การดำเนินการตามพระราชบัญญัติสภาที่ปรึกษาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ พ.ศ. 2543 มาตรา 17

ผู้เรียบเรียง วัชรา ไชยสาร

---

ผู้ทรงคุณวุฒิประจำบทความ พรรณราย ขันธกิจ

---

แนวทางปฏิบัติสำหรับสำนักเลขาธิการคณะรัฐมนตรีเมื่อรับเรื่องจากสภาที่ปรึกษาฯ

เมื่อวันที่ 5 สิงหาคม 2546 ที่ประชุมคณะรัฐมนตรีได้เห็นชอบขั้นตอนการดำเนินการตามพระราชบัญญัติสภาที่ปรึกษาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ พ.ศ. 2543 มาตรา 17 และให้ส่วนราชการและหน่วยงานของรัฐถือปฏิบัติตามขั้นตอนที่สำนักเลขาธิการคณะรัฐมนตรีเสนอ ซึ่งได้กำหนดแนวทางปฏิบัติสำหรับสำนักเลขาธิการคณะรัฐมนตรีดำเนินการตั้งแต่เริ่มรับเรื่องจากสภาที่ปรึกษาฯ จนถึงขั้นการเผยแพร่ให้สาธารณชนทราบ ดังมีรายละเอียดต่อไปนี้

1. ให้สภาที่ปรึกษาฯ ให้คำปรึกษาหรือข้อเสนอแนะหรือให้ความเห็นมาที่สำนักเลขาธิการคณะรัฐมนตรี

2. เมื่อได้รับเรื่องที่สภาที่ปรึกษาฯ ให้คำปรึกษาหรือข้อเสนอแนะ หรือให้ความเห็น มาเพื่อดำเนินการแล้ว ให้สำนักเลขาธิการคณะรัฐมนตรีตรวจสอบเนื้อหาของเรื่องว่า เป็นคำปรึกษาหรือข้อเสนอแนะ หรือความเห็นของสภาที่ปรึกษาฯ เกี่ยวกับเรื่องใดและเกี่ยวข้องกับหน่วยงานใด และนำเสนอนายกรัฐมนตรีเพื่อขอความเห็นชอบให้พิจารณามอบหมายหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง

3. เมื่อนายกรัฐมนตรีเห็นชอบแล้ว ให้สำนักเลขาธิการคณะรัฐมนตรีดำเนินการดังนี้

          3.1 กรณีมีหน่วยงานเดียวเป็นเจ้าของเรื่อง ให้สำนักเลขาธิการคณะรัฐมนตรีแจ้งคำสั่งนายกรัฐมนตรีให้หน่วยงานเจ้าของเรื่องให้จัดทำความเห็น ผลการพิจารณา และผลการดำเนินการ (ฉบับสมบูรณ์) และสรุปย่อตามรูปแบบที่สำนักเลขาธิการคณะรัฐมนตรีกำหนดด้วย (เพื่อเตรียมไว้เผยแพร่ข้อมูลทางเว็บไซต์) และให้หน่วยงานที่เกี่ยวข้องแจ้งความเห็นตามปกติ แล้วส่งมาที่สำนักเลขาธิการคณะรัฐมนตรีเพื่อดำเนินการตามขั้นตอนการนำเสนอเรื่องต่อคณะรัฐมนตรีต่อไป

          3.2 กรณีมีหน่วยงานที่เกี่ยวข้องหลายหน่วยงาน ให้สำนักเลขาธิการคณะรัฐมนตรีแจ้งคำสั่งนายกรัฐมนตรีให้หน่วยงานหลักไปจัดประชุมร่วมกับหน่วยงานอื่นๆ ที่เกี่ยวข้องเพื่อจัดทำความเห็น ผลการพิจารณา และผลการดำเนินการ (ฉบับสมบูรณ์) และสรุปย่อตามรูปแบบที่สำนักเลขาธิการคณะรัฐมนตรีกำหนดด้วย (เพื่อเตรียมไว้เผยแพร่ข้อมูลทางเว็บไซต์) แล้วส่งมาที่สำนักเลขาธิการคณะรัฐมนตรี เพื่อดำเนินการตามขั้นตอนการนำเสนอเรื่องต่อคณะรัฐมนตรีต่อไป

4. เมื่อหน่วยงานที่เกี่ยวข้องตามข้อ 3.1 และ 3.2 แจ้งความเห็นและผลการดำเนินการมาแล้ว ให้สำนักเลขาธิการคณะรัฐมนตรี (สำนัก / กอง เข้าของเรื่อง) ดำเนินการ

          4.1 จัดทำบันทึกเสนอคณะกรรมการกลั่นกรองเรื่องเสนอคณะรัฐมนตรี (คณะที่เกี่ยวข้อง) หรือเสนอคณะรัฐมนตรีเพื่อรับทราบการให้คำปรึกษาหรือข้อเสนอแนะหรือความเห็นของสภาที่เกี่ยวข้อง และรับทราบความเห็น ผลการพิจารณาและผลการดำเนินการของหน่วยงานต่างๆ

