เหรียญที่ระลึกในงานยืนชิงช้า พ.ศ. 2471
ผู้เรียบเรียง พิพิธภัณฑ์พระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัว
ลักษณะ
เงิน
เส้นผ่าศูนย์กลาง 2.3 เซนติเมตร[1]
ลักษณะเหรียญกลม ด้านหน้าเป็นรูปแตรงอน น่าจะหมายถึงเครื่องยศที่ประกอบในพิธีกระบวนแห่ริ้วพระยายืนชิงช้า และที่ครอบศีรษะ ด้านบนเป็นเศียรพญานาค ซึ่งเป็นสัญลักษณ์ของนาลิวัน (ผู้โล้ชิงช้า) ซึ่งตามตำนานหมายถึงพญานาค มีลายช่อดอกไม้อยู่รอบๆ เหรียญ ด้านหลังมีข้อความว่า ที่ระลึกในงานยืนชิงช้า นายพลโท พระยากลาโหมราชเสนา พ.ศ. 2471[2]
ประวัติความเป็นมา
พิธีตรียัมปวายหรือพิธีโล้ชิงช้านี้ มีความหมายเป็นการแสดงให้รู้ตำนาน และอีกนัยหนึ่งมีความหมายเป็นกุศโลบายทางการเมืองว่า แผ่นดินที่ได้กระทำพิธีแล้วนั้น จะมีความเจริญรุ่งเรืองแข็งแรงมีความสามัคคี ไม่มีวันแตกสลาย
พระราชพิธียืนชิงช้านี้มายกเลิกเมื่อ พ.ศ. 2477 ซึ่งเป็นปีสุดท้ายในรัชกาลพระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัว และพระยายืนชิงช้าคนสุดท้าย คือ พระยาชลมารควิจารณ์ (ม.ล. พงศ์ สนิทวงศ์) ถึงแม้การพระราชพิธีตรียัมปวายจะเลิกไปแล้ว แต่พราหมณ์ก็ยังทำพิธีกรรมอยู่เป็นการภายใน ณ เทวสถานโบสถ์พราหมณ์ และในวันสุดท้ายของพระราชพิธีตรียัมปวาย พราหมณ์จะจัดให้มีการสมโภชเทวรูปของพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวที่โปรดเกล้าฯ ให้อัญเชิญมาร่วมประกอบพิธีภายในเทวสถานโบสถ์พราหมณ์ด้วย หลังจากนั้นจะมีการประกอบพิธีโกนจุกให้แก่เด็กทั่วๆ ไป เป็นอันเสร็จพิธี[3]
