เข็มเครื่องหมายประจำการของข้าราชการในพระราชสำนักรัชกาลที่ 7
ผู้เรียบเรียง พิพิธภัณฑ์พระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัว
ลักษณะ
โลหะเงิน
1. 9 X 4.1 เซนติเมตร
รูปยาวรี โปร่ง เป็นอักษรพระปรมาภิไธยย่อ ป.ป.ร. ภายใต้พระมหาพิชัยมงกุฎและอุณาโลม เข็มพระปรมาภิไธยย่อ ป.ป.ร. องค์นี้คือ เครื่องหมายประจำการของข้าราชการในพระราชสำนักขณะอยู่ประจำการ โดยเครื่องหมายนี้จะติดที่แผ่นทาบคอหรือติดที่คอเสื้อเครื่องเต็มยศใหญ่ สมเด็จฯ เจ้าฟ้ากรมพระยานริศรานุวัดติวงศ์ทรงออกแบบ
ประวัติความเป็นมา
เมื่อ พ.ศ. 2453 พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัวได้โปรดเกล้าฯ ให้ตราพระราชกำหนดเครื่องแต่งกายข้าราชการในพระราชสำนักไว้ ครั้นกาลล่วงมาในสมัยพระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัว