บัตรเสียคืออะไร
ผู้เรียบเรียง ผศ.ดร.พนารัตน์ มาศฉมาดล
ผู้ทรงคุณวุฒิประจำบทความ ศ.ดร.บรรเจิด สิงคะเนติ
บัตรเสียคืออะไร
บทนำ
บัตรเสีย คือ บัตรเลือกตั้งที่เข้าลักษณะ 8 ประเภทตามมาตรา 118 วรรคสอง แห่งพระราชบัญญัติประกอบรัฐธรรมนูญว่าด้วยการเลือกตั้งสมาชิกสภาผู้แทนราษฎร พ.ศ. 2561 ทั้งนี้ ในระหว่างการนับคะแนนเจ้าหน้าที่ต้องแยกบัตรดีและบัตรเสียออกจากกัน และไม่ให้นับบัตรเสียเป็นคะแนน
ประเภทของบัตรเสีย
บัตรเสีย มี 8 ประเภทต่อไปนี้[1]
(1) บัตรปลอม
(2) บัตรที่มีการทำเครื่องหมายเพื่อเป็นที่สังเกตหรือเขียนข้อความใด ๆ ลงในบัตรเลือกตั้ง นอกจากเครื่องหมายในการลงคะแนน เว้นแต่เป็นการกระทโดยชอบด้วยกฎหมายของเจ้าพนักงานผู้ดำเนินการเลือกตั้ง
(3) บัตรที่มิได้ทำเครื่องหมายลงคะแนน
(4) บัตรที่ทำเครื่องหมายลงคะแนนให้แก่ผู้สมัครเกินจำนวนหนึ่งคน เนื่องจากประเทศไทยใช้หลักการเลือกตั้งแบบแบ่งเขตเลือกตั้ง ผู้มีสิทธิเลือกตั้งจึงสามารถเลือกผู้แทนราษฎรได้เพียงเขตละหนึ่งคนเท่านั้น
(5) บัตรที่ไม่อาจทราบได้ว่าลงคะแนนให้แก่ผู้สมัครใด เว้นแต่เป็นการลงคะแนน “ไม่เลือกผู้สมัครผู้ใด”
(6) บัตรที่ได้ทำเครื่องหมายลงคะแนนให้แก่ผู้สมัคร แล้วทำเครื่องหมายในช่องทำเครื่องหมาย “ไม่เลือกผู้สมัครผู้ใด” (เป็นการทำเครื่องหมายสองแห่งพร้อมกัน)
(7) บัตรที่พระราชบัญญัติประกอบรัฐธรรมนูญนี้กหนดให้เป็นบัตรเสีย
(8) บัตรที่มีลักษณะตามที่คณะกรรมการการเลือกตั้งกำหนดว่าเป็นบัตรเสีย ตัวอย่างเช่น ในการเลือกตั้งทั่วไปในปี พ.ศ. 2562 ที่ผ่านมามีสาเหตุที่ทำให้บัตรเสียหลายกรณี โดยกรณีที่น่าจับตามอง คือ กรณีของจังหวัดสุพรรณบุรีที่มีการจ่าหน้าซองผิด เช่น[2]
(ก) การจ่าหน้าซองเป็นชื่อ จ.สุพรรณบุรี แต่บัตรเลือกตั้งในซองเป็นชื่อจังหวัดอื่น ไม่ใช่ จ.สุพรรณบุรี
(ข) การจ่าหน้าซอง ต้องใส่รหัส "เขตเลือกตั้ง" ด้วย เป็นช่องให้กรอกเลข 5 หลัก จัดแบ่งตามเขตเลือกตั้ง ดังนั้น ผู้ออกเสียงลงคะแนนต้องกรอกรหัสเขตเลือกตั้งไม่ใช่รหัสไปรษณีย์ อย่างไรก็ดี หน้าซองที่ให้กรอกตัวเลขที่มีจำนวน๕ หลัก คล้ายกับการกรอกรหัสไปรษณีย์ จึงอาจทำให้ประชาชนที่ออกเสียงลงคะแนนเข้าใจผิด เป็นเหตุให้เกิดบัตรเสียดังกล่าว
(ค) การ "จ่าหน้าซอง" บุคคลใดมีหน้าที่ต้องเขียนระหว่างผู้ออกเสียงลงคะแนนหรือเจ้าหน้าที่ที่อยู่ประจำหน่วยเลือกตั้ง
บรรณานุกรม
ไทยพีบีเอส. เลือกตั้ง 2562 : ตั้งข้อสังเกต "จ่าหน้าซองผิด" สาเหตุทำ "บัตรเสีย" พุ่ง. ออนไลน์จาก https://news.thaipbs.or.th/content/278755, เข้าถึงเมื่อ 30 สิงหาคม 2563
ราชกิจจานุเบกษา เล่ม 135/ตอนที่ 68ก/12 กันยายน 2561. พระราชบัญญัติประกอบรัฐธรรมนูญว่าด้วยการเลือกตั้งสมาชิกสภาผู้แทนราษฎร พ.ศ. 2561
[1] มาตรา 118 วรรคสอง แห่งพระราชบัญญัติประกอบรัฐธรรมนูญว่าด้วยการเลือกตั้งสมาชิกสภาผู้แทนราษฎร พ.ศ. 2561
[2] ไทยพีบีเอส, เลือกตั้ง 2562 : ตั้งข้อสังเกต "จ่าหน้าซองผิด" สาเหตุทำ "บัตรเสีย" พุ่ง, ออนไลน์จาก https://news.thaipbs.or.th/content/278755, เข้าถึงเมื่อ ๓๐ สิงหาคม ๒๕๖๓
