ชลิต พุกผาสุข

ผู้เรียบเรียง : ผศ.ดร.อรรถสิทธิ์ พานแก้ว

ผู้ทรงคุณวุฒิประจำบทความ :  ศ.นรนิติ เศรษฐบุตร

---

 “ผมพร้อมที่จะนำพี่น้องทหารอากาศให้ร่วมแรงร่วมใจกัน
ใช้สติปัญญา ความรู้ความสามารถ และประสบการณ์
ปฏิบัติหน้าที่ที่แต่ละคนรับผิดชอบด้วยความซื่อสัตย์สุจริต
มีคุณธรรม พัฒนากองทัพอากาศให้เจริญก้าวหน้า
มั่นคง รุ่งเรือง ยิ่ง ๆ ขึ้นไป”

พลอากาศเอก ชลิต พุกผาสุข[1]

          “ผู้บัญชาการทหารอากาศ” เป็นตำแหน่งที่ไม่ค่อยจะเข้ามามีบทบาทในทางการเมืองมากนัก เมื่อเทียบกับเหล่าอื่น ๆ เช่น กองทัพบก แต่ก็ใช่ว่ากองทัพอากาศจะไม่เข้ามามีบทบาทเลย เพราะในอดีตนั้น แทบจะทุกครั้งที่กองทัพเข้ามายึดอำนาจจากรัฐบาล ผู้บัญชาการทหารอากาศก็จะต้องเข้ามาเกี่ยวข้องอยู่เสมอ ไม่เว้นแม้แต่การยึดอำนาจโดยคณะปฏิรูปการปกครองในระบอบประชาธิปไตยอันมีพระมหากษัตริย์ทรงเป็นประมุข (คปค.) ในวันที่ 19 กันยายน พ.ศ. 2548 โดยมีรองหัวหน้าที่ชื่อ “พลอากาศเอก ชลิต พุกผาสุข” ซึ่งเป็นผู้บัญชาการทหารอากาศในขณะนั้น หลังจากนั้นชื่อนี้ปรากฏให้เห็นในพื้นที่การเมืองไทยอยู่เสมอ ชีวิตของนายทหารคนหนึ่ง ที่เติบโตมาจากเส้นทางนักบินเครื่องบินขับไล่ จนมาเป็นผู้บัญชาการทหารอากาศ และรองหัวหน้า คปค. ถึงแม้จะเกษียณอายุราชการไปในปี พ.ศ. 2551 และผันตัวไปทำงานในมูลนิธิต่าง ๆ แต่ถึงที่สุดชื่อของทหารอากาศท่านนี้ กลับมาปรากฏอีกครั้งในฐานะ “องคมนตรี”

ประวัติการศึกษาและชีวิตครอบครัว

พลอากาศเอก ชลิต พุกผาสุข  เกิดเมื่อวันที่ 5 เมษายน พ.ศ. 2491 ในครอบครัวทหาร เป็นบุตรของพลโท ชัยยุทธ พุกผาสุข และนางสุภรณ์ พุกผาสุข แม่ดีเด่นแห่งชาติ ประจำปี พ.ศ. 2541[2]

พลอากาศเอก ชลิต พุกผาสุข เข้ารับการศึกษาในระดับประถมศึกษา ณ โรงเรียนนฤมิตรวิทยา จังหวัดนครราชสีมา หลังจากนั้นได้เข้าศึกษาต่อระดับมัธยมศึกษาตอนต้น ณ โรงเรียนราชสีมาวิทยาลัย แต่ศึกษาอยู่ได้เพียง 1 ปี ก็ได้ย้ายมายังโรงเรียนโยธินบูรณะ ในปีการศึกษา 2505 โดยมีเลขประจำตัว คือ 4970[3]  หลังจากนั้นได้สอบเข้าโรงเรียนเตรียมทหาร และเป็นนักเรียนเตรียมทหาร รุ่นที่ 6 (ตท.6) ร่วมรุ่นกับ พลเอก สนธิ บุณยรัตกลิน และ พลเอก ประวิตร วงษ์สุวรรณ หลังจากสำเร็จการศึกษาจากโรงเรียนเตรียมทหารแล้ว พลอากาศเอก ชลิต พุกผาสุข ได้เข้าศึกษาต่อยังโรงเรียนนายเรืออากาศ รุ่นที่ 13 ในปี พ.ศ. 2513

