ประมวล สภาวสุ
ผู้เรียบเรียง : ศาสตราจารย์พิเศษ นรนิติ เศรษฐบุตร
ผู้ทรงคุณวุฒิประจำบทความ : รองศาสตราจารย์ ดร.นิยม รัฐอมฤต
ประมวล สภาวสุ : ขุนคลังของชาติชาย
นักการเมืองที่มาจากวงการธุรกิจก่อสร้างที่ก้าวขึ้นมาเป็นรัฐมนตรีว่าการกระทรวงการคลังของรัฐบาลนายกรัฐมนตรี พลเอก ชาติชาย ชุณหะวัณ โดยไม่มีปริญญา ท่านนี้มีเส้นทางการทำงานของท่านก่อนเล่นการเมืองและขณะที่เล่นการเมืองที่น่าสนใจ นักการเมืองท่านนี้ก็คือรัฐมนตรีประมวล สภาวสุ ผู้แทนราษฎรจังหวัดพระนครศรีอยุธยา
นายประมวล สภาวสุ เป็นคนกรุงเก่า เกิดที่บ้านตลาดหัวแหลม จังหวัดพระนครศรีอยุธยา เมื่อวันที่ 29 พฤศจิกายน พ.ศ.2470 มีบิดาเป็นนายทหาร คือร้อยเอก หลวงพิพิธเสนา (เมี้ยน สภาวสุ) ส่วนมารดาได้แก่นางประชิต เมื่อเกิดที่จังหวัดพระนครศรีอยุธยา ท่านจึงได้ศึกษาเบื้องต้นที่โรงเรียนอยุธยาวิทยาลัย และขณะที่เป็นนักเรียนนั้นก็มีเรื่องทางการเมืองระดับชาติมากระทบถึงครอบครัวของท่าน เพราะในปี 2476 ได้มี "สงครามกลางเมือง" ที่เรียกกันว่ากบฏบวรเดชเกิดขึ้น และหลังจากรัฐบาลของพระยาพหลพลพยุหเสนาปราบกบฏได้แล้ว ได้มีการจับกุมคุมขังนายทหารที่ต้องสงสัยว่ามีส่วนร่วมสนับสนุนฝ่ายกบฏครั้งนั้นด้วย ซึ่งหลวงพิพิธเสนาบิดาของท่านได้ถูกจับกุมพร้อมกับหลวงจบกระบวนยุทธ และต้องถูกคุมตัวอยู่เป็นเวลานาน ทำให้มีความลำบากอยู่บ้าง การศึกษาต่อมาของท่านนั้นได้เข้ามาเรียนในพระนคร ทั้งที่โรงเรียนพิทยาวิทยาลัย โรงเรียนวัดบวรนิเวศ แต่ท่านจบมัธยมศึกษาปีที่ 6 โดยไม่ต้องสอบ เพราะเป็นระยะเวลาสงคราม ที่กองทัพญี่ปุ่นยกพลเดินผ่านประเทศไทย ทางรัฐบาลจึงได้ให้ประโยชน์ให้ผลการเรียนทั้งชั้นทุกชั้นผ่านหมด เรียกนักเรียนรุ่นนี้ว่า “รุ่นโตโจ” ตามชื่อนายพลที่เป็นนายกรัฐมนตรีญี่ปุ่นในขณะนั้น
เมื่อผ่านชั้นมัธยมปีที่ 6 แล้ว ประมวล สภาวสุ ก็ได้เข้ามาเรียนโรงเรียนเตรียมธรรมศาสตร์ รุ่นที่ 7 เข้าเรียนไปไม่นานนัก ประมวลก็เริ่มต้นทำการค้าและคงจะค้าขายเก่งจึงมีรายได้ดี ค้าขายในสมัยสงครามก็ต้องเป็นคนคล่อง เมื่อหาเงินได้ดีการเรียนก็กลายเป็นเรื่องรองไป ฝีมือในการทำการค้าคงจะดีประกอบกับเป็นบุตรนายทหาร ทำให้ท่านได้มีสายสัมพันธ์ที่ดีกับนายทหารที่ต่อมาได้เข้ามามีบทบาททางการเมืองของไทย หลังการรัฐประหาร พ.ศ.2490 ประมวล สภาวสุ จึงได้ทำงานให้กับนายทหารที่ชื่อ สฤษดิ์ ธนะรัชต์ ประมวลได้เป็นผู้จัดการบริษัทรัชตะก่อสร้างของจอมพล สฤษดิ์ ธนะรัชต์ อันเป็นสิ่งที่ส่งเสริมให้ท่านมีประสบการณ์ด้านธุรกิจ และเครือข่ายการค้า โดยเฉพาะด้านการรับเหมาก่อสร้าง ต่อมาท่านก็ได้ขอลาออกจากบริษัทรัชตะมาตั้งบริษัทประมวลก่อสร้าง ขณะที่จอมพล สฤษดิ์ ยังมีอำนาจอยู่แต่ชีวิตงานทางการค้าของท่านก็มีขึ้นมีลง มีทั้งสุขและทุกข์ สำหรับชีวิตครอบครัวประมวลสมรสกับคุณศรีประพาฬ สวัสดิจันทร์
