การนำเกมมาใช้ในการสอนประชาธิปไตย

ผู้เรียบเรียง : อภิรมย์ สุวรรณชาติ

ผู้ทรงคุณวุฒิประจำบทความ : ดร.สติธร ธนานิธิโชติ

 

ความหมายของคำว่าเกม

          ถ้าจะพูดถึงคำว่าเกม หลาย ๆ คนจะคิดถึงกิจกรรมเพื่อความสนุกสนาน สร้างความบันเทิง การฝึกทักษะ ที่มีกติกา เป้าหมาย กฎเกณฑ์ การแข่งขัน หรือพัฒนาทักษะด้านร่างกายการใช้พละกำลัง หรือความคิด เกมมีหลายหลายประเภท เช่น เกมต่อสู้ (Fighting) เกมสวมบทบาท (Role-Playing) เกมผจญภัย (Adventure) เกมยิงปืน (Shooter) เกมกีฬา (Sport) เกมวางแผน (Strategy) เกมปริศนา (Puzzle) และเกมจำลองสถานการณ์ (Simulation) เกมจะมีการเปลี่ยนแปลงตามยุคสมัย เช่น จากการร่วมกลุ่มเล่นเกมส์การ์ดไปสู่เกมส์ออนไลน์ เกมนั้นไม่ได้มีแต่โทษ การเล่นเกมนั้นมีประโยชน์ในหลาย ๆ ด้านต่อการเรียนรู้ของผู้เล่น เช่น พัฒนาการคิดวิเคราะห์ แก้ปัญหา เกมมีส่วนร่วมซึ่งต้องใช้การคิดขั้นสูง ต้องการการแก้ปัญหาเพื่อผ่านเข้าไปในด่านต่อ ๆ ไป พัฒนาทักษะการเข้าสังคม เกมบางเกมสอนความร่วมมือการทำงานเป็นทีม เกมออนไลน์บางเกมต้องมีปฏิสัมพันธ์กับคนอื่นที่อยู่ในเกมและการเรียนรู้ตามสถานการณ์ต่าง ๆ พัฒนาระบบแนวความคิดการคิดเป็นขั้นตอน เกมส่วนใหญ่ต้องใช้กลยุทธ์ในการทำความเข้าใจและทำงานตามกฎเกณฑ์ เกมทั้งหมดมีการผสมผสานและมีการสร้างแรงจูงใจด้วยรางวัลในเกมทำให้ผู้เล่นรู้สึกประสบความสำเร็จ ปัจจุบันมีได้มีการนำเกมไปใช้ร่วมกับการจัดการเรียนการสอนโดยเป็นการเรียนรู้ที่เรียกว่า การเรียนรู้โดยใช้เกมเป็นฐาน (Game-based Learning)[1] เป็นเทคนิคการสอนที่กระตุ้นให้ผู้เรียนสนใจการเรียนรู้ อยากมีส่วนร่วมในการเรียนรู้ภายใต้บรรยากาศการที่ท้าทายและสนุกสนาน โดยเกมที่นำมาเป็นสื่อการเรียนรู้นั้นจะมีความเกี่ยวข้องหรือมีการสอดแทรกเนื้อหาที่ต้องการให้ผู้เรียนได้เรียนรวมอยู่ด้วย และมีลักษณะเป็นดิจิตอลมีเดีย (Digital Game) เช่น Kahoot, Quizzes เป็นต้น

 

ความหมายของประชาธิปไตย

          ราชบัณฑิตยสถานให้ความหมายของคำว่า “ประชาธิปไตย”[2] ไว้ในหนังสือพจนานุกรมของทางราชการว่าเป็นแบบการปกครองที่ถือมติปวงชนเป็นใหญ่ ประชาธิปไตย เป็นรูปแบบการปกครองตามอุดมการณ์สากลที่ผู้นำประเทศได้รับอำนาจและความชอบธรรมในการบริหารประเทศจากประชาชนผู้เป็นเจ้าของอำนาจอธิปไตยโดยตรง บนพื้นฐานของสิทธิเสรีภาพ ความเสมอภาค และการเคารพศักดิ์ศรีแห่งความเป็นมนุษย์