หลังจากสำเร็จการศึกษาจากโรงเรียนนายเรืออากาศแล้ว พลอากาศเอก ชลิต พุกผาสุข ได้ติดยศเรืออากาศตรี แต่ก็ได้ศึกษาต่อ ณ โรงเรียนนายทหารชั้นผู้บังคับฝูง รุ่นที่ 40 ในปี พ.ศ. 2523 ต่อมาปี พ.ศ. 2526 ได้เข้าศึกษาในโรงเรียนเสนาธิการทหารอากาศ รุ่นที่ 27 ปี พ.ศ. 2528 เข้าศึกษาหลักสูตรนักบริหารระดับสูง (นบส.) รุ่นที่ 20 ต่อมาในปี พ.ศ. 2534[4] เข้าศึกษาในวิทยาลัยการทัพอากาศ รุ่นที่ 25 ในปี พ.ศ. 2541 เข้าศึกษาในวิทยาลัยป้องกันราชอาณาจักร รุ่นที่ 27 ร่วมรุ่นกับ พลตำรวจเอก จงรัก จุฑานนท์ อดีตรองผู้บัญชาการตำรวจแห่งชาติ และนายจารุพงศ์ เรืองสุวรรณ  อดีตหัวหน้าพรรคเพื่อไทย[5] นอกจากนี้ พลอากาศเอก ชลิต พุกผาสุข ยังเคยผ่านหลักสูตรครูการบินไอพ่น (PILOT INSTRUCTOR T - 38) โดยทุน IMETP ที่ซานอันโตนิโอ รัฐเทกซัส สหรัฐอเมริกา ในปี พ.ศ. 2522[6]

พลอากาศเอก ชลิต พุกผาสุข สมรสกับ ผศ.ดร.พรทิพย์ พุกผาสุข (ภัทรวานิช) อาจารย์ประจำคณะอักษรศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย มีธิดา 2 คน คือ นางสาวชลาทิพย์ พุกผาสุข และนางสาวชลิศา พุกผาสุข

 

หน้าที่การงานและตำแหน่งทางการเมืองที่สำคัญ

          พลอากาศเอก ชลิต พุกผาสุข เริ่มรับราชการทหารครั้งแรกโดยติดยศเรืออากาศตรี และตามมาด้วยตำแหน่งสำคัญต่าง ๆ ประกอบด้วย เป็นผู้บังคับฝูงบิน 231 กองบิน 23[7] ต่อมาปี พ.ศ.  2527 เป็นผู้บังคับฝูงบิน 103 กองบิน 1 ปี พ.ศ. 2533 เป็นผู้บังคับการกรมนักเรียนนายเรืออากาศรักษาพระองค์ โรงเรียนนายเรืออากาศ กรมยุทธศึกษาทหารอากาศ ปี พ.ศ. 2535 เป็นผู้ช่วยทูตทหารอากาศไทย ประจำกรุงจาการ์ตา ประเทศอินโดนีเซีย ปี พ.ศ. 2540 เป็นเจ้ากรมกำลังพลทหารอากาศ ปี พ.ศ. 2541 เป็นผู้บัญชาการโรงเรียนนายเรืออากาศ กองบัญชาการฝึกศึกษาทหารอากาศ ปี พ.ศ. 2542 เป็นรองเสนาธิการทหารอากาศฝ่ายกำลังพล ปี พ.ศ. 2546 เป็นผู้บัญชาการกองบัญชาการยุทธทางอากาศ พ.ศ. 2548 ขึ้นเป็นผู้บัญชาการทหารอากาศ จนกระทั่งเกษียณอายุราชการในปี พ.ศ. 2551[8]

          นอกจากนี้พลอากาศเอก ชลิต พุกผาสุข ยังเคยดำรงตำแหน่งในราชการพิเศษอื่น ๆ ประกอบด้วย ตำแหน่งราชองครักษ์เวร ในปี พ.ศ. 2526 และตำแหน่งราชองครักษ์พิเศษ ในปี พ.ศ. 2546[9] ขณะเดียวกัน พลอากาศเอก ชลิต พุกผาสุข ยังดำรงตำแหน่งในสมาคมองค์กรต่าง ๆ อาทิเช่น นายกสมาคมมวยปล้ำสมัครเล่นแห่งประเทศไทย ซึ่งเป็นกีฬาที่ท่านโปรดปรานมาก โดยให้เหตุผลว่า “มวยปล้ำเป็นกีฬาพื้นฐานและเป็นศิลปะการป้องกันตัวขั้นสุดท้ายของคน”[10] นอกจากนี้ยังเคยดำรงตำแหน่งประธานมูลนิธิศิษย์เก่าโยธินบูรณะ และเป็นที่ปรึกษาศูนย์ประสานงานโครงการตามแนวพระราชดำริ[11]