ส่วนการเข้ามาสู่วงการเมืองนั้นเริ่มต้นหลังการประกาศใช้รัฐธรรมนูญ พ.ศ.2511 ตอนนั้นมีนักการเมืองหน้าใหม่หลายคนเดินทางเข้าสู่สนามการเมืองว่าด้วยการเลือกตั้ง นายกรัฐมนตรี จอมพล ถนอม กิตติขจรและคณะได้ร่วมกันตั้งพรรคการเมืองชื่อพรรคสหประชาไทย ประมวลได้รับการเชิญชวนให้ลงเลือกตั้งที่บ้านเกิดที่จังหวัดพระนครศรีอยุธยา ในนามพรรคสหประชาไทย ในการเลือกตั้งทั่วไปปี 2512 แต่ท่านแพ้เลือกตั้งในครั้งแรกนี้ เพราะแข่งกันเองในพรรค
หลัง “เหตุการณ์ 14 ตุลา 2516” ประมวลจึงได้กลับสู่วงการเมืองโดยเข้าร่วมพรรคกิจสังคมที่มี ม.ร.ว.คึกฤทธิ์ ปราโมช เป็นหัวหน้าพรรค และลงเลือกตั้งที่จังหวัดพระนครศรีอยุธยา คราวนี้ประมวลชนะเลือกตั้ง และแม้ว่าพรรคกิจสังคมจะได้คะแนนเสียงมากเป็นลำดับ 5 แต่สามารถเป็นแกนตั้งรัฐบาลที่มีหัวหน้าพรรคเป็นนายกรัฐมนตรี ประมวลได้รับแต่งตั้งเป็นที่ปรึกษานายกรัฐมนตรี แต่สภาผูแทนฯชุดนี้อายุสั้น นายกฯต้องยุบสภาฯตอนต้นปี 2519 และมีการเลือกตั้งตอนเดือนเมษายนปี 2519 ประมวลก็ยังลงเลือกตั้งในนามพรรคกิจสังคม ท่านชนะเลือกตั้งได้เป็นผู้แทนฯสืบต่อมา
ในการเลือกตั้งปี 2522 นั้น พรรคการเมืองยังจัดตั้งขึ้นใหม่ไม่ได้ แต่ประมวลลงเลือกตั้งที่เดิมและชนะเลือกตั้งได้เป็นผู้แทนฯจังหวัดพระนครศรีอยุธยาอีกครั้ง ตอนนั้นพลเอกเกรียงศักดิ์ ชมะนันทน์ เป็นนายกรัฐมนตรี ต่อมามีการเปลี่ยนรัฐบาลเป็นรัฐบาลของพลเอก เปรม ติณสูลานนท์ ที่ทางพรรคกิจสังคมได้เข้าร่วมรัฐบาล ต่อมาก่อนการเลือกตั้งปี 2526 ประมวลได้ลาออกจากพรรคกิจสังคม และเข้าพรรคชาติไทยตามคำเชิญชวนของพลตรี ชาติชาย ชุณหะวัณ ผู้เป็นหัวหน้าพรรค จึงลงเลือกตั้งในนามพรรคชาติไทย แม้จะเปลี่ยนพรรค ประมวลก็ยังชนะเลือกตั้ง อีก3 ปีต่อมามีการยุบสภาและมีการเลือกตั้งใหม่ ประมวลก็ยังอยู่พรรคชาติไทย ในการเลือกตั้งปี 2529 ประมวลลงเลือกตั้งที่เดิม แต่บุตรชายคนโตนายกอร์ปศักดิ์ สภาวสุ ได้มีโอกาสลงเลือกตั้งในนามพรรคชาติไทยที่จังหวัดนครราชสีมา ครั้งนี้ประมวลและบุตรชายชนะเลือกตั้ง และถือว่าชีวิตทางการเมืองก็ประสบความสำเร็จขึ้นมาอีกระดับหนึ่ง พรรคชาติไทยได้ร่วมรัฐบาลของพลเอก เปรม และประมวลได้เข้าร่วมเป็นรัฐมนตรีครั้งแรกในตำแหน่งรัฐมนตรีว่าการกระทรวงอุตสาหกรรม อีก 2 ปีต่อมา หลังการเลือกตั้งปี 2531 พลตรี ชาติชาย หัวหน้าพรรคชาติไทยได้เป็นนายกรัฐมนตรี คราวนี้นั่นเองที่นายกฯเลือก ประมวล สภาวสุ เป็นรัฐมนตรีว่าการกระทรวงการคลัง แม้ไม่มีปริญญา แต่ก็มีประสบการณ์ทางธุรกิจที่คนเกรงฝีมือ ท่านเป็นขุนคลังอยู่ถึงปี 2533 จึงย้ายกลับไปเป็นเจ้ากระทรวงอุตสาหกรรม และเป็นรัฐมนตรีอยู่จนวาระสุดท้ายของรัฐบาลในวันที่ 23 กุมภาพันธ์ ปี 2534 เมื่อคณะ รสช.เข้ายึดอำนาจล้มรัฐบาลพลเอก ชาติชาย
หลังจากนั้นมีเลือกตั้งที่ท่านลงสมัครอีก 3 ครั้ง และชนะทุกครั้ง โดย 2 ครั้งต่อมาในปี 2535 และครั้งสุดท้ายในปี 2538 แต่ก็ไม่ได้ร่วมรัฐบาลอีกเลย จากนั้นท่านก็วางมือทางการเมือง มาดูบุตรชายเล่นการเมือง ประมวล สภาวสุ ถึงแก่อนิจกรรมในวันที่ 27 มกราคม พ.ศ.2545
