ดูต้นฉบับสำหรับ ปิดสวิตซ์ ส.ว. ข้อเรียกร้องทางการเมือง


'''ผู้เรียบเรียง''' ''':''' ฐิติกร สังข์แก้ว

'''ผู้ทรงคุณวุฒิประจำบทความ'''&nbsp;''':''' รองศาสตราจารย์ ดร.นิยม รัฐอมฤต

&nbsp;

= <span style="font-size:x-large;">'''บทนำ'''</span> =

&nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; '''“ปิดสวิตซ์ ส.ว.”''' เป็นข้อเรียกร้องทางการเมืองที่เกิดขึ้นในยุครัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย&nbsp;พ.ศ. 2560 โดยมุ่งเน้นไปที่การยกเลิกมาตรา 272 วรรคหนึ่ง ที่กำหนดให้ในช่วง 5 ปีแรก นับแต่วันที่มีรัฐสภาชุดแรก สมาชิกวุฒิสภาที่มีที่มาจากการแต่งตั้งของคณะรักษาความสงบแห่งชาติ (คสช.) ร่วมในการประชุมร่วมกันของรัฐสภาลงมติเลือกนายกรัฐมนตรี ซึ่งผู้ที่จะได้รับเลือกเป็นนายกรัฐมนตรีนั้น จะต้องได้รับคะแนนเสียงเกินกึ่งหนึ่ง (376 คน) ของรัฐสภาชุดแรกตามรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พ.ศ. 2560 ที่จำนวน 750 คน จากกรณีดังกล่าวจึงนำไปสู่ความพยายามในการแก้ไขเพิ่มเติมรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พ.ศ. 2560 โดยเฉพาะในส่วนของมาตรา 272 เพื่อตัดอำนาจของวุฒิสภาในการลงมติเลือกนายกรัฐมนตรี ทั้งนี้ในช่วงปี พ.ศ. 2562-2566 ที่มีรัฐสภาชุดแรกตามบทบัญญัติของรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พ.ศ. 2560 มีการเสนอแก้ไขบทบัญญัติดังกล่าวจำนวน 7 ครั้ง โดยมาจากทั้งพรรคการเมืองฝ่ายค้านและฝ่ายรัฐบาลรวมทั้งมาจากการเข้าชื่อร่วมกันของภาคประชาชน ซึ่งมองว่าการให้วุฒิสภาที่มาจากการแต่งตั้งของ คสช. มีส่วนร่วมในการเลือกนายกรัฐมนตรีนั้น อาจเป็นกลไกที่ช่วยให้เกิดการสืบทอดอำนาจของรัฐบาลที่มาจากคณะรัฐประหาร ดังนั้นเพื่อเป็นการจำกัดกระบวนการสืบทอดอำนาจของคณะรัฐประหาร จึงทำให้เกิดกระแส '''“'''[[ปิดสวิตซ์_ส.ว.|ปิดสวิตซ์_ส.ว.]]'''”''' ที่ต้องการจำกัดอำนาจของ ส.ว. ชุดดังกล่าว ไม่ให้มีบทบาทในการเลือกนายกรัฐมนตรี และมีบางข้อเรียกร้องที่ต้องการให้ยกเลิกวุฒิสภาและใช้ระบบสภาเดียวดังเช่นในหลายประเทศทั่วโลก

= <span style="font-size:x-large;">'''กระบวนการ “เปิดสวิตซ์ ส.ว.”'''</span> =

&nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; หากจะกล่าวถึงข้อเรียกร้องเรื่อง '''“ปิดสวิตซ์ ส.ว.”''' นั้น อาจจะต้องเริ่มต้นจากการพิจารณาถึงกลไกในการ '''“เปิดสวิตซ์ ส.ว.”''' ชุดดังกล่าวขึ้นมาก่อน นั่นคือ กระบวนการจัดทำรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พ.ศ. 2560 โดยคณะกรรมการยกร่างรัฐธรรมนูญ (กรธ.) ที่มีนายมีชัย&nbsp; ฤชุพันธุ์ เป็นประธาน ดำเนินการจัดทำร่างรัฐธรรมนูญฉบับดังกล่าวในช่วงปี พ.ศ. 2558-2559 จากนั้นได้มีการนำร่างรัฐธรรมนูญไปให้ประชาชนลงประชามติ&nbsp;ซึ่งกำหนดวันลงประชามติในวันที่ 7 สิงหาคม พ.ศ. 2559 โดยมีประเด็นคำถามสำหรับการลงประชามติ 2 ประเด็นคำถาม ดังนี้[[#_ftn1|[1]]]

&nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; ประเด็นคำถามที่หนึ่ง ถามว่า “''ท่านเห็นชอบหรือไม่เห็นชอบกับร่างรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พุทธศักราช ....”'' ซึ่งคำถามนี้เป็นการถามมติประชาชนว่าจะ '''“รับ”''' หรือ '''“ไม่รับ”''' ร่างรัฐธรรมนูญฉบับดังกล่าว

&nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; ประเด็นคำถามที่สอง ถามว่า “''ท่านเห็นชอบหรือไม่ว่า เพื่อให้การปฏิรูปประเทศเกิดความต่อเนื่องตามแผนยุทธศาสตร์แห่งชาติ สมควรกำหนดไว้ในบทเฉพาะกาลว่า ในระหว่าง 5 ปีแรกนับแต่วันที่มีรัฐสภาชุดแรกตามรัฐธรรมนูญนี้ ให้ที่ประชุมร่วมกันของรัฐสภาเป็นผู้พิจารณาให้ความเห็นชอบบุคคลซึ่งสมควรได้รับแต่งตั้งเป็นนายกรัฐมนตรี”'' คำถามนี้เป็นคำถามสำคัญ ซึ่งถูกเรียกอีกชื่อหนึ่งว่า '''“คำถามพ่วง”''' เกิดจากการที่สภานิติบัญญัติแห่งชาติได้มีการพิจารณาประเด็นที่จะสอบถามเพิ่มเติมไปกับร่างรัฐธรรมนูญที่จะนำไปใช้ลงประชามติ ดังจะเห็นได้ว่าคำถามดังกล่าวมีสาระสำคัญที่ก่อให้เกิดบทบัญญัติตาม มาตรา 272 ของรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พ.ศ. 2560 ในเวลาต่อมา[[#_ftn2|[2]]]

&nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; สำหรับผลการลงคะแนนเสียงประชามติในวันที่ 7 สิงหาคม พ.ศ. 2559 ปรากฏว่า ในส่วนของประเด็นคำถามแรก ที่ถามเรื่องการออกเสียงประชามติร่างรัฐธรรมนูญ มีผู้ลงคะแนนเห็นชอบ ร้อยละ 61.35&nbsp;และลงคะแนนไม่เห็นชอบ ร้อยละ 38.65 และประเด็นคำถามที่สอง คือ การออกเสียงประชามติคำถามพ่วงที่จะกำหนดในบทเฉพาะกาลให้ที่ประชุมร่วมกันของรัฐสภาให้ความเห็นชอบนายกรัฐมนตรี ซึ่งผู้ออกมาใช้สิทธิออกเสียงประชามติ ลงคะแนนเห็นชอบร้อยละ 58.07 และลงคะแนนไม่เห็นชอบ ร้อยละ 41.93[[#_ftn3|<sup><sup>[3]</sup></sup>]]

&nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; จากนั้นจึงได้มีการประกาศใช้เป็นรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พ.ศ. 2560 เมื่อวันที่ 6 เมษายน พ.ศ. 2560 ถือเป็นรัฐธรรมนูญฉบับที่ 20 ของประเทศไทย โดยมีองค์ประกอบแบ่งเป็น 16 หมวด มีมาตราทั้งสิ้น 279 มาตรา โดยที่ประเด็นจากคำถามพ่วงนั้นได้มีการนำมาบัญญัติไว้ใน มาตรา 272 ความว่า

&nbsp;

&nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; '''''ในระหว่างห้าปีแรกนับแต่วันที่มีรัฐสภาชุดแรกตามรัฐธรรมนูญนี้ การให้ความเห็นชอบบุคคลซึ่งสมควรได้รับแต่งตั้งเป็นนายกรัฐมนตรี ให้ดำเนินการตาม มาตรา 159 เว้นแต่การพิจารณาให้ความเห็นชอบตาม มาตรา 159 วรรคหนึ่ง ให้กระทำในที่ประชุมร่วมกันของรัฐสภา และมติที่เห็นชอบการแต่งตั้งบุคคลใดให้เป็นนายกรัฐมนตรีตาม มาตรา 159 วรรคสาม ต้องมีคะแนนเสียงมากกว่ากึ่งหนึ่งของจำนวนสมาชิกทั้งหมดเท่าที่มีอยู่ของทั้งสองสภา'''''

'''''&nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; ในระหว่างเวลาตามวรรคหนึ่ง หากมีกรณีที่ไม่อาจแต่งตั้งนายกรัฐมนตรีจากผู้มีชื่ออยู่ในบัญชีรายชื่อที่พรรคการเมืองแจ้งไว้ตาม มาตรา 88 ไม่ว่าด้วยเหตุใด และสมาชิกของทั้งสองสภารวมกันจำนวนไม่น้อยกว่ากึ่งหนึ่งของจำนวนสมาชิกทั้งหมดเท่าที่มีอยู่ของทั้งสองสภาเข้าชื่อเสนอต่อประธานรัฐสภาขอให้รัฐสภามีมติยกเว้นเพื่อไม่ต้องเสนอชื่อนายกรัฐมนตรีจากผู้มีชื่ออยู่ในบัญชีรายชื่อที่พรรคการเมืองแจ้งไว้ตาม มาตรา 88&nbsp;ในกรณีเช่นนั้น ให้ประธานรัฐสภาจัดให้มีการประชุมร่วมกันของรัฐสภาโดยพลัน และในกรณีที่รัฐสภามีมติด้วยคะแนนเสียงไม่น้อยกว่าสองในสามของจำนวนสมาชิกทั้งหมดเท่าที่มีอยู่ของทั้งสองสภาให้ยกเว้นได้ ให้ดำเนินการตามวรรคหนึ่งต่อไป โดยจะเสนอชื่อผู้อยู่ในบัญชีรายชื่อที่พรรคการเมืองแจ้งไว้ตาม มาตรา 88 หรือไม่ก็ได้'''''[[#_ftn4|[4]]]

&nbsp;

&nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; ข้อความตามบทบัญญัติ มาตรา 272 มีประเด็นที่สำคัญอยู่ 2 ประเด็น กล่าวคือ ประเด็นแรก เป็นเรื่องของการกำหนดให้ในช่วง 5 ปีแรกของรัฐสภาตามบทบัญญัติของรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พ.ศ. 2560&nbsp;ให้ '''“รัฐสภา”''' ซึ่งประกอบด้วย ส.ส. และ ส.ว. เป็นผู้ลงมติให้ความเห็นชอบนายกรัฐมนตรีที่มาจากการเสนอตามที่พรรคการเมืองแจ้งไว้ โดยผู้มีสิทธิเสนอรายชื่อดังกล่าวจะต้องเป็นสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรเท่านั้น[[#_ftn5|[5]]] และอีกประเด็นหนึ่ง คือ ในกรณีที่ไม่สามารถตั้งนายกรัฐมนตรีจากบัญชีรายชื่อที่พรรคการเมืองแจ้งไว้ได้ ให้ '''“รัฐสภา”'''&nbsp;ลงมติด้วยคะแนนเสียงไม่น้อยกว่า 2 ใน 3 ของจำนวนสมาชิกทั้งหมดเท่าที่มีอยู่ ให้ยกเว้นไม่ต้องใช้รายชื่อผู้ที่ได้รับการเสนอให้เป็นนายกรัฐมนตรีจากบัญชีรายชื่อของพรรคการเมืองก็ได้ ซึ่งรายละเอียดของมาตรา 272 วรรคสอง นี้ เป็นรายละเอียดตามร่างดั้งเดิม แต่ได้มีการปรับปรุงแก้ไขถ้อยคำให้สอดคล้องกับผลการลงประชามติคำถามพ่วงในปี พ.ศ. 2559[[#_ftn6|[6]]]

