The Five Star Movement

ผู้เรียบเรียง : ผู้ช่วยศาสตราจารย์ ดร.วิชุดา สาธิตพร และ ธีทัต จันทราพิชิต

ผู้ทรงคุณวุฒิประจำบทความ : รองศาสตราจารย์ ดร.นิยม รัฐอมฤต

 

The Five Star Movement

          Five Star Movement หรือในภาษาอิตาเลียน Movimento 5 Stelle (M5S) เป็นพรรคการเมืองในประเทศอิตาลี ที่ก่อตั้งขึ้นในปี ค.ศ. 2009 ผู้ก่อตั้งเป็นนักแสดงตลกชาวอิตาเลี่ยนชื่อ Beppe Grillo ในการเลือกตั้งทั่วไปของอิตาลีปี ค.ศ. 2018 Five Star Movement สามารถคว้าที่นั่งในสภาผู้แทนราษฎรได้มากเป็นอันดับหนึ่ง และเป็นแกนนำในการจัดตั้งรัฐบาล ส่วนในการเลือกตั้งทั่วไปในปี ค.ศ. 2022 Five Star Movement ได้ที่นั่งในสภาเป็นอันดับสาม

          Five Star Movement เป็นพรรคการเมืองที่มีลักษณะประชานิยม[1] และเป็นหนึ่งในพรรคการเมืองแรก ๆ ในโลกที่ประสบความสำเร็จในทางการเมืองผ่านการใช้เทคโนโลยีอินเตอร์เน็ต[2]

 

ที่มาและการก่อตั้ง

          Beppe Grillo เป็นนักแสดงตลกที่เริ่มออกมาวิพากษ์วิจารณ์การเมือง โดยเฉพาะกรณีการคอรัปชั่นตั้งแต่ปี 1987 โดยแสดงความคิดเห็นในรูปแบบการแสดงหรือผ่านทางเว็บบล็อคชื่อ beppegrillo.it ซึ่งกลายเป็นช่องทางติดต่อระหว่าง Beppe Grillo กับกลุ่มแฟนคลับโดยตรง[3]

          การแสดงเวทีตลกทำให้ Beppe Grillo ได้มีโอกาสพบกับ Gianroberto Casaleggio ซึ่งมีบทบาทสำคัญในการช่วยดูแลเรื่องการติดต่อสื่อสารผ่านเว็บไซต์ในปี 2005 Gianroberto Casaleggio ได้แนะนำให้ Beppe Grillo ใช้เว็บไซต์ meetup.com ในการสร้างกลุ่มแนวร่วม “เพื่อน Beppe Grillo” ซึ่งต่อมากลุ่มแนวร่วมนี้ได้ขยายตัวเป็นหลายพันคนในปี ค.ศ. 2013[4]

          การขยายจำนวนของผู้เข้าร่วมกับขบวนการของ Beppe Grillo และ Gianroberto Casaleggio และความสำเร็จในการเดินขบวนแสดงพลังในปี ค.ศ. 2007 ซึ่งพวกเขาเรียกวันนี้ว่า V-Day โดยตัวอักษร V นั้น ย่อมาจาก vaffanculo เป็นคำด่าในภาษาอิตาเลียนให้ความหมายในเชิงว่า "ไปตายซะ"[5] นำมาสู่การก่อตั้งพรรคการเมืองเพื่อเข้าสู่สนามเลือกตั้งอย่างเต็มตัวในชื่อ Five Star Movement ในปี 2009[6]

 

การเคลื่อนไหวในช่วงแรก (ค.ศ. 2009 - 2013)

          ในช่วงปี ค.ศ. 2009 – 2013 Five Star Movement ส่งผู้สมัครเข้าชิงเก้าอี้ในการเมืองท้องถิ่นได้รับความสำเร็จครั้งแรกในแคว้นปีเยมอนเตทางตะวันตกเฉียงเหนือของอิตาลี ต่อมาในการเลือกตั้งที่ซิชิลี Five Star Movement ก็สามารถทำคะแนนได้เป็นอันดับหนึ่ง[7]