          4.2 ยืนยันมติคณะรัฐมนตรีให้หน่วยงานที่เกี่ยวข้องทราบ

          4.3 จัดทำความเห็น และผลการพิจารณา และผลการดำเนินการของหน่วยงานตามที่คณะรัฐมนตรีมีมติตามรูปแบบที่กำหนดแล้วเสนอต่อประธานสภาที่ปรึกษาฯ และแสดงความขอบคุณในนามคณะรัฐมนตรี โดยให้เลขาธิการคณะรัฐมนตรีลงนามถึงเลขาธิการสภาที่ปรึกษาฯ

          4.4 เปิดเผยเหตุผลให้สาธารณชนทราบ

5. สำหรับขั้นตอนการเปิดเผยให้สาธารณชนทราบ ให้สำนักเลขาธิการคณะรัฐมนตรี (สำนัก/กอง เจ้าของเรื่อง) ในนามคณะรัฐมนตรี จัดทำความเห็น ผลการพิจารณา และผลการดำเนินการของหน่วยงานตามรูปแบบที่กำหนด แล้วประกาศเผยแพร่ข้อมูลดังกล่าวทางเว็บไซต์ (web site) ของสำนักเลขาธิการคณะรัฐมนตรี (www.cabinet.thaigov.go.th) ตามรูปแบบที่กำหนดและเว็บไซต์ของสำนักเลขาธิการนายกรัฐมนตรี (www.thaigov.go.th) โดยวิธีการเชื่อมโยงเว็บไซต์และหากเป็นกรณีที่คณะรัฐมนตรีมีมติมอบหมายให้หน่วยงานรับไปดำเนินการ ให้หน่วยงานเผยแพร่ข้อมูลทางเว็บไซต์ของหน่วยงานด้วย (รูปแบบการเผยแพร่ข้อมูลทางเว็บไซต์)

ภาพแสดงขั้นตอนการดำเนินการตามมาตรา 17 แห่งพระราชบัญญัติสภาที่ปรึกษาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ พ.ศ. 2543

ที่มา : สำนักเลขาธิการคณะรัฐมนตรี, มติคณะรัฐมนตรีวันที่ 5 สิงหาคม 2546

สถานะของเรื่องที่สภาที่ปรึกษาฯ เสนอต่อคณะรัฐมนตรี

ความเห็นของสภาที่ปรึกษาฯ ที่จะเสนอต่อคณะรัฐมนตรีจะต้องจัดทำเป็นรายงานแสดงความคิดเห็นของสมาชิกทุกฝ่าย ทั้งเห็นด้วยและไม่เห็นด้วย พร้อมเหตุผล เปิดเผยให้ประชาชนทั่วไปทราบด้วย ทั้งนี้ ความเห็นและข้อเสนอแนะของสภาที่ปรึกษาฯ ไม่มีสภาพบังคับให้คณะรัฐมนตรีต้องดำเนินการ แต่คณะรัฐมนตรีควรตระหนักถึงความสำคัญต่อกระบวนการมีส่วนร่วมของประชาชนซึ่งสภาที่ปรึกษาฯ เป็นกลไกการมีส่วนร่วมของประชาชน หากคำปรึกษาและข้อเสนอแนะของสภาที่ปรึกษาฯ มีกระบวนการจัดทำที่มีความเชื่อมโยงกับประชาชน ประมวลจากข้อเท็จจริงทั้งในเชิงเนื้อหาและพื้นที่ รวมถึงการศึกษาและวิเคราะห์ในเชิงวิชาการให้ตกผลึกเป็นความเห็นและข้อเสนอแนะที่มีคุณภาพและมีความครอบคลุมในมิติต่าง ๆ ก็จะมีน้ำหนัก และมีพลังที่จะผลักดันให้คณะรัฐมนตรีต้องพิจารณา คณะรัฐมนตรีจะปฏิบัติตามหรือไม่นั้น ก็ต้องชี้แจงให้ประชาชนทราบอย่างเป็นทางการด้วย ซึ่งอาจจะมีผลต่อคะแนนนิยมที่ประชาชนมีต่อคณะรัฐมนตรีก็ได้

การจัดสัมมนา เรื่อง การประสานความร่วมมือและร่วมใจในการดำเนินงาน ระหว่างสภาที่ปรึกษาฯ กับหน่วยงานภาครัฐ (15 สิงหาคม 2551)

ตัวอย่างการดำเนินการ

ความเห็นและข้อเสนอแนะของสภาที่ปรึกษาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติที่เสนอต่อคณะรัฐมนตรี เรื่องที่ 2 แนวทางการเยียวยาผู้ได้รับผลกระทบทางเศรษฐกิจและสังคมจากภาวะวิกฤตของประเทศ (15 มิถุนายน 2553) ซึ่งสำนักเลขาธิการคณะรัฐมนตรีได้ดำเนินการดังต่อไปนี้