= <span style="font-size:x-large;">'''จุดเริ่มต้นของการ “ปิดสวิตซ์ ส.ว.” ในรัฐสภาชุดแรกของรัฐธรรมนูญ&nbsp;2560 (พ.ศ. 2562 – 2566)'''</span> =

&nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; จุดเริ่มต้นของการขับเคลื่อนข้อเสนอเรื่อง “ปิดสวิตซ์ ส.ว.” เกิดขึ้นหลังจากการเลือกตั้งทั่วไปในปี&nbsp;พ.ศ. 2562 โดยผลการเลือกตั้งในครั้งนั้น ปรากฏว่า ภายใต้ระบบเลือกตั้งแบบแบบจัดสรรปันส่วนผสม (Mixed Member Apportionment: MMA) ทำให้มีพรรคการเมืองที่ได้รับเลือกตั้งเข้าไปในสภาผู้แทนราษฎรทั้งสิ้น&nbsp;27 พรรค[[#_ftn7|<sup><sup>[7]</sup></sup>]] โดยพรรคเพื่อไทยเป็นพรรคที่มีคะแนนเสียงข้างมากในสภา แต่พรรคพลังประชารัฐซึ่งสนับสนุน พลเอกประยุทธ์ จันทร์โอชา เป็นนายกรัฐมนตรี ได้เป็นพรรคแกนนำในการจัดตั้งรัฐบาล โดยการลงมติเลือกนายกรัฐมนตรีครั้งนั้นถือเป็นการลงมติตามมาตรา 272 ของรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พ.ศ. 2560 เป็นครั้งแรก&nbsp;ซึ่งมีสมาชิกของทั้งสองสภารวมทั้งสิ้น 748 คน แต่มีสมาชิกมาร่วมประชุม 747 คน แบ่งเป็นสมาชิกวุฒิสภา 250 คน และสมาชิกสภาผู้แทนราษฎร 497 คน โดยผลการลงมติครั้งนั้น พลเอกประยุทธ์ จันทร์โอชา ได้รับการสนับสนุนจากทั้งสองสภาจำนวน 500 คน แบ่งเป็นสมาชิกสภาผู้แทนราษฎร 251 คน และสมาชิกวุฒิสภา&nbsp;249 คน ทั้งนี้ จะเห็นได้ว่าสมาชิกวุฒิสภาจำนวน 249 คน จากทั้งหมด 250 คน ซึ่งยกเว้น นายพรเพชร วิชิตชลชัย ประธานวุฒิสภาในฐานะรองประธานรัฐสภา ที่งดออกเสียงไป 1 เสียง[[#_ftn8|[8]]] ดังนั้น จึงกล่าวได้ว่าในการเลือกนายกรัฐมนตรีตามมาตรา 272 ของรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พ.ศ. 2560 ในครั้งแรกนั้น ส.ว. พร้อมใจกันลงมติให้ พลเอกประยุทธ์ จันทร์โอชา เป็นนายกรัฐมนตรีอย่างเป็นเอกฉันท์

&nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; จากกรณีการเลือกนายกรัฐมนตรีในปี พ.ศ. 2562 สะท้อนให้เห็นชัดเจนว่า ส.ว. ที่มาจากการคัดเลือกของคณะรักษาความสงบแห่งชาติ พร้อมใจกันลงมติให้ พลเอกประยุทธ์ จันทร์โอชา อดีตหัวหน้า คสช. ที่เคยก่อการรัฐประหารในปี พ.ศ. 2557 ได้กลับเป็นนายกรัฐมนตรีอีกครั้ง โดยอาศัยบทบาทของพรรคพลังประชารัฐเป็นผู้เสนอชื่อนายกรัฐมนตรี ภายใต้กลไกของรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พ.ศ. 2560 ดังนั้น ตลอดระยะเวลาที่รัฐสภาชุดแรกมีการดำเนินการในช่วงปี พ.ศ. 2562-2566 จึงมีความพยายามในการแก้ไขเพิ่มเติมรัฐธรรมนูญเพื่อยกเลิกบทบัญญัติมาตรา 272 อยู่หลายครั้ง แต่เนื่องด้วยรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พ.ศ. 2560 กำหนดให้การพิจารณาญัตติเกี่ยวกับการแก้ไขเพิ่มเติมรัฐธรรมนูญต้องกระทำในที่ประชุมร่วมกันของรัฐสภา โดยการลงมติในวาระที่ 1 ขั้นรับหลักการ ต้องใช้เสียงข้างมากเกินกึ่งหนึ่งของที่ประชุม (376 เสียง) และจะต้องมีเสียงของ ส.ว. เห็นชอบด้วย จำนวนอย่างน้อย 1 ใน 3 ของสมาชิกวุฒิสภาทั้งหมด (ซึ่งก็คือ 84 เสียง) ในช่วงเวลาที่ผ่านมาของรัฐสภาชุดแรกของรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พ.ศ. 2560 มีการเสนอญัตติเกี่ยวกับการแก้ไขเพิ่มเติมรัฐธรรมนูญในส่วนของมาตรา 272 หรือที่เรียกกันว่า '''“ปิดสวิตซ์ ส.ว.”''' รวมทั้งสิ้น 7 ครั้ง โดยแต่ละครั้งมีรายละเอียด ดังนี้[[#_ftn9|[9]]]

&nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; <u>ครั้งที่หนึ่ง</u> เป็นการยื่นของกลุ่มพรรคการเมืองฝ่ายค้าน เมื่อวันที่ 17 พฤศจิกายน พ.ศ.2563 เสนอร่างแก้ไขที่ยกเลิก มาตรา 272 ทั้งมาตรา และแก้ไขเนื้อหาใน มาตรา 159 เกี่ยวกับคุณสมบัติของนายกรัฐมนตรี ซึ่งผลการลงมติของที่ประชุมร่วมกันของรัฐสภามีมติไม่รับหลักการร่างฉบับดังกล่าว

&nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; <u>ครั้งที่สอง</u> เป็นการยื่นของภาคประชาชน นำโดยกลุ่ม iLaw เมื่อวันที่ 17 พฤศจิกายน พ.ศ. 2563&nbsp;เสนอร่างแก้ไขที่ยกเลิกมาตรา 272 ทั้งมาตรา และแก้ไขเนื้อหาในมาตรา 159 เกี่ยวกับคุณสมบัติของนายกรัฐมนตรี ซึ่งผลการลงมติของที่ประชุมร่วมกันของรัฐสภามีมติไม่รับหลักการร่างฉบับดังกล่าว

&nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; <u>ครั้งที่สาม</u> เป็นการยื่นของกลุ่มพรรคการเมืองฝ่ายค้าน เมื่อวันที่ 23 มิถุนายน พ.ศ. 2564 เสนอร่างแก้ไขที่ยกเลิก มาตรา 272 ทั้งมาตรา และแก้ไขเนื้อหาใน มาตรา 159 เกี่ยวกับคุณสมบัติของนายกรัฐมนตรี ซึ่งผลการลงมติของที่ประชุมร่วมกันของรัฐสภาเสียงข้างมากเกินกึ่งหนึ่งมีมติรับหลักการร่างฉบับดังกล่าว แต่ ส.ว. ลงมติรับหลักการน้อยกว่า 1 ใน 3 ของสมาชิกวุฒิสภาทั้งหมด ทำให้ร่างฉบับดังกล่าวเป็นอันตกไป

&nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; <u>ครั้งที่สี่</u> เป็นการยื่นของกลุ่มพรรคการเมืองฝ่ายรัฐบาล ได้แก่ พรรคประชาธิปัตย์และพรรคภูมิใจไทย เมื่อวันที่ 23 มิถุนายน พ.ศ. 2564 เสนอร่างแก้ไขที่ยกเลิก มาตรา 272 ทั้งมาตรา และแก้ไขเนื้อหาใน มาตรา 159 เกี่ยวกับคุณสมบัติของนายกรัฐมนตรี ซึ่งผลการลงมติของที่ประชุมร่วมกันของรัฐสภาเสียงข้างมากเกินกึ่งหนึ่งมีมติรับหลักการร่างฉบับดังกล่าว แต่ ส.ว. ลงมติรับหลักการน้อยกว่า 1 ใน 3 ของสมาชิกวุฒิสภาทั้งหมด ทำให้ร่างฉบับดังกล่าวเป็นอันตกไป

&nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; <u>ครั้งที่ห้า</u> เป็นการยื่นของภาคประชาชน นำโดยกลุ่ม Resolution เมื่อวันที่ 16 พฤศจิกายน พ.ศ. 2564 เสนอร่างแก้ไขที่ยกเลิก มาตรา 272 ทั้งมาตรา และกำหนดให้มีเพียงสภาเดียว คือ สภาผู้แทนราษฎร รวมทั้งแก้ไขเนื้อหาใน มาตรา 159 เกี่ยวกับคุณสมบัติของนายกรัฐมนตรี ซึ่งผลการลงมติของที่ประชุมร่วมกันของรัฐสภามีมติไม่รับหลักการร่างฉบับดังกล่าว

&nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; <u>ครั้งที่หก</u> เป็นการยื่นของภาคประชาชน นำโดยกลุ่ม No 272 เมื่อวันที่ 7 กันยายน พ.ศ. 2565 เสนอร่างแก้ไขที่ยกเลิกมาตรา 272 ทั้งมาตรา ซึ่งผลการลงมติของที่ประชุมร่วมกันของรัฐสภามีมติไม่รับหลักการร่างฉบับดังกล่าว[[#_ftn10|[10]]]

&nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; <u>ครั้งที่เจ็ด</u> เป็นการยื่นของกลุ่มพรรคการเมืองฝ่ายค้าน เมื่อวันที่ 8 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2566 เสนอร่างแก้ไขที่ยกเลิกมาตรา 272 ทั้งมาตรา แต่เนื่องจากเป็นช่วงปลายสมัย ส.ส. และ ส.ว. ไม่เข้าประชุมจำนวนมากทำให้การประชุมต้องล่มลงในครั้งดังกล่าว

&nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; อย่างไรก็ตาม หากพิจารณาในการลงมติร่างแก้ไขเพิ่มเติมรัฐธรรมนูญเกี่ยวกับการยกเลิก มาตรา 272&nbsp;แต่ละครั้ง จะพบว่ามี ส.ว. ที่ลงมติรับหลักการร่างแก้รัฐธรรมนูญที่เสนอให้ตัดอำนาจวุฒิสภาในการเลือกนายกรัฐมนตรีหรือที่เรียกว่ายอม '''“ปิดสวิตซ์ ส.ว.”''' จำนวน 14 คน ที่รับหลักการดังกล่าวติดต่อกันมาแล้วอย่างน้อย 4 ครั้ง นับตั้งแต่ปี พ.ศ. 2563-2565 ได้แก่ นายไกรสิทธิ์ ตันติศิรินทร์ นายคำนูณ สิทธิสมาน&nbsp;นายเฉลิมชัย บุญยะลีพรรณ นายเฉลิมชัย เฟื่องคอน นายเนาวรัตน์ พงษ์ไพบูลย์ นางประภาศรี สุฉันทบุตร&nbsp;นายประมนต์ สุธีวงศ์ คุณหญิงพรทิพย์ โรจนสุนันท์ นายพิศาล มาณวพัฒน์ นายมณเฑียร บุญตัน&nbsp;นายวันชัย สอนศิริ นายวัลลภ ตังคณานุรักษ์ นายอนุศาสน์ สุวรรณมงคล และนายอำพล จินดาวัฒนะ[[#_ftn11|[11]]]

