เสด็จฯ เยือน ชวา บาหลี 3
ระหว่างการเสด็จพระราชดำเนินเยือนชวา และบาหลีเมื่อ พุทธศักราช ๒๔๗๒ พระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัวได้ทอดพระเนตรการเพาะปลูกพืชเศรษฐกิจสำคัญของตลาดโลก และการแปรรูปสินค้าทางการเกษตรเพื่อส่งออก ทรงสนพระราชหฤทัยและทรงบันทึกไว้เป็นภาพยนตร์ส่วนพระองค์
ความเปลี่ยนแปลงด้านความต้องการสินค้าตลาดโลก ทำให้สินค้าเครื่องเทศเสื่อมความนิยมลงอย่างมาก และสงครามนโปเลียนได้ยังผลให้ฮอลแลนด์หรือเนเธอร์แลนด์หมดบทบาทลงในอินโดนีเซียชั่วขณะ เมื่อกลับเข้ามาครอบครองอินโดนีเซียอีกครั้ง ฮอลแลนด์ก็ประสบปัญหาทางการเงินอย่างหนัก ในพุทธศักราช ๒๓๗๒ ทางการจึงประกาศใช้นโยบายระบบเศรษฐกิจวัฒนธรรม การบังคับเพาะปลูก ซึ่งเป็นการควบคุมการผลิตพืชเศรษฐกิจที่เป็นที่ต้องการของตลาดโลก
พระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัวได้ทอดพระเนตรการทำเกษตรกรรมพืชเศรษฐกิจบนเกาะชวา ซึ่งเป็นที่ต้องการของตลาดโลกในเวลานั้น โดยได้เสด็จไปสวนพฤกษชาติ และสวนยางพาราที่บอยเตนซอร์กหรือโบกอร์ในปัจจุบัน และได้ทอดพระเนตรโรงกลั่นยางกัตตาเปอซาของรัฐบาล ซึ่งโรงงานดังกล่าวได้คิดผลิตปลอกห่อสายโทรเลขจากยางพาราเป็นแห่งแรก
ในการเสด็จเมืองบันดุงคราวเดียวกันนี้ยังได้ทอดพระเนตรพืชเศรษฐกิจที่สำคัญอีกหลายชนิดของชวา เช่น กาแฟ อ้อย และ ชา ซึ่งปลูกอยู่ที่ตำบล มลาบาร์มีโรงงานตากคั่วใบชา ซึ่งบรรจุหีบห่อส่งไปขายยังตลาดประเทศอังกฤษ และฮอลแลนด์ นอกจากนี้ยังมีการปลูกกาแฟที่ซองกอริติและการทำไร่อ้อยเพื่อผลิตน้ำตาลที่ยอกยาการ์ตาและโซโล
ปัจจุบันพืชหลายชนิดที่เป็นมรดกวัฒนธรรมการบังคับเพาะปลูกที่พระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัวทรงบันทึกภาพยนตร์ไว้ ยังคงเป็นพืชเศรษฐกิจหลักของอินโดนีเซียจนถึงปัจจุบัน
ที่มา
บทสารคดี “ปกเกล้าธรรมราชา” สารคดีเฉลิมพระเกียรติ พระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่ในวโรกาสครบ ๑๒๐ ปี แห่งวันพระบรมราชสมภพและเป็นบุคคลสำคัญของโลก โดยองค์การการศึกษาวิทยาศาสตร์และวัฒนธรรมแห่งสหประชาชาติ (UNESCO) ประจำปี ๒๕๕๖
