ปรับปรุงโครงการศึกษาของชาติ

ในรัชกาลของพระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัว ได้มีระเบียบการขอรับทุนเล่าเรียนหลวงและทุนเล่าเรียนหลวงแผนกวิทยาศาสตร์สำหรับการศึกษาในประเทศของกระทรวงธรรมการขึ้น เพื่อให้ชนทุกชั้นเข้าแข่งขันขอรับทุนได้ โดยใช้ความสามารถเป็นเกณฑ์สำคัญ นอกจากนั้นยังได้เพิ่มทุนแผนกวิทยาศาสตร์ตามพระราชดำริที่ว่า วิทยาศาสตร์เป็นวิชาที่ตรวจค้นมูลเหตุได้และกำลังเจริญรุ่งเรือง สามารถนำมาทำประโยชน์ให้แก่ประเทศชาติได้ ทั้งยังได้พระราชทานพระราชทรัพย์ส่วนพระองค์อีกปีละ ๑ ทุน เพิ่มจากของรัฐบาล แสดงถึงความใส่พระราชหฤทัยสนับสนุนการศึกษาในวิชานี้เป็นพิเศษ

การที่พระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัวได้โปรดเกล้าโปรดกระหม่อม ให้ปรับปรุงโครงการศึกษาของชาติในทุกระดับเช่นนี้ ย่อมเป็นการวางพื้นฐานให้พลเมืองมีความพร้อมที่จะปกครองตนเองในระบอบประชาธิปไตย

เอกสารสำคัญ ซึ่งแสดงความเชื่อมโยงเช่นนี้เป็นเอกสารพระราชกระแสทรงตอบเสนาบดีกระทรวงธรรมการผู้ได้ทูลเกล้าทูลกระหม่อมถวายเอกสารเกี่ยวกับโครงการการศึกษาของอิตาลีแบบเผด็จการเบ็ดเสร็จภายใต้การนำของมุสโสลินีขึ้นทอดพระเนตร

พระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัวทรงเห็นว่าการที่สยามจะเอาอย่างอิตาลี โดยสอนให้คนไทยนิยมสมบูรณาญาสิทธิราชย์นั้น ไม่มีทางสำเร็จ อีกทั้งสยามแม้จะใช้ระบบเผด็จการ แต่ก็ดำเนินการแบบประชาธิปไตยหลายอย่าง จึงน่าจะดีกว่าที่จะจัดการศึกษาเพื่อเตรียมการที่จะเปลี่ยนแปลงเป็นแบบ Constitutional Monarchy หรือ ระบบกษัตริย์ในระบอบรัฐธรรมนูญ ซึ่งเป็นประชาธิปไตยประเภทหนึ่ง

พระราชกระแสนี้แสดงว่า ทรงตั้งพระราชหฤทัยที่จะให้การศึกษาทำหน้าที่หนุนเนื่องให้ประชาชนได้เรียนรู้และมีความเท่าทันเพียงพอที่จะปกครองตนเองในระบอบประชาธิปไตย ต่อมาการเข้าถึงข้อมูลข่าวสารก็ได้อำนวยให้ประชาชนได้รับรู้เกี่ยวกับการปกครองในระบอบประชาธิปไตยมากขึ้นตามลำดับ

ที่มา

บทสารคดี “ปกเกล้าธรรมราชา” สารคดีเฉลิมพระเกียรติ พระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่ในวโรกาสครบ ๑๒๐ ปี แห่งวันพระบรมราชสมภพและเป็นบุคคลสำคัญของโลก โดยองค์การการศึกษาวิทยาศาสตร์และวัฒนธรรมแห่งสหประชาชาติ (UNESCO) ประจำปี ๒๕๕๖