          ตำแหน่งสำคัญในทางการเมืองของพลอากาศเอก ชลิต พุกผาสุข เริ่มต้นเมื่อต้องขึ้นสู่ตำแหน่งผู้บัญชาการทหารอากาศ ในปี พ.ศ. 2548 และหลังจากนั้นเพียง 1 ปี ชื่อของพลอากาศเอก ชลิต พุกผาสุข เป็นที่รับรู้กันในฐานะรองหัวหน้าคณะปฏิรูปการปกครองในระบอบประชาธิปไตยอันมีพระมหากษัตริย์ทรงเป็นประมุข (คปค.) ที่ยึดอำนาจจากรัฐบาลพันตำรวจโท ทักษิณ ชินวัตร โดยพลอากาศเอก ชลิต พุกผาสุข เป็นบุคคลสำคัญลำดับที่ 2 รองจาก พลเอก สนธิ บุณยรัตกลิน เนื่องจากเป็นผู้ที่ พลเอก สนธิ บุณยรัตกลิน ชักชวนเข้าร่วมกระทำการยึดอำนาจเป็นคนแรก[12] หลังจากตั้งรัฐบาลใหม่แล้ว คณะปฏิรูปการปกครองในระบอบประชาธิปไตยอันมีพระมหากษัตริย์ทรงเป็นประมุข (คปค.) ได้แปรสภาพไปเป็น คณะมนตรีความมั่นคงแห่งชาติ (คมช.) ชื่อของพลอากาศเอก ชลิต พุกผาสุข เริ่มเข้ามามีบทบาททางการเมืองอยู่เรื่อย ๆ จนกระทั่ง วันที่ 1 ตุลาคม พ.ศ. 2550 เมื่อพลเอก สนธิ บุณยรัตกลิน ลาออกจากตำแหน่งหัวหน้าคมช. ไปดำรงตำแหน่งรองนายกรัฐมนตรี พลอากาศเอก ชลิต พุกผาสุข จึงก้าวขึ้นมาเป็น รักษาการแทนหัวหน้าคมช. จนกระทั่ง คมช. ประกาศยุติบทบาท เมื่อวันที่ 22 มกราคม พ.ศ. 2551[13]

เมื่อผ่านพ้นยุค คมช. และมีรัฐบาลใหม่ที่มาจากขั้วตรงข้าม ชื่อของพลอากาศเอก ชลิต พุกผาสุข กลับเป็นที่เพ่งเล้งด้วยความหวาดระแวงอีกครั้ง เนื่องจากเป็นบุคคลสำคัญในกลุ่มผู้ก่อการ อีกทั้งยังเป็นนักเรียนเตรียมทหาร รุ่นที่ 6 (ตท.6) ร่วมรุ่นกับพลเอก สนธิ บุณยรัตกลิน อดีตหัวหน้าคมช. อีกด้วย ทว่าพลอากาศเอก ชลิต พุกผาสุข สามารถอยู่ในตำแหน่งผู้บัญชาการทหารอากาศได้จนกระทั่งเกษียณอายุราชการ ในเดือนกันยายน พ.ศ. 2551 หลังจากนั้นพลอากาศเอก ชลิต พุกผาสุข ได้ไปใช้ชีวิตเป็นชาวนา ในผืนนาย่านรังสิต[14] และได้เข้าช่วยงานในมูลนิธิรัฐบุรุษและมูลนิธิรักเมืองไทย ของ พลเอก เปรม ติณสูลานนท์[15] จนกระทั่งวันที่ 18 พฤษภาคม พ.ศ. 2554 ได้มีพระบรมราชโองการโปรดเกล้าฯ ให้พลอากาศเอก ชลิต พุกผาสุข เป็นองคมนตรี[16]

 