          ความสำเร็จในการเลือกตั้งท้องถิ่นทำให้ Five Star Movement เป็นที่จับตามองของประชาชนในการเลือกตั้งทั่วไประดับชาติในปี ค.ศ. 2013 Five Star Movement ประสบความสำเร็จอย่างงดงาม ได้ที่นั่งในสภาผู้แทนราษฎรถึง 109 ที่นั่ง จากทั้งหมด 630 ที่นั่ง นับเป็นพรรคการเมืองที่ครองที่นั่งในสภาผู้แทนราษฎรเป็นอันดับสอง ขณะที่ในสภาสูงหรือวุฒิสภา Five Star Movement สามารถคว้าที่นั่งในสภาได้ถึง 54 ที่นั่ง จาก 315 ที่นั่งของสภาสูง ทำให้ Five Star Movement เป็นพรรคการเมืองที่มีที่นั่งมากเป็นอันดับสามในสภาดังกล่าว จากความสำเร็จที่กล่าวมาทำให้ Five Star Movement นับเป็นพรรคการเมืองที่เติบโตอย่างรวดเร็วที่สุดพรรคหนึ่งของยุโรปนับตั้งแต่สิ้นสุดสงครามโลกครั้งที่_2 เป็นต้นมา[8]

 

สู่จุดสูงสุด (ค.ศ. 2014 – 2018)

          แม้ว่าในช่วงแรก Five Star Movement จะประสบความสำเร็จเป็นอย่างมากในการเลือกตั้ง แต่เนื่องจากเป็นพรรคการเมืองที่ค่อนข้างใหม่ ภายในพรรคมีความขัดแย้งค่อนข้างสูง และทำให้มีการขับสมาชิกออกจากพรรคเป็นระยะๆ และทำให้พรรคต้องพยายามออกระเบียบเพื่อควบคุมพฤติกรรมของสมาชิกให้มากยิ่งขึ้น ปัญหาในช่วงแรกของ Five Star Movement ประการต่อมาคือเมื่อผู้ร่วมก่อตั้ง Gianroberto Casaleggio เสียชีวิตจากอาการป่วยเรื้อรัง ทำให้ต้องเปลี่ยนมือผู้ดูแลช่องทางติดต่อทางอินเตอร์เน็ตไปสู่ Davide Casaleggio ผู้เป็นบุตรชาย[9]

          อย่างไรก็ตาม แม้จะต้องผจญกับปัญหาจำนวนมาก แต่ Five Star Movement ก็ประสบความสำเร็จในสนามเลือกตั้งเป็นอย่างมาก โดยในการเลือกตั้งทั่วไปของอิตาลีในปี ค.ศ. 2018 Five Star Movement ได้ที่นั่งในสภาผู้แทนราษฎรมากเป็นอันดับหนึ่ง จำนวน 227 ที่นั่ง โดยได้คะแนนเสียงจากผู้ออกมาใช้สิทธิประมาณ ร้อยละ 33 และได้เป็นแกนนำในการจัดตั้งรัฐบาล[10]

 

เสื่อมความนิยม (ค.ศ. 2019 – 2022)

          หลังจากชัยชนะในการเลือกตั้งในปี ค.ศ. 2018 คะแนนนิยมของ Five Star Movement ก็เสื่อมลงเป็นระยะ ๆ จนในปี ค.ศ. 2022 คะแนนความนิยมของ Five Star Movement ตกลงมาเหลือเพียงประมาณ ร้อยละ 11 สาเหตุส่วนหนึ่งของความเสื่อมความนิยมเป็นเพราะว่าสมาชิกรุ่นก่อตั้งของ Five Star Movement ได้ถอนตัวหรือไม่ก็ย้ายออกไปสังกัดกลุ่มการเมืองอื่น[11] และในการเลือกตั้งปี ค.ศ. 2022 Five Star Movement ไม่สามารถครองเสียงข้างมากในสภา ได้เก้าอี้ในสภาผู้แทนราษฎรมากเป็นอันดับสาม

