ปัญจะ เกสรทอง : ประธานสภาฯจากเพชรบูรณ์
ผู้เรียบเรียง : ศาสตราจารย์พิเศษ นรนิติ เศรษฐบุตร
ผู้ทรงคุณวุฒิประจำบทความ : รองศาสตราจารย์ ดร.นิยม รัฐอมฤต
ปัญจะ เกสรทอง : ประธานสภาฯจากเพชรบูรณ์
เมืองเพชรบูรณ์นั้นมีชื่อเด่นอยู่ในประวัติศาสตร์การเมืองไทยสมัยสงครามโลกที่ 2 เพราะเป็นเมืองที่รัฐบาลของหลวงพิบูลสงครามเคยกำหนดจะให้เป็นเมืองหลวงสมัยสงครามจึงออกพระราชกำหนดจัดตั้งเมืองหลวงแห่งนี้ แต่ต่อมาสภาฯไม่ยอมผ่านร่างกฎหมายให้พระราชกำหนดนี้เป็นกฎหมาย จนหลวงพิบูลฯต้องลาออกจากนายกรัฐมนตรี แต่นักการเมืองที่จะยกเอามาคุยกันในวันนี้ไม่ใช่นักการเมืองรุ่นเก่าลายครามสมัยสงคราม แต่เป็นนักการเมืองรุ่นกลางๆจากเมืองเพชรบูรณ์คนแรกที่ได้รับเลือกให้เป็นประธานสภาผู้แทนราษฎร ท่านคือ นายปัญจะ เกษรทอง ผู้แทนราษฎรจังหวัดเพชรบูรณ์ สังกัดพรรคชาติไทย หลังการเลือกตั้งทั่วไปเมื่อ ปี 2531 ปรากฏว่าพรรคชาติไทยที่มีพลตรี ชาติชาย ชุณหะวัณ ได้คะแนนเสียงมากในสภาผู้แทนราษฎรเป็นอันดับ 1 ได้เสนอชื่อ นายปัญจะ เกษรทอง ผู้แทนราษฎรจังหวัดเพชรบูรณ์ ที่เป็นผู้แทนราษฎรของจังหวัดนั้นมาโดยยังไม่เคยแพ้เลือกตั้งเลย มาตั้งแต่ปี 2512 เข้าแข่งขันชิงตำแหน่งประมุขของสภาผู้แทนราษฎร ตอนนั้นพรรคที่ไม่คิดจะร่วมกับพรรคชาติไทยได้เสนอชื่อ นายสุธีร์ ภูวพันธ์ สังกัดพรรครวมไทยเข้าแข่งขันด้วย ผลการแข่งขันในวันนั้น นายปัญจะ เกษรทอง ได้รับเลือกด้วยคะแนนเสียง 230 เสียง มากกว่าคู่แข่งขัน ที่ได้คะแนนเสียง 122 เสียง นายปัญจะ เกษรทอง จึงได้เป็นประธานรัฐสภาที่ดำเนินการให้สภาผู้แทนฯเลือก พลตรี ชาติชาย ชุณหะวัณ หัวหน้าพรรคชาติไทยเป็นนายกรัฐมนตรี
ปัญจะ เกษรทอง เป็นคนเมืองเพชรบูรณ์ มีบิดาชื่อแป้น มารดาชื่อแตงโม ท่านเกิด เมื่อวันที่ 5 สิงหาคม พ.ศ.2474 ที่บ้านในตำบลท่าพล อำเภอเมือง จังหวัดเพชรบูรณ์ ดังนั้นการศึกษาเบื้องต้นของท่านจึงได้เรียนชั้นประถมศึกษาที่โรงเรียนสตรีวิทยานุกูลนารี ที่ตั้งอยู่ในอำเภอเมืองเพชรบูรณ์ และไปเรียนต่อชั้นมัธยมต้นและมัธยมปลายที่โรงเรียนเพชรพิทยาคม จบแล้วก็ทำมาหากินอยู่ในเมืองเพชรบูรณ์ ตอนที่หลวงพิบูลฯจะเอาเพชรบูรณ์เป็นเมืองหลวงของหน่วยราชการในปี 2487 นั้น คุณปัญจะ เกษรทอง กำลังเป็นเยาวชนวัย 14 ปี ชีวิตครอบครัวสมรสกับคุณกอบแก้ว
การเมืองไทยที่คุณปัญจะ เกษรทอง ได้เห็นนั้นจึงเป็นการเมืองที่มีการเลือกตั้งและการเมืองที่มีทั้งการรัฐประหาร คือการเลือกตั้งทั่วไปหลังสงคราม ในตอนต้นปี 2489 ตามมาด้วยการรัฐประหารของคณะรัฐประหาร ที่ออกมายึดอำนาจล้มรัฐบาลหลวงธำรงนาวาสวัสดิ์ ตามด้วยรัฐบาลของนายควง อภัยวงศ์ และการเลือกตั้งทั่วไปปี 2491 จากนั้นก็รัฐบาลของจอมพล ป.พิบูลสงคราม เจ้าของ “เมืองหลวงเพชรบูรณ์โมเดล” ที่อยู่ยาวมาจนมีการเลือกตั้งทั่วไปในเดือนกุมภาพันธ์ ปี 2500 ที่กลายเป็นการเลือกตั้งสกปรก ทำให้รัฐบาลจอมพล ป. ถูกประชาชนประท้วง และจอมพล สฤษดิ์ ธนะรัชต์ เข้ามายึดอำนาจล้มรัฐบาลถึงสองครั้ง และจัดให้มีสภาร่างรัฐธรรมนูญ มาประกาศใช้รัฐธรรมนูญในปี 2511 และเลือกตั้งปี 2512 การเลือกตั้งครั้งนี้นั่นเองที่คุณปัญจะ เกษรทอง ได้เข้ามาเล่นการเมืองลงสมัครเข้ารับเลือกตั้ง