ผลงานที่สำคัญในทางการเมือง

          เนื่องจากความเป็น “ทหารอาชีพ” ของพลอากาศเอก ชลิต พุกผาสุข ส่งผลให้บทบาททางการเมืองของท่านมีไม่มากนัก แต่ในระหว่างรับเริ่มราชการทหารนั้น รัฐบาลไทยต้องเผชิญกับภัยคอมมิวนิสต์ พลอากาศเอก ชลิต พุกผาสุข ในขณะนั้นจึงมีภารกิจที่ต้องต่อสู้กับกลุ่มพรรคคอมมิวนิสต์แห่งประเทศไทย (พคท.) โดยเป็นนักบินเครื่องบินขับไล่ F-5 ผ่านสมรภูมิที่สำคัญ อาทิเช่น สมรภูมิร่มเกล้า จังหวัดพิษณุโลก และสมรภูมิหล่มสัก จังหวัดเพชรบูรณ์ เป็นต้น ด้วยภารกิจดังกล่าวส่งผลให้ พลอากาศเอก ชลิต พุกผาสุข กลายเป็นนักบินเครื่องบินขับไล่ F-5 คนแรกของประเทศไทย ที่มีชั่วโมงการบินสูงถึง 2,000 ชั่วโมง ในปี พ.ศ. 2528 และได้รับคัดเลือกให้เป็นบุคคลสำคัญของกองทัพอากาศในปีเดียวกัน[17]

          หลังจากนั้นพลอากาศเอก ชลิต พุกผาสุข ก็เงียบหายไปตามช่วงเวลา ทว่าก็เติบโตอยู่ในเส้นทางกองทัพอากาศ จนกระทั่งปรากฏชื่ออีกครั้งเมื่อดำรงตำแหน่งผู้บัญชาการทหารอากาศ และเป็นรองหัวหน้า คปค. โดยภารกิจแรกที่พลอากาศเอก ชลิต พุกผาสุข ได้รับมอบหมายคือ “การเปิดใช้ท่าอากาศยานนานาชาติสุวรรณภูมิ” ซึ่งกำหนดการเปิดใช้วันที่ 28 กันยายน พ.ศ. 2549 ภายหลังการยึดอำนาจเพียง 9 วัน ซึ่งตามมาด้วยปัญหาต่าง ๆ อาทิเช่น ปัญหาห้องน้ำไม่เพียงพอ ปัญหารันเวย์ร้าว ฯลฯ แต่ก็ได้ดำเนินการแก้ไขจนกลับมาใช้งานได้ตามปกติ[18] นอกจากนี้พลอากาศเอก ชลิต พุกผาสุข ดำรงตำแหน่งประธานบอร์ดการบินไทย ซึ่งแต่เดิมตำแหน่งนี้เป็นของทหารอากาศ แต่ภายหลังเหตุการณ์พฤษภาทมิฬ ตำแหน่งดังกล่าวตกเป็นของพลเรือนมาร่วม 15 ปี[19] แต่ทว่าพลอากาศเอก ชลิต พุกผาสุข ก็อยู่ในตำแหน่งนี้ได้ไม่นานนัก

          พลอากาศเอก ชลิต พุกผาสุข ยังเป็นคณะกรรมการกำกับดูแลการสรรหาสมาชิกสมัชชาแห่งชาติ ซึ่งเป็นหน้าที่ที่สำคัญอีกหน้าที่หนึ่งในช่วงเวลาที่ดำรงตำแหน่งรองหัวหน้า คมช. โดยพลอากาศเอก ชลิต พุกผาสุข ได้กล่าวถึงเรื่องนี้ไว้ว่า

“เรื่องของการเมืองเป็นเรื่องที่ทุกคนต้องสนใจ และช่วยกันทำให้การเมืองประเทศเรา
เป็นการเมืองในอุดมคติ เป็นสิ่งที่ทำประโยชน์และให้อะไรกับประชาชนมาก ๆ”[20]

          และเมื่อ คมช. ประกาศยุติบทบาทลงไป ชื่อของพลอากาศเอก ชลิต พุกผาสุข เป็นที่กล่าวถึงอีกครั้งว่าจะเข้าสู่แวดวงการเมืองหรือไม่  เนื่องจากเหลืออายุราชการอีกไม่กี่เดือน แต่พลอากาศเอก ชลิต พุกผาสุข ก็ได้ออกมาปฏิเสธกับกระแสข่าวที่เกิดขึ้น[21] ภายหลังการเกษียณอายุราชการ พลอากาศเอก ชลิต พุกผาสุข ได้ทำงานในมูลนิธิต่าง ๆ โดยเฉพาะอย่างยิ่งมูลนิธิของพลเอก เปรม ติณสูลานนท์ จนกระทั่งปี พ.ศ. 2554 พลอากาศเอก ชลิต พุกผาสุข ได้รับพระบรมโองการโปรดเกล้าฯ ให้เป็นองคมนตรี และยังได้ดูแลงานในมูลนิธิพระดาบสอีกด้วย[22]

 

บรรณานุกรม

กองบรรณาธิการ ไอ.เอ็น.เอ็น.. สนธิ-คมช. ขุนพลปฏิวัติ 2549 (กรุงเทพฯ : สำนักพิมพ์ร่วมด้วยช่วยกัน, 2550).

