เพลงไทยพระราชนิพนธ์ : โหมโรงคลื่นกระทบฝั่ง
หม่อมเจ้าการวิก จักรพันธุ์ ผู้ที่ทรงอุปการะมาตั้งแต่ยังเยาว์ชันษา กล่าวถึงพระอัจฉริยภาพทางดนตรีไทยของพระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัวไว้ว่า
“...ท่านทรงมีพรสวรรค์และทรงฟังเสียงดนตรีไทยมาตั้งแต่ทรงพระเยาว์ ท่านทรงเดี่ยวซออู้ได้ เดี่ยวนกขมิ้น พญาโศก ซึ่งยากมาก เรื่องทรงพระราชนิพนธ์นั้น ส่วนมากที่วังไกลกังวลจะทรงรู้สึกผ่อนคลายมากกว่า ทรงมีซออู้เล็กๆ สูงประมาณ ๒ คืบ ได้ประทับเหยียดไปทางจอหนังแล้วก็ทรงอี๋อ่อ ตามพระอารมณ์และจินตนาการ...” แสดงว่าโปรดที่จะทรงซอขณะทอดพระเนตรภาพยนตร์เงียบนั่นเอง
พุทธศักราช ๒๔๗๔ ในระหว่างเสด็จประพาสสัตหีบทางชลมารค และได้ทรงพระราชนิพนธ์เพลงคลื่นกระทบฝั่งขึ้นโดย นำเพลงคลื่นกระทบฝั่ง ๒ ชั้น ของเก่า มาทรงแต่งใหม่ขยายให้เป็นเพลง๓ ชั้น พร้อมทั้งยังได้ทรงนำเอาแนวในการประพันธ์เพลงแบบสากล โดยใช้เทคนิคลูกล้อ ลูกขัด เข้ามาผสมประสานด้วย จึงทำให้เพลงพระราชนิพนธ์ คลื่นกระทบฝั่ง มีความไพเราะเป็นพิเศษ ผู้ฟังเกิดมโนภาพ นึกถึงระลอกคลื่นในท้องทะเลที่หนุนเนื่องกัน มากระทบฝั่งลูกแล้วลูกเล่าได้อย่างน่าประหลาด
ยังมิทันจะได้ทรงพระราชนิพนธ์บทร้อง และทำนองชั้นเดียวให้ครบเป็นเพลงเถา เพลงคลื่นกระทบฝั่งจึงบรรเลงแต่เพียงทำนอง ๓ ชั้น และ๒ ชั้น ไม่มีบทร้องประจำเหมือนเพลงอื่นๆ ที่พระราชนิพนธ์
ที่มา
บทสารคดี “ปกเกล้าธรรมราชา” สารคดีเฉลิมพระเกียรติ พระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่ในวโรกาสครบ ๑๒๐ ปี แห่งวันพระบรมราชสมภพและเป็นบุคคลสำคัญของโลก โดยองค์การการศึกษาวิทยาศาสตร์และวัฒนธรรมแห่งสหประชาชาติ (UNESCO) ประจำปี ๒๕๕๖
