พระราชนิยมในพระปกเกล้า : ศาลาเฉลิมกรุง
ก่อนพุทธศักราช ๒๔๗๕ โรงภาพยนตร์เกือบทั้งหมดในพระนครหรือในสยามก็ยังคงเป็นอาคารโรงไม้หลังคามุงสังกะสี ดูเหมือนว่าความคิดที่จะสร้างโรงมหรสพ หรือโรงภาพยนตร์ให้โอ่โถง งดงาม เป็นศรีสง่าแก่พระนคร จะมีมาก่อนหน้านี้ แต่ก็ไม่เกิดขึ้นจริงสักที
ปรากฏพระราชหัตถเลขาเมื่อครั้งเสด็จประพาสชวา เมื่อ พุทธศักราช ๒๔๗๒ และได้เสด็จพระราชดำเนินทอดพระเนตรภาพยนตร์ที่นั่น ว่า “สยามยังไม่มีโรงภาพยนตร์ที่ได้มาตรฐาน” จนกระทั่ง พุทธศักราช ๒๔๗๓ พระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัวมีพระราชดำริให้สร้างโรงภาพยนตร์ที่ทันสมัยแห่งแรกของสยาม ในโอกาสฉลองพระนคร ๑๕๐ ปี ปรากฏเป็นข่าวหนังสือพิมพ์
โรงภาพยนตร์แห่งใหม่เป็นอาคาร ๒ ชั้นที่ผสานลักษณะสถาปัตยกรรมตะวันตกกับศิลปะไทย ออกแบบโดยหม่อมเจ้าสมัยเฉลิม กฤดากร สถาปนิกที่จบการศึกษามาจากฝรั่งเศส ได้รับพระราชทานนามว่า “ศาลาเฉลิมกรุง”
การก่อสร้างใช้เวลาประมาณ ๓ ปี จนเมื่อเดือนกรกฎาคม ๒๔๗๖ ได้มีพิธีเปิด ภาพยนตร์เรื่องแรกที่ฉายในวันเปิด คือ “มหาภัยใต้ทะเล” รายได้ทั้งหมดในวันนั้น ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าโปรดกระหม่อมให้นำไปบำรุงสภากาชาดสยาม โดยไม่มีการหักค่าใช้จ่าย
ด้วยสภาพทางเศรษฐกิจและสังคมที่เปลี่ยนแปลงไป พร้อมๆกับเทคโนโลยีที่เริ่มพ้นสมัย ศาลาเฉลิมกรุง ของขวัญที่พระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัวพระราชทานแก่ประชาชนชาวไทยให้มีสถานที่พักผ่อนหย่อนใจที่ทันสมัย ได้หยุดกิจการไปเมื่อ พุทธศักราช ๒๕๓๔ และเปิดดำเนินการอีกครั้งเมื่อ พุทธศักราช ๒๕๓๖ ทำหน้าที่โรงมหรสพหลวงสร้างความบันเทิงหลากหลายมาจนปัจจุบัน
ที่มา
บทสารคดี “ปกเกล้าธรรมราชา” สารคดีเฉลิมพระเกียรติ พระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่ในวโรกาสครบ ๑๒๐ ปี แห่งวันพระบรมราชสมภพและเป็นบุคคลสำคัญของโลก โดยองค์การการศึกษาวิทยาศาสตร์และวัฒนธรรมแห่งสหประชาชาติ (UNESCO) ประจำปี ๒๕๕๖