วาสนา นาน่วม. ลับ ลวง พราง ภาค'2 ซ่อนรูป ปฏิวัติ หักเหลี่ยมโหด' (กรุงเทพฯ : สำนักพิมพ์มติชน, 2552).

สัก กอแสงเรือง. พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว กับคณะองคมนตรี (กรุงเทพฯ : อมรินทร์พริ้นติ้ง แอนด์พับลิชชิ่ง, 2556).

เว็บไซต์

รายชื่อศิษย์เก่า วปอ.
เข้าถึงจาก <>%20เมื่อ www.thaindc.org/images/.../NDC_Alumni_1-2554+SPP5_20120307> เมื่อวันที่ 26 เมษายน พ.ศ. 2559.

คมช.ประกาศยุติบทบาท พร้อมหนุนทหารมืออาชีพคุมกลาโหม
เข้าถึงจาก <>%20เมื่อ http://www.manager.co.th/Politics/ViewNews.aspx?NewsID=9510000009136> เมื่อวันที่ 26 เมษายน พ.ศ. 2559.

กิจกรรมมูลนิธิพระดาบส เข้าถึงจาก <>%20เมื่อวันที่%2026%20เมษายน%20พ.ศ http://phradabos.or.th/index.php> เมื่อวันที่ 26 เมษายน พ.ศ. 2559.  

อ้างอิง

---

[1] พลอากาศเอก ชลิต พุกผาสุข กล่าวในพิธีรับส่งหน้าที่ผู้บัญชาการทหารอากาศคนใหม่ สืบต่อจาก พลอากาศเอก เฉลิม ชุ่มชื่นสุข รักษาราชการแทนผู้บัญชาการทหารอากาศ เมื่อวันที่ 30 กันยายน พ.ศ. 2548.

[2] กองบรรณาธิการ ไอ.เอ็นเอ็น., สนธิ-คมช. ขุนพลปฏิวัติ 2549, (กรุงเทพฯ : สำนักพิมพ์ร่วมด้วยช่วยกัน, 2550), น.121.

[3] เพิ่งอ้าง.

[4] สัก กอแสงเรือง, พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว กับคณะองคมนตรี, (กรุงเทพฯ : อมรินทร์พริ้นติ้งแอนด์พับลิชชิ่ง, 2556), น.473.

[5] รายชื่อศิษย์เก่า วปอ., เข้าถึงจาก www.thaindc.org/images/.../NDC_Alumni_1-2554+SPP5_20120307 เมื่อวันที่ 26 เมษายน พ.ศ. 2559

[6] กองบรรณาธิการ ไอ.เอ็นเอ็น., อ้างแล้ว, น.122.

[7] เพิ่งอ้าง.

[8] สัก กอแสงเรือง, อ้างแล้ว, น.473.

[9] กองบรรณาธิการ ไอ.เอ็นเอ็น., อ้างแล้ว, น.122.

[10] เพิ่งอ้าง, น.123.

[11] สัก กอแสงเรือง, อ้างแล้ว, น.473.

[12] กองบรรณาธิการ ไอ.เอ็นเอ็น., อ้างแล้ว, น.129.

[13] คมช.ประกาศยุติบทบาท พร้อมหนุนทหารมืออาชีพคุมกลาโหม, เข้าถึงจาก http://www.manager.co.th/Politics/ViewNews.aspx?NewsID=9510000009136 เมื่อวันที่ 26 เมษายน พ.ศ. 2559.

[14] สัก กอแสงเรือง, อ้างแล้ว, น.403.

[15] วาสนา นาน่วม, ลับ ลวง พราง ภาค2 ซ่อนรูป ปฏิวัติ หักเหลี่ยมโหด, (กรุงเทพฯ : สำนักพิมพ์มติชน, 2552), น.201.

[16] สัก กอแสงเรือง, อ้างแล้ว, น.405.

[17] กองบรรณาธิการ ไอ.เอ็นเอ็น., อ้างแล้ว, น.124.

[18] เพิ่งอ้าง, น.129-130.

[19] เพิ่งอ้าง, น.131-132.

[20] เพิ่งอ้าง, น.132.

[21] วาสนา นาน่วม, อ้างแล้ว,น.198.

[22] กิจกรรมมูลนิธิพระดาบส, เข้าถึงจาก http://phradabos.or.th/index.php เมื่อวันที่ 26 เมษายน พ.ศ. 2559.