การเลือกตั้งปี 2512 นี้ จอมพล ถนอม กิตติขจร และคนในรัฐบาลเดิมของท่านได้ตกลงตั้งพรรคการเมืองชื่อพรรคสหประชาไทย ระดมหาผู้สมัครลงแข่งขันในนามพรรค คุณปัญจะ เกษรทอง อายุได้ 38 ปี ถือได้ว่าเป็นหนุ่มใหญ่ไฟแรงได้ลงสมัครแข่งขันในการเลือกตั้งเป็นครั้งแรกที่จังหวัดเพชรบูรณ์ในนามพรรคสหประชากรไทย และชนะเลือกตั้งเข้าสภาฯ ได้เป็นผู้แทนฯสังกัดพรรครัฐบาลที่มีจอมพล ถนอม เป็นนายกรัฐมนตรี จนกระทั่งจอมพล ถนอม ยึดอำนาจในปี 2514 ผ่านเหตุการณ์ “14 ตุลาคม 2516” มาแล้ว มีการเลือกตั้งในปี 2518 คุณปัญจะ เกษรทองก็ลงเลือกตั้งที่เพชรบูรณ์เหมือนเดิม คราวนี้สังกัดพรรคเกษตรสังคม ที่มีนายเศวต เปี่ยมพงศ์สานติ์ เป็นหัวหน้า ชนะเลือกตั้ง แต่ก็อยู่ได้ปีเดียวมีการยุบสภาจึงต้องลงเลือกตั้งอีกที่จังหวัดเดิมและสังกัดพรรคเดิม ผลก็คือชนะเลือกตั้งเหมือนเดิม เข้าสภาฯทำงานได้ไม่นาน เกิดเหตุการณ์ 6 ตุลาคม ปี 2519 และตามด้วยการยึดอำนาจ แต่ต่อมาเมื่อมีรัฐธรรมนูญและมีการเลือกตั้ง คุณปัญจะ เกษรทอง ก็ยังลงเลือกตั้ง เมื่อมีพรรคการเมืองให้เล่นการเมืองได้ คุณปัญจะซึ่งกลายเป็นนักการเมืองเก่า ฝีมือในการเลือกตั้งดีเพราะลงเลือกตั้งแล้วยังไม่เคยแพ้ ชื่อเสียงหอมหวลทางการเมืองก็ถูกชวนมาเข้าพรรคชาติไทย การเข้ามาอยู่พรรคชาติไทยของคุณปัญจะถือได้ว่าเลือกพรรคถูกเพราะในการเลือกตั้งทั่วไป ปี 2531 พรรคชาติไทยชนะเลือกตั้งได้คะแนนเป็นอันดับหนึ่ง และเมื่อพลเอกเปรม ติณสูลานนท์ นายกรัฐมนตรีในขณะนั้นประกาศวางมือทางการเมือง พรรคชาติไทยที่จะได้เป็นแกนนำจัดตั้งรัฐบาลก็ต้องเลือกตัวผู้แทนราษฎรของพรรคที่จะส่งไปชิงตำแหน่งประธานสภาผู้แทนราษฎร และคุณปัญจะก็ได้รับเลือกเป็นประธานสภาฯ นายบรรหาร ศิลปอาชา เขียนถึงคุณปัญจะในเรื่องนี้ไว้ว่า
“..ด้วยลักษณะการพูดจาที่ชัดถ้อยชัดคำ มีสุ้มเสียงที่กังวาน มีบุคลิกที่เคร่งครัด เข้มแข็ง แต่ก็มีมุมมองที่ผ่อนคลายในทุกครั้งที่มีกรณีความเคร่งเครียดเกิดขึ้นในสภาฯ ทำให้การทำหน้าที่ประธานสภาผู้แทนราษฎรของคุณปัญจะเป็นไปได้อย่างราบรื่น”
ปัญจะ เกษรทอง ผู้แทนราษฎรเมืองเพชรบูรณ์ เป็นประธานสภาฯอยู่มาได้ตลอดอายุรัฐบาล จนถึงวันที่ 23 กุมภาพันธ์ ปี 2534 เมื่อรัฐบาลถูกล้มโดยคณะ รสช. แต่เมื่อมีเลือกตั้งคุณปัญจะก็จะกลับมาเล่นการเมืองอีก ต่อมาในปี 2537 ได้เป็นรัฐมนตรีประจำสำนักนายกรัฐมนตรี ในรัฐบาลของนายกฯชวน หลีกภัย ในปี 2540 ได้เป็นรองนายกรัฐมนตรี และปี 2541เป็นรัฐมนตรีว่าการกระทรวงศึกษาธิการ คุณปัญจะ ลงเลือกตั้งครั้งสุดท้ายในปี 2544 และแพ้เลือกตั้งเป็นครั้งแรกจึงเลิกเล่นการเมือง แต่ได้อยู่ดูการเมืองไทย จนถึงแก่อนิจกรรมในวันที่ 5 กรกฎาคม พ.ศ.2558