          ระบบการปกครองครอบคลุมทั้งการตัดสินใจและการแทนสันติภาพของประชาชน โดยให้สิทธิและเสรีภาพต่าง ๆ แก่ประชาชน รวมถึงสิทธิในการแสดงความคิดเห็น การต่อต้าน การออกประกาศถิ่นฐานต่าง ๆ และการมีส่วนร่วมในการตัดสินใจทางการเมือง ระบบประชาธิปไตยประกอบด้วยหลักฐานสำคัญที่สำคัญ เช่น กฎหมายรัฐธรรมนูญ ซึ่งกำหนดสิทธิและเสรีภาพของประชาชน รัฐธรรมนูญจะรวมถึงกฎหมายสิทธิเสรีภาพในการแสดงออกเช่นเสรีภาพเชื่อมต่ออินเตอร์เน็ต ตลอดจนกฎหมายการเลือกตั้งเพื่อให้ประชาชนสามารถมีส่วนร่วมในการตัดสินใจทางการเมือง

          ประเทศที่มีระบบประชาธิปไตยที่สมบูรณ์ที่สุดคือประเทศที่ปกครองด้วยหลักธรรมาภิบาล จัดระบบขับเคลื่อนการตัดสินใจทางการเมืองโดยผู้ค้านทั้งหลายให้สำหรับประชาชนทั่วไป และผู้ค้านตามกฎหมาย แต่ในการดำรงความเป็นประชาธิปไตยนั้น สิ่งที่เกี่ยวข้องอยู่คือยังมีสิ่งกีดขวางต่างๆ เช่น ผลกระทบจากอำนาจยุติธรรมอื่น ๆ อำนาจทางเศรษฐกิจ อำนาจทางการทำธุรกิจ หรือการเผชิญหน้ากับการล้อเล่นอำนาจ เป็นต้น

          การเคลื่อนไหวประชาธิปไตยบนออนไลน์เริ่มเป็นสิ่งที่มีความสำคัญในโลกปัจจุบัน และต้องมีการพิจารณาและการวิเคราะห์อย่างรอบคอบเพื่อเข้าใจประเด็นที่เกี่ยวข้องและทำความเข้าใจเกี่ยวกับผลที่อาจเกิดขึ้นจากการเปิดโอกาสให้คนทั่วไปมีส่วนร่วมในการประชาธิปไตยผ่านออนไลน์

 

เกมส่งเสริมประชาธิปไตย

          เกมส่งเสริมประชาธิปไตย เป็นอีกทางหนึ่งที่ใช้ในการส่งเสริมการเรียนรู้ประชาธิปไตย เกมส่งเสริมประชาธิปไตย คือ เกมที่ออกแบบมาเพื่อส่งเสริมความเข้าใจและความรู้เกี่ยวกับระบบการเมืองและกระบวนการประชาธิปไตย[3] เกมชนิดนี้มีวัตถุประสงค์ที่ต่างกันไปตามความต้องการของผู้ออกแบบ เช่น บางเกมอาจจะเน้นการฝึกฝนทักษะการตัดสินใจที่สอดคล้องกับกระบวนการทางการเมือง และบางเกมอาจจะเน้นการศึกษาความรู้เกี่ยวกับระบบการเมืองของประเทศนั้น ๆ[4]

          การนำเกมส่งเสริมประชาธิปไตยมาใช้ในการศึกษาและการเรียนรู้มีประโยชน์ที่สำคัญ ผ่านการเล่นเกมนี้ผู้เล่นสามารถเข้าใจระบบการเมืองอย่างมีความรู้ และสามารถฝึกฝนทักษะการตัดสินใจในสถานการณ์ทางการเมืองที่แตกต่างกันได้ นอกจากนี้ เกมส่งเสริมประชาธิปไตยยังสามารถเป็นเครื่องมือในการเรียนรู้และพัฒนาทักษะการเรียนรู้ที่เข้ากับสถานการณ์ทางการเมืองในปัจจุบันได้ ตัวอย่างของเกมส่งเสริมประชาธิปไตย ที่พบบ่อยในลักษณะเกมการ์ด เนื่องจากต้องการการระดมความคิดเห็น การเปิดโอกาสในการซักถาม และการมีส่วนร่วมในการเรียนรู้