ครั้งที่ 1 อยู่ระหว่างขอความเห็นจากหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง

หนังสือด่วนที่สุดที่ นร 0506/12702 ลงวันที่ 23 กรกฎาคม 2553 แจ้งว่า นายกรัฐมนตรีได้มีคำสั่ง มอบให้คณะกรรมการช่วยเหลือผู้ประกอบการและลูกจ้างที่ได้รับผลกระทบจากการชุมนุมรับความเห็นและข้อเสนอแนะของสภาที่ปรึกษาฯ ในเรื่องนี้ไปพิจารณาแล้ว ทั้งนี้ ให้เชิญผู้แทนสภาที่ปรึกษาฯเข้าร่วมพิจารณาด้วย เพื่อจัดทำรายงานผลการพิจารณาหรือผลการดำเนินการเกี่ยวกับเรื่องดังกล่าวเพื่อเสนอคณะรัฐมนตรีพิจารณา เมื่อคณะรัฐมนตรีพิจารณาและมีมติแล้ว สำนักเลขาธิการคณะรัฐมนตรีจะได้แจ้งผลการพิจารณาหรือผลการดำเนินการของคณะรัฐมนตรีต่อสภาที่ปรึกษาฯ และเปิดเผยให้สาธารณชนทราบตามขั้นตอนของกฎหมายต่อไป

ครั้งที่ 2 คณะรัฐมนตรีพิจารณาแล้ว

บันทึกข้อความ สนม. ลงวันที่ 16 สิงหาคม 2553 เรื่อง ความเห็นและข้อเสนอแนะของสภาที่ปรึกษาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติที่เสนอต่อคณะรัฐมนตรี เรื่องที่ 2 แนวทางการเยียวยาผู้ได้รับผลกระทบทางเศรษฐกิจและสังคมจากภาวะวิกฤตของประเทศ และหนังสือด่วนที่สุดที่ นร 0506/20574 ลงวันที่ 8 พฤศจิกายน 2553 แจ้งว่า คณะกรรมการช่วยเหลือผู้ประกอบการและลูกจ้างที่ได้รับผลกระทบจากการชุมนุมได้ดำเนินการพิจารณาเรื่องดังกล่าวแล้ว และได้เสนอความเห็นเกี่ยวกับแนวทางการเยียวยาผู้ได้รับผลกระทบทางเศรษฐกิจและสังคมจากภาวะวิกฤตของประเทศ ประกอบการพิจารณาของคณะรัฐมนตรี ซึ่งคณะรัฐมนตรีได้พิจารณาเมื่อวันที่ 2 พฤศจิกายน 2553 แล้วมีมติดังนี้

1. รับทราบความเห็นและข้อเสนอแนะของสภาที่ปรึกษาฯ

2. รับทราบความเห็น ผลการพิจารณา และผลการดำเนินการของคณะกรรมการช่วยเหลือผู้ประกอบการและลูกจ้างที่ได้รับผลกระทบจากการชุมนุม

3. มอบหมายให้ส่วนราชการที่เกี่ยวข้องกับความเห็นและข้อเสนอแนะของสภาที่ปรึกษาฯ ในเรื่องนี้ ชี้แจงการดำเนินงานของรัฐบาลพร้อมทั้งจัดทำรายงานผลการดำเนินการตามความเห็นและข้อเสนอแนะดังกล่าวเสนอคณะรัฐมนตรีและรายงานให้สภาที่ปรึกษาฯ ทราบ

ทั้งนี้ สำนักเลขาธิการคณะรัฐมนตรี ได้เผยแพร่ความเห็นและข้อเสนอแนะของสภาที่ปรึกษาฯ ในเรื่องดังกล่าว พร้อมกับความเห็น ผลการพิจารณาและผลการดำเนินการของคณะกรรมการช่วยเหลือผู้ประกอบการและลูกจ้างที่ได้รับผลกระทบจากการชุมนุมทางเว็บไซต์ของสำนักเลขาธิการคณะรัฐมนตรี เพื่อให้สาธารณชนได้รับทราบ และขอขอบคุณสภาที่ปรึกษาฯ ที่ให้ความเห็นและข้อเสนอแนะในเรื่องดังกล่าวต่อคณะรัฐมนตรี

ที่มา

มติคณะรัฐมนตรี เมื่อวันที่ 5 สิงหาคม 2546

ดูเพิ่มเติม

พระราชบัญญัติสภาที่ปรึกษาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ พ.ศ. 2543.

ความเห็นและข้อเสนอแนะของสภาที่ปรึกษาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติที่เสนอต่อคณะรัฐมนตรี เรื่องแนวทางการเยียวยาผู้ได้รับผลกระทบทางเศรษฐกิจและสังคมจากภาวะวิกฤตของประเทศ

สำนักงานสภาที่ปรึกษาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ. รายงานประจำปี 2547, 2548, 2549, 2550, 2551 และ 2552.