัยวงศ์, อนุสรณ์ในงานพระราชทานเพลิงศพพันตรีควงอภัยวงศ์ , (กรุงเทพฯ : โรงพิมพ์ไทยสัมพันธ์,2511), หน้า 113.
[4] ควง อภัยวงศ์, อนุสรณ์ในงานพระราชทานเพลิงศพพันตรีควงอภัยวงศ์ , (กรุงเทพฯ : โรงพิมพ์ไทยสัมพันธ์,2511), หน้า 116.
[5] ควง อภัยวงศ์, อนุสรณ์ในงานพระราชทานเพลิงศพพันตรีควงอภัยวงศ์ , (กรุงเทพฯ : โรงพิมพ์ไทยสัมพันธ์,2511), หน้า 118.
[6] ควง อภัยวงศ์, อนุสรณ์ในงานพระราชทานเพลิงศพพันตรีควงอภัยวงศ์ , (กรุงเทพฯ : โรงพิมพ์ไทยสัมพันธ์,2511), หน้า 115.
[7] วิศัลย์ โฆษิตานนท์, “นครบาลเพชรบูรณ์” เมืองหลวงประเทศไทย พ.ศ. 2486-2487???, เข้าถึงจาก https://wisonk.wordpress.com/2011/03/27/“นครบาลเพชรบูรณ์”-เมือง/ เมื่อวันที่ 29 มกราคม 2559.
[8] นรนิติ เศรษฐบุตร, 22 กรกฎาคม พ.ศ. 2487, เข้าถึงจาก http://wiki.kpi.ac.th/index.php?title= 22_กรกฎาคม_พ.ศ._2487 เมื่อวันที่ 29 มกราคม 2559.
[9] นรนิติ เศรษฐบุตร, 1 สิงหาคม พ.ศ.2487, เข้าถึงจาก http://wiki.kpi.ac.th/index.php?title= =1_สิงหาคม_พ.ศ._2488 เมื่อวันที่ 29 มกราคม 2559.
[10] ควง อภัยวงศ์, อนุสรณ์ในงานพระราชทานเพลิงศพพันตรีควงอภัยวงศ์ , (กรุงเทพฯ : โรงพิมพ์ไทยสัมพันธ์,2511), หน้า 61.
[11] ควง อภัยวงศ์, อนุสรณ์ในงานพระราชทานเพลิงศพพันตรีควงอภัยวงศ์ , (กรุงเทพฯ : โรงพิมพ์ไทยสัมพันธ์,2511), หน้า 62.
[12] ควง อภัยวงศ์, อนุสรณ์ในงานพระราชทานเพลิงศพพันตรีควงอภัยวงศ์ , (กรุงเทพฯ : โรงพิมพ์ไทยสัมพันธ์,2511), หน้า 65.
[13] ควง อภัยวงศ์, อนุสรณ์ในงานพระราชทานเพลิงศพพันตรีควงอภัยวงศ์ , (กรุงเทพฯ : โรงพิมพ์ไทยสัมพันธ์,2511), หน้า 82.
[14] ควง อภัยวงศ์, อนุสรณ์ในงานพระราชทานเพลิงศพพันตรีควงอภัยวงศ์ , (กรุงเทพฯ : โรงพิมพ์ไทยสัมพันธ์,2511), หน้า 88.
[15] ควง อภัยวงศ์, อนุสรณ์ในงานพระราชทานเพลิงศพพันตรีควงอภัยวงศ์ , (กรุงเทพฯ : โรงพิมพ์ไทยสัมพันธ์,2511), หน้า 53.