= '''<span style="font-size:x-large;">“ปิดสวิตซ์ ส.ว.” กับการจัดตั้งรัฐบาลในปี พ.ศ. 2566</span>''' =

&nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; การเลือกตั้งทั่วไปอีกครั้ง เมื่อวันที่ 14 พฤษภาคม พ.ศ. 2566 ซึ่งถือเป็นการเลือกตั้งทั่วไป ครั้งที่ 2 หลังจากที่มีการประกาศใช้รัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พ.ศ. 2560 ผลการเลือกตั้งครั้งนี้ปรากฏว่าพรรคก้าวไกลได้สมาชิกสภาผู้แทนราษฎร 151 คน รองลงมาคือพรรคเพื่อไทย (141 คน) ซึ่งทั้ง 2 พรรคนั้น เป็นพรรคการเมืองฝ่ายค้านในช่วงปี พ.ศ. 2562 ถึงต้นปี พ.ศ. 2566 ขณะที่พรรครวมไทยสร้างชาติที่เสนอชื่อ&nbsp;พลเอกประยุทธ์ จันทร์โอชา เป็นนายกรัฐมนตรีอีกสมัยหนึ่งกลับได้สมาชิกสภาผู้แทนราษฎรเพียง 36 คนเท่านั้น[[#_ftn12|[12]]] &nbsp;

&nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; หลังจากที่ปรากฏผลการเลือกตั้งออกมาแล้ว พรรคก้าวไกลได้ร่วมกับกลุ่มพรรคการเมืองฝ่ายค้านเดิมประกาศการจัดตั้งรัฐบาล โดยร่วมกับพรรคการเมืองต่าง ๆ ได้แก่ พรรคเพื่อไทย พรรคประชาชาติ พรรคไทยสร้างไทย พรรคเสรีรวมไทย พรรคเป็นธรรม พรรคเพื่อไทรวมพลัง และพรรคพลังสังคมใหม่ รวมทั้งสิ้น 8 พรรคการเมือง มีจำนวนสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรที่คาดการณ์ไว้ทั้งสิ้น 313 คน (ภายหลังลดเหลือ 312 คน)[[#_ftn13|[13]]]&nbsp;แต่กระนั้นจำนวนดังกล่าวก็ยังไม่อาจแน่ใจได้ว่า นายพิธา ลิ้มเจริญรัตน์ หัวหน้าพรรคก้าวไกล จะได้ดำรงตำแหน่งนายกรัฐมนตรี เนื่องจากตามบทบัญญัติ มาตรา 272 ของรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พ.ศ. 2560&nbsp;ที่กำหนดให้รัฐสภาต้องลงมติเลือกนายกรัฐมนตรี โดยใช้คะแนนเสียงมากกว่ากึ่งหนึ่งของสมาชิกทั้งสองสภา&nbsp;นั่นคือ 376 เสียง ดังนั้น การรวมกลุ่มของพรรคฝ่ายค้านเดิมในการจัดตั้งรัฐบาลยังขาดคะแนนเสียงสนับสนุนอย่างน้อยอีก 64 คน ซึ่งกระแสสังคมมีการเสนอให้ใช้คะแนนเสียงจาก 2 กรณี ดังนี้

&nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; <u>กรณีแรก</u> ใช้คะแนนเสียงสนับสนุนจากสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรทั้งหมดให้ได้เกิน 376 คะแนน ซึ่งจะทำให้พรรคก้าวไกลจะต้องเจรจากับพรรคฝ่ายรัฐบาลเดิม อาทิ พรรคภูมิใจไทย ที่มีจำนวนสมาชิกสภาผู้แทนราษฎร จำนวน 71 คน หรือพรรคพลังประชารัฐ ที่มีจำนวนสมาชิกสภาผู้แทนราษฎร จำนวน 40 คน ร่วมกับพรรคประชาธิปัตย์ ที่มีจำนวนสมาชิกสภาผู้แทนราษฎร จำนวน 24 คน และพรรคการเมืองขนาดเล็กอื่นๆ ซึ่งกรณีนี้พรรคก้าวไกลได้ออกมาประกาศชัดเจนว่าจะไม่ร่วมกับพรรคการเมืองที่เคยเป็นพรรคฝ่ายรัฐบาลในช่วงปี&nbsp;พ.ศ. 2562-2566 ที่เคยสนับสนุนการสืบทอดอำนาจของพลเอกประยุทธ์ จันทร์โอชา

&nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; <u>กรณีที่สอง</u> คือ การใช้คะแนนเสียงสนับสนุนจากสมาชิกวุฒิสภามาช่วยในการลงมติให้ นายพิธา&nbsp;ลิ้มเจริญรัตน์ เป็นนายกรัฐมนตรี แต่ก็ต้องเผชิญกับกระแสต่อต้านจาก ส.ว. บางส่วน ซึ่งออกมาแสดงจุดยืนผ่านสื่อมวลชน ว่าจะ '''“ปิดสวิตช์ ส.ว.”''' หรือ '''“ปิดสวิตซ์ตัวเอง”''' ด้วยการ '''“งดออกเสียง”''' ให้กับนายพิธา&nbsp;ลิ้มเจริญรัตน์ จากพรรคก้าวไกล และประกาศให้ก้าวไกลรวบรวมเสียงข้างมากในสภาล่างให้ครบ 376 เสียง&nbsp;จากทั้งหมด 500 เสียง แทนที่จะหวังพึ่งเสียงจาก ส.ว.[[#_ftn14|[14]]] แต่กระนั้น ในช่วงเวลาหลังวันเลือกตั้งผ่านพ้นไปได้ไม่นานนัก ก็พบว่ามี ส.ว. บางส่วนแสดงท่าทีสนับสนุนพรรคการเมืองที่รวบรวมเสียงข้างมากในสภาผู้แทนราษฎรได้ ขณะที่อีกส่วนหนึ่งเลือกที่จะไม่เห็นชอบให้ นายพิธา ลิ้มเจริญรัตน์ เป็นนายกรัฐมนตรี

&nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; จากท่าทีของ ส.ว. ต่อกรณีดังกล่าว ส่งผลให้กระแสในสังคมออนไลน์เรียกร้องการปิดสวิตซ์ ส.ว. ผ่านการแสดงออกด้วยแฮชแท็ก #ปิดสวิตซ์สว. และ #สว.มีไว้ทำไม เกิดขึ้นอย่างกว้างขวาง เนื่องจากประชาชนจำนวนมากต้องการให้ ส.ว. ยอมรับเสียงข้างมากที่มาจากการลงคะแนนของประชาชนในการเลือกตั้ง และเริ่มมีการจับตาการทำงานของ ส.ว. อย่างใกล้ชิดและต่อเนื่อง อาทิ การตรวจสอบประวัติการทำงานของ ส.ว. และเปิดเผยผ่านสื่อสังคมออนไลน์ช่องทางต่าง ๆ การชุมนุมเรียกร้องให้ ส.ว. เคารพเสียงส่วนใหญ่ของประชาชน ที่บริเวณด้านหน้าอาคารรัฐสภา เมื่อวันที่ 23 พฤษภาคม พ.ศ. 2566 เป็นต้น[[#_ftn15|[15]]]

= <span style="font-size:x-large;">'''บทสรุป'''</span> =

&nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; '''“ปิดสวิตซ์ ส.ว.”''' เป็นถ้อยคำที่สะท้อนข้อเรียกร้องของประชาชนจำนวนหนึ่งที่ต้องการให้ยกเลิกบทบัญญัติ มาตรา 272 ของรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พ.ศ. 2560 ที่ให้อำนาจแก่วุฒิสภาในการร่วมลงมติเลือกนายกรัฐมนตรีในช่วง 5 ปีแรกหลังจากที่มีรัฐสภาชุดแรก ซึ่งเกิดขึ้นจากประเด็น '''“คำถามพ่วง”''' เมื่อปี พ.ศ. 2559 จากนั้นเมื่อมีการเลือกตั้งในปี พ.ศ. 2562 จะเห็นว่าวุฒิสภาได้ลงมติอย่างพร้อมเพรียงกันในการเลือก&nbsp;พลเอกประยุทธ์ จันทร์โอชา เป็นนายกรัฐมนตรี ทำให้หลังจากนั้นเริ่มมีการเรียกร้องอย่างต่อเนื่องนับตั้งแต่ปี พ.ศ. 2562 โดยมีความพยายามยื่นเป็นญัตติขอแก้ไขเพิ่มเติมรัฐธรรมนูญในมาตราดังกล่าวอยู่ทั้งสิ้น 7 ครั้ง ซึ่งมาจากการเสนอของพรรคการเมืองทั้งฝ่ายค้าน ฝ่ายรัฐบาล และภาคประชาชน แต่ร่างการแก้ไขเพิ่มเติมรัฐธรรมนูญดังกล่าวไม่ผ่านการพิจารณาในวาระที่ 1 ของที่ประชุมร่วมกันของรัฐสภาทุกครั้ง จนกระทั่งในการเลือกตั้งในปี พ.ศ. 2566 เมื่อพรรคการเมืองฝ่ายค้านเดิมกลับมาได้คะแนนเสียงข้างมากในสภาผู้แทนราษฎร แต่การลงมตินายกรัฐมนตรียังคงเป็นไปตาม มาตรา 272 ที่ใช้คะแนนเสียงมากกว่ากึ่งหนึ่งของที่ประชุมรัฐสภา ดังนั้นจึงทำให้ ส.ว. ยังคงมีบทบาทในการร่วมเลือกนายกรัฐมนตรีอีกวาระหนึ่ง ส่งผลให้กระแสสังคมเรียกร้องและกดดันให้ ส.ว. ยึดถือและยอมรับเสียงข้างมากของประชาชนในการลงมติเลือกนายกรัฐมนตรีครั้งนี้ ทั้งนี้ข้อเรียกร้องเรื่องการ '''“ปิดสวิตซ์ ส.ว.”''' ภายหลังการเลือกตั้งทั่วไป พ.ศ. 2566 คือ การทำให้การลงมติของ ส.ว. เพื่อเลือกนายกรัฐมนตรีในที่ประชุมร่วมรัฐสภาไม่เป็นอุปสรรคต่อพรรคเสียงข้างมากในสภาผู้แทนราษฎร ในอันที่จะเสนอชื่อบุคคลใดบุคคลหนึ่งให้ดำรงตำแหน่งนายกรัฐมนตรี กล่าวอีกอย่างหนึ่งคือการที่ ส.ว. ร่วมลงมติสนับสนุนพรรคเสียงข้างมากในสภาผู้แทนราษฎรนั่นเอง

= <span style="font-size:x-large;">'''บรรณานุกรม'''</span> =

“แก้รัฐธรรมนูญภาคสี่: ถอดรหัสการลงมติ #ตัดอำนาจสว ของ ส.ส. และ ส.ว..” iLaw (9 กันยายน 2565). เข้าถึงจาก <[https://ilaw.or.th/node/6254 https://ilaw.or.th/node/6254]>. เมื่อวันที่ 30 พฤษภาคม 2566.

คณะกรรมการยกร่างรัฐธรรมนูญ (2562). ความมุ่งหมายและคำอธิบายประกอบรายมาตราของรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พุทธศักราช 2560. กรุงเทพฯ: สำนักงานเลขาธิการสภาผู้แทนราษฎร.

“คำถามพ่วง: เห็นชอบให้ส.ว.ที่มาจากการแต่งตั้ง ร่วมกับ ส.ส.เลือกนายกฯ หรือไม่?.” iLaw (14 กรกฎาคม 2559). <[https://ilaw.or.th/node/4195 https://ilaw.or.th/node/4195]>. เมื่อวันที่ 30 พฤษภาคม 2566.

“ตร.เตรียมพร้อมรับ 'ม็อบ' กดดัน ส.ว. 'โหวตพิธาเป็นนายกฯ' พรุ่งนี้.” คมชัดลึกออนไลน์ (22 พฤษภาคม 2566). เข้าถึงจาก <[https://www.komchadluek.net/news/crime/549495 https://www.komchadluek.net/news/crime/549495]>. เมื่อวันที่ 30 พฤษภาคม 2566. สืบค้นเมื่อวันที่ 30 พฤษภาคม 2566.

“นับถอยหลังประชามติ รธน.: ใครมี “สิทธิ” ออกเสียงประชามติ และ “คะแนน” ของใครจะถูกนับ.” ไทยพับลิก้า (3 กรกฎาคม 2559). เข้าถึงจาก <[https://thaipublica.org/2016/07/referendum-9/ https://thaipublica.org/2016/07/referendum-9/]>. เมื่อวันที่ 30 พฤษภาคม 2566.

“ปิดสวิตช์ ส.ว. เสนอมาห้าครั้ง ทุกรูปแบบทุกกระบวนท่า ไม่เคยผ่าน ส.ว..” iLaw (5 กันยายน 2565). เข้าถึงจาก <[https://ilaw.or.th/node/6240 https://ilaw.or.th/node/6240]>. เมื่อวันที่ 30 พฤษภาคม 2566.

“เปิดสถิติ เลือกตั้ง 2562 “ที่สุด” ในรอบ 18 ปี.” Workpoint Today (9 พฤษภาคม 2562). เข้าถึงจาก <[https://workpointtoday.com/เปิดสถิติ-เลือกตั้ง-2562-ที่/ https://workpointtoday.com/เปิดสถิติ-เลือกตั้ง-2562-ที่/]>. เมื่อวันที่ 30 พฤษภาคม 2566.

“รัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พ.ศ. 2560.” ราชกิจจานุเบกษา. เล่ม 134 ตอนที่ 40 ก (6 เมษายน 2560).

“เลือกตั้ง 2566&nbsp;: กกต. รายงานผลเลือกตั้งอย่างเป็นทางการ ก.ก. เหลือ 151 ส.ส. ส่วน ปชป. ได้เพิ่มเป็น 25 ส่งจุรินทร์ผ่านคุณสมบัติเป็นนายกฯ.” BBC (25 พฤษภาคม 2566). เข้าถึงจาก <[https://www.bbc.com/thai/articles/c1d34xlzvrlo https://www.bbc.com/thai/articles/c1d34xlzvrlo]>. เมื่อวันที่ 30 พฤษภาคม 2566.

“เลือกตั้ง 2566&nbsp;: เปิดฉากทัศน์หาก ส.ว. ชิง “ปิดสวิตช์” ตัวเอง งดออกเสียงเลือก “พิธา” เป็นนายกฯ.” BBC (17 พฤษภาคม 2566). เข้าถึงจาก <[https://www.bbc.com/thai/articles/c10q97p1zp8o https://www.bbc.com/thai/articles/c10q97p1zp8o]>. เมื่อวันที่ 30 พฤษภาคม 2566.

“เลือกตั้ง2566&nbsp;: “พิธา” นำ 8 พรรคแถลงร่วมตั้งรัฐบาล 313 เสียง มั่นใจโหวตผ่านนายกฯ.” ThaiPBS (18 พฤษภาคม 2566). เข้าถึงจาก <[https://www.thaipbs.or.th/news/content/327925 https://www.thaipbs.or.th/news/content/327925]>. เมื่อวันที่ 30 พฤษภาคม 2566.

“สรุปผลเลือกนายกฯ 500 ต่อ 244 เสียง ดูชัดๆ ใครโหวตใคร.” Workpoint Today (6 มิถุนายน 2562). เข้าถึงจาก <[https://workpointtoday.com/votepm62/ https://workpointtoday.com/votepm62/]>. เมื่อวันที่ 30 พฤษภาคม 2566.

สำนักงานคณะกรรมการการเลือกตั้ง (2559). ข้อมูลสถิติการออกเสียงประชามติ พ.ศ. 2559. กรุงเทพฯ: สำนักงานคณะกรรมการการเลือกตั้ง.