 

          ตัวอย่างเกมที่เกี่ยวข้องกับการสอนประชาธิปไตย

          เกม Local Election Board Game  การเลือกตั้งท้องถิ่น เกมจำลองการเลือกตั้งท้องถิ่นที่จัดขึ้นทุกๆ 4 ปี จะให้ผู้เล่นสวมบทบาทประชาชนที่เป็นกำลังสำคัญในการสร้างท้องถิ่นในฝันให้เกิดขึ้นจริง

Using games to teach democracy (1).jpg

 

          เกม SIM Democracy เกมเมืองจำลองประชาธิปไตย ที่จะให้แต่ละคนได้สวมบทบาทเป็นทั้งพลเมือง ลงสมัครเลือกตั้ง แถลงนโยบายและลองบริหารประเทศท่ามกลางสถานการณ์ที่หลากหลายที่จะเข้ามาให้คุณได้ช่วยกันหาทางแก้ไขปัญหาเพื่อนำพาประเทศไปสู่ความเจริญ

Using games to teach democracy (2).jpg

 

          เกมการ์ดพลังสิทธิ หรือ Rights Card Game เกมที่จะทำให้ผู้เล่นได้รู้จักกับสถานการณ์สิทธิด้านต่าง ๆ ตามปฎิญญาสากลว่าด้วยสิทธิมนุษยชนและลองเป็นนักปกป้องสิทธิที่ร่วมกันหาวิธีแก้ปัญหาและปกป้องสิทธิในสถานการณ์การละเมิดสิทธินั้น ๆ

Using games to teach democracy (3).jpg

 

          เกม PeaceSoCracy เกมการจัดการความขัดแย้ง ผ่านสถานการณ์ความขัดแย้ง 15 เรื่อง ที่มีสถานการณ์ความขัดแย้งหลายระดับให้คุณได้เลือกว่าจะเลือกค้นหาสาเหตุของความขัดแย้ง หาความต้องการและเสนอแนวทางที่ตอบโจทย์ตรงใจคู่ขัดแย้ง

Using games to teach democracy (4).jpg

 

          จากเกมการ์ดก็มีการพัฒนาเกมไปสู่เกมส่งเสริมประชาธิปไตยบนออนไลน์ที่ผู้เล่นสามารถเล่นผ่านเว็บ เช่น Thai Democrecy Timeline Game เกมเส้นทางประชาธิปไตย เกมนี้เป็นเกมเรียนรู้ประวัติศาสตร์ความเป็นมาของประชาธิปไตยตั้งแต่เกิดขึ้นจนถึงปัจจุบัน โดยการวางการ์ดเรียงลำดับเหตุการณ์ก่อนหลัง ตอบถูกได้ 1 คะแนน โดยเข้าเล่นได้ที่เว็บ https://elect.in.th/game-timeline

Using games to teach democracy (5).jpg	Using games to teach democracy (6).png
Using games to teach democracy (7).jpg	Using games to teach democracy (8).jpg.png
เกมการ์ด	เกมออนไลน์

 

 

          การนำไปใช้

          การนำเกมมาใช้ในการสอนประชาธิปไตยเป็นวิธีที่น่าสนใจและมีประสิทธิภาพในการสอนและเพิ่มความเข้าใจเกี่ยวกับกระบวนการทางการเมืองและประชาธิปไตยให้กับนักเรียนหรือผู้เรียนในทุกระดับอายุ นี่คือบางข้อแนะนำในการนำเกมมาใช้ในการสอนประชาธิปไตย