 

อุดมการณ์

          Five Star Movement เป็นพรรคการเมืองที่ยากจะจัดอยู่ในเฉดซ้ายหรือขวา อีกทั้ง Five Star Movement เองก็พยายามจะนำเสนอตัวเองในลักษณะที่สามารถก้าวข้ามเส้นแบ่งทางอุดมการณ์ โดยภายหลังจากที่ Five Star Movement ชนะการเลือกตั้งในปี ค.ศ. 2018 ในช่วงแรกได้เป็นพันธมิตรกับพรรคขวาจัด ก่อนที่จะเปลี่ยนเป็นพันธมิตรกับพรรคฝ่ายซ้ายในเวลาต่อมา ทั้งนี้ Five Star Movement มีลักษณะอุดมการณ์ประชานิยม ซึ่งแสดงออกผ่านท่าทีหรือความพยายามจะแสดงท่าทีต่อต้านการเมืองในระบบ[12]

          หลักการทำงานสำคัญของ Five Star Movement วางอยู่บนแนวคิดประชาธิปไตยทางตรง (direct democracy) ที่พรรคตั้งใจพัฒนาขึ้นเพื่อทลายข้อจำกัดของประชาธิปไตยแบบตัวแทน (representative democracy) ความคิดหลักอันหนึ่งคือการทำให้ประชาชนสามารถใช้อำนาจการปกครองทางตรงของตนเองให้มากที่สุดโดยไม่จำเป็นต้องมอบหมายให้ตัวแทนไปใช้อำนาจแทนตน เนื่องจากแนวคิดนี้มองว่าตัวแทนผู้รับมอบอำนาจจากประชาชนเมื่อได้อำนาจการปกครองไปแล้วมักจะนำไปใช้แบบฉ้อฉลและมุ่งตอบสนองผลประโยชน์ของกลุ่มผลประโยชน์หรือกลุ่มทุนที่ทรงอิทธิพลทางการเมืองมากกว่าการคำนึงถึงผลประโยชน์ที่แท้จริงของประชาชน[13]

          Five Star Movement ใช้ประโยชน์จากเทคโนโลยีอินเตอร์เน็ตในการสร้างพื้นที่การตัดสินใจร่วมกันของประชาชนอย่างชาญฉลาดและสร้างการมีส่วนร่วมได้อย่างมีความหมาย โดยในระยะเริ่มแรก Five Star Movement ได้สร้างแพลตฟอร์มที่มีชื่อว่า Grillo's blog ขึ้นมาเพื่อให้สมาชิกเข้าไปลงทะเบียนเพื่อลงคะแนนเสียงออนไลน์ในการคัดเลือกผู้สมัครรับเลือกตั้งในนามพรรค[14] ต่อมา ได้มีการเปิดใช้แอพพลิเคชั่นชื่อ Rousseau ซึ่งสามารถเข้าถึงได้ผ่านทางเว็บ สำหรับสมาชิกที่ลงทะเบียนสามารถเข้าไปอภิปราย แสดงความเห็นชอบหรือไม่เห็นชอบ ในร่างกฎหมายที่พรรคเตรียมนำเสนอเข้าสู่การพิจารณาของสภา[15] การใช้ประโยชน์จากแพลตฟอร์มดังกล่าวมีส่วนสำคัญในความสำเร็จอย่างสูงของ Five Star Movement ในช่วง ค.ศ. 2014 - 2018