= '''<span style="font-size:x-large;">อ้างอิง</span>''' =
<div><div id="ftn1">
[[#_ftnref1|[1]]] “นับถอยหลังประชามติ รธน.: ใครมี “สิทธิ” ออกเสียงประชามติ และ “คะแนน” ของใครจะถูกนับ,” ไทยพับลิก้า&nbsp;(3 กรกฎาคม 2559). เข้าถึงจาก <[https://thaipublica.org/2016/07/referendum-9/ https://thaipublica.org/2016/07/referendum-9/]>. เมื่อวันที่ 30 พฤษภาคม 2566.
</div> <div id="ftn2">
[[#_ftnref2|[2]]] “คำถามพ่วง: เห็นชอบให้ส.ว.ที่มาจากการแต่งตั้ง ร่วมกับ ส.ส.เลือกนายกฯ หรือไม่?,” iLaw (14 กรกฎาคม 2559). <[https://ilaw.or.th/node/4195 https://ilaw.or.th/node/4195]>. เมื่อวันที่ 30 พฤษภาคม 2566.
</div> <div id="ftn3">
[[#_ftnref3|[3]]] สำนักงานคณะกรรมการการเลือกตั้ง, ข้อมูลสถิติการออกเสียงประชามติ พ.ศ. 2559 (กรุงเทพฯ: สำนักงานคณะกรรมการการเลือกตั้ง, 2559), หน้า 5.
</div> <div id="ftn4">
[[#_ftnref4|[4]]] “รัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พ.ศ. 2560,” มาตรา 272, ราชกิจจานุเบกษา, เล่ม 134 ตอนที่ 40 ก (6 เมษายน 2560), หน้า 88.
</div> <div id="ftn5">
[[#_ftnref5|[5]]] “รัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พ.ศ. 2560,” มาตรา 159, ราชกิจจานุเบกษา, เล่ม 134 ตอนที่ 40 ก (6 เมษายน 2560), หน้า 46.
</div> <div id="ftn6">
[[#_ftnref6|[6]]] คณะกรรมการยกร่างรัฐธรรมนูญ, ความมุ่งหมายและคำอธิบายประกอบรายมาตราของรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พุทธศักราช 2560 (กรุงเทพฯ: สำนักงานเลขาธิการสภาผู้แทนราษฎร, 2562), หน้า 504-508.
</div> <div id="ftn7">
[[#_ftnref7|[7]]] “เปิดสถิติ เลือกตั้ง 2562 “ที่สุด” ในรอบ 18 ปี,” Workpoint Today (9 พฤษภาคม 2562). เข้าถึงจาก <[https://workpointtoday.com/เปิดสถิติ-เลือกตั้ง-2562-ที่/ https://workpointtoday.com/เปิดสถิติ-เลือกตั้ง-2562-ที่/]>. เมื่อวันที่ 30 พฤษภาคม 2566.
</div> <div id="ftn8">
[[#_ftnref8|[8]]] “สรุปผลเลือกนายกฯ 500 ต่อ 244 เสียง ดูชัดๆ ใครโหวตใคร,” Workpoint Today (6 มิถุนายน 2562). เข้าถึงจาก <[https://workpointtoday.com/votepm62/ https://workpointtoday.com/votepm62/]>. เมื่อวันที่ 30 พฤษภาคม 2566.
</div> <div id="ftn9">
[[#_ftnref9|[9]]] “ปิดสวิตช์ ส.ว. เสนอมาห้าครั้ง ทุกรูปแบบทุกกระบวนท่า ไม่เคยผ่าน ส.ว.,” iLaw (5 กันยายน 2565). เข้าถึงจาก <[https://ilaw.or.th/node/6240 https://ilaw.or.th/node/6240]>. เมื่อวันที่ 30 พฤษภาคม 2566.
</div> <div id="ftn10">
[[#_ftnref10|[10]]] “แก้รัฐธรรมนูญภาคสี่: ถอดรหัสการลงมติ #ตัดอำนาจสว ของ ส.ส. และ ส.ว.,” iLaw (9 กันยายน 2565). เข้าถึงจาก <[https://ilaw.or.th/node/6254 https://ilaw.or.th/node/6254]>. เมื่อวันที่ 30 พฤษภาคม 2566.
</div> <div id="ftn11">
[[#_ftnref11|[11]]] เรื่องเดียวกัน.
</div> <div id="ftn12">
[[#_ftnref12|[12]]] “เลือกตั้ง 2566&nbsp;: กกต. รายงานผลเลือกตั้งอย่างเป็นทางการ ก.ก. เหลือ 151 ส.ส. ส่วน ปชป. ได้เพิ่มเป็น 25 ส่งจุรินทร์ผ่านคุณสมบัติเป็นนายกฯ,” BBC (25 พฤษภาคม 2566). เข้าถึงจาก <[https://www.bbc.com/thai/articles/c1d34xlzvrlo https://www.bbc.com/thai/articles/c1d34xlzvrlo]>. เมื่อวันที่ 30 พฤษภาคม 2566.
</div> <div id="ftn13">
[[#_ftnref13|[13]]] “เลือกตั้ง2566&nbsp;: “พิธา” นำ 8 พรรคแถลงร่วมตั้งรัฐบาล 313 เสียง มั่นใจโหวตผ่านนายกฯ,” ThaiPBS&nbsp;(18 พฤษภาคม 2566). เข้าถึงจาก <[https://www.thaipbs.or.th/news/content/327925 https://www.thaipbs.or.th/news/content/327925]>. เมื่อวันที่ 30 พฤษภาคม 2566.
</div> <div id="ftn14">
[[#_ftnref14|[14]]] “เลือกตั้ง 2566&nbsp;: เปิดฉากทัศน์หาก ส.ว. ชิง “ปิดสวิตช์” ตัวเอง งดออกเสียงเลือก “พิธา” เป็นนายกฯ,” BBC (17 พฤษภาคม 2566). เข้าถึงจาก <[https://www.bbc.com/thai/articles/c10q97p1zp8o https://www.bbc.com/thai/articles/c10q97p1zp8o]>. เมื่อวันที่ 30 พฤษภาคม 2566.
</div> <div id="ftn15">
[[#_ftnref15|[15]]] “ตร.เตรียมพร้อมรับ 'ม็อบ' กดดัน ส.ว. 'โหวตพิธาเป็นนายกฯ' พรุ่งนี้,” คมชัดลึกออนไลน์ (22 พฤษภาคม 2566). , เข้าถึงจาก <[https://www.komchadluek.net/news/crime/549495 https://www.komchadluek.net/news/crime/549495]>. เมื่อวันที่ 30 พฤษภาคม 2566. สืบค้นเมื่อวันที่ 30 พฤษภาคม 2566.
</div> </div> 
[[Category:สมาชิกวุฒิสภา]] [[Category:สถาบันนิติบัญญัติ]] [[Category:สถาบันบริหาร]] [[Category:สารานุกรม คำศัพท์ต่าง ๆ]]