          1. เลือกเกมที่เหมาะสม เลือกเกมที่สอดคล้องกับเนื้อหาและวัตถุประสงค์การเรียนรู้ของคุณในการสอนประชาธิปไตย หากคุณต้องการให้นักเรียนเข้าใจการเลือกตั้ง คุณสามารถใช้เกมที่มีบทเรียนเกี่ยวกับการเลือกตั้ง หรือหากคุณต้องการให้นักเรียนเข้าใจกระบวนการการตัดสินใจในรัฐบาล คุณสามารถใช้เกมที่เกี่ยวข้องกับการสร้างนโยบายและการบริหารจัดการ

          2. นำเกมมาใช้เป็นเครื่องมือการสอน การนำเกมมาใช้ในการสอนควรเป็นส่วนหนึ่งของกิจกรรมการเรียนรู้ คุณสามารถใช้เกมเพื่อเพิ่มความสนใจและการมุ่งมั่นในการเรียนรู้

          3. สร้างบทเรียนเสริม ใช้เกมเป็นส่วนของบทเรียนเสริมที่ช่วยในการย้ายความรู้จากเกมไปยังสถานการณ์จริง นี่อาจคือการสร้างข้อสังเกต การพูดคุยเกี่ยวกับสิ่งที่เกิดขึ้นในเกม หรือการสร้างโครงงานหรืองานวิจัยเกี่ยวกับเรื่องที่เรียนรู้จากเกม

          4. สนับสนุนการพัฒนาทักษะ เกมสามารถช่วยในการพัฒนาทักษะทางอารมณ์ เช่น การทำงานร่วมกับผู้อื่น การแก้ไขปัญหา การตัดสินใจ และการคิดวิเคราะห์ การสอนผ่านเกมให้โอกาสให้นักเรียนพัฒนาทักษะเหล่านี้

          5. ใช้เกมออนไลน์ มีหลายเกมออนไลน์ที่เกี่ยวข้องกับประชาธิปไตยและการเมืองที่สามารถนำมาใช้ในการสอน คุณสามารถใช้แพลตฟอร์มการเรียนออนไลน์เพื่อให้นักเรียนสามารถเล่นเกมและเรียนรู้อย่างไม่จำกัดเวลาและสถานที่ สร้างการพูดคุยและวิจารณ์ หลังจากการเล่นเกม สร้างโอกาสให้นักเรียนสนทนากันเกี่ยวกับประสบการณ์ที่พวกเขาได้รับ สนับสนุนการสังเกตและวิเคราะห์ข้อมูลในเกม และช่วยให้นักเรียนเข้าใจแนวคิดประชาธิปไตยอย่างลึกซึ้ง

          การนำเกมมาใช้ในการสอนประชาธิปไตยสามารถทำให้กระบวนการการเรียนรู้เป็นสนุกสนานและน่าสนใจมากขึ้น อย่างไรก็ตาม ควรมีอาจารย์ให้คำแนะนำและแบบวิจารณ์อย่างมีระมัดระวังเพื่อให้นักเรียนเข้าใจแนวคิดและความหมายที่เกี่ยวข้องกับประชาธิปไตยอย่างแท้จริง

 

อ้างอิง

[1] GAME-BASED LEARNING การเรียนรู้โดยใช้เกมเป็นฐาน เข้าถึงได้จาก: https://active-learning.thailandpod.org/learning-activities/game-based-learning

[2] ประชาธิปไตย รณชัย โตสมภาค ฐานข้อมูลการเมืองการปกครอง เข้าถึงได้จาก: http://wiki.kpi.ac.th/index.php?title=%E0%B8%9B%E0%B8%A3%E0%B8%B0%E0%B8%8A%E0%B8%B2%E0%B8%98%E0%B8%B4%E0%B8%9B%E0%B9%84%E0%B8%95%E0%B8%A2

[3] นวัตกรรมประชาธิปไตยในบอร์ดเกม - DJRCTU. เข้าถึงได้จาก: https://djrctu.com/

[4] เกม นวัตกรรมทางความคิด – The Office of Innovation for Democracy. เข้าถึงได้จาก: https://democracyxinnovation.com/