          อย่างไรก็ตาม ระบบดังกล่าวโดยเฉพาะ Rousseau ถูกวิพากษ์วิจารณ์ว่าขาดความน่าเชื่อถือ ขาดความปลอดภัย ขาดความโปร่งใส และเปิดโอกาสให้มีการเข้าไปจัดการข้อมูลได้โดยวิธีการที่ไม่ชอบมาพากล เพื่อตอบสนองต่อข้อบกพร่องด้านความปลอดภัยของ Rousseau หน่วยงานคุ้มครองข้อมูลของอิตาลีได้ทำการสอบสวนและมีรายงานว่าอดีตสมาชิก Five Star Movement วิพากษ์วิจารณ์แพลตฟอร์มและตั้งคำถามถึงความถูกต้องของกระบวนการเสนอชื่อผู้สมัครรับเลือกตั้งทั่วไปและความสมบูรณ์ของบัตรลงคะแนนลับ นอกจากนี้ยังพบการเข้าถึงเว็บไซต์ที่เกี่ยวข้องต่าง ๆ โดยไม่ได้รับอนุญาต นำไปสู่การสั่งปรับ Rousseau เป็นเงิน 50,000 ยูโร สำหรับความล้มเหลวในการป้องกันข้อมูลต่าง ๆ ในที่สุด Five Star Movement ยุติการใช้ Rousseau ในปี ค.ศ. 2021[16]

 

อ้างอิง

[1] Bickerton, Christopher J., and Carlo Invernizzi Accetti. "‘Techno-populism’as a new party family: the case of the Five Star Movement and Podemos." Contemporary Italian Politics 10.2 (2018): 132-150; Galbo, Joe. "Making Sense of Italian Populism: The Five Star Movement and the Lega." Alternate Routes: A Journal of Critical Social Research 31.1 (2020).

[2] Paolo Gerbaudo, 2018. The Digital Party: Political Organisation and Online Democracy. Pluto Press.

[3]Rosanna De Rosa, 2013. The Five Stars Movement in the Italian Political Scenario A Case for Cybercratic Centralism?. JeDEM. 5. 128-140. 10.29379/jedem.v5i2.218. p.128

[4]Filippo Tronconi, 2018. The Italian Five Star Movement during the Crisis: Towards Normalisation?. South European Society and Politics, 23(1), 163–180. doi:10.1080/13608746.2018.1428889. p.164

[5] Ibid. p.164

[6] Ibid. p.165

[7] Ibid. p.165

[8] Ibid. p.165

[9] Ibid. p.165

[10] The Guardian, 2018. “Eurosceptic Italy in race to form majority government”. Retrieved from https://www.theguardian.com/world/2018/mar/05/italy-turns-back-on-europe-as-election-points-to-hung-parliament

[11] DW, 2022. “Where is Italy's populist Five Star Movement headed?”. Retrieved from https://www.dw.com/en/where-is-italys-populist-five-star-movement-headed/a-62494515

[12] Antonio Benasaglio Berlucchi, 2021. “Understanding the populism of the Five Star Movement – and its continuity with the past”. LSE. Retrieved from https://blogs.lse.ac.uk/europpblog/2021/08/26/understanding-the-populism-of-the-five-star-movement-and-its-continuity-with-the-past/

[13] Manucci, Luca, and Michi Amsler. "Where the wind blows: Five Star Movement’s populism, direct democracy and ideological flexibility." Italian Political Science Review/Rivista Italiana di Scienza Politica 48.1 (2018): 109-132.

[14] Musso, Marta, and Marzia Maccaferri. "At the origins of the political discourse of the 5-Star Movement (M5S): Internet, direct democracy and the “future of the past”." Internet Histories 2.1-2 (2018): 98-120.

[15] Stockman, Caroline, and Vincenzo Scalia. "Democracy on the five star movement’s Rousseau platform." European Politics and Society 21.5 (2020): 603-617.

[16] Giacomini, G. (2022). To Be or Not to Be ‘Rousseauian’. The Rise and Fall of ‘Digital Utopianism’in the Five Star Movement. JeDEM-eJournal of eDemocracy and Open Government, 14(2), 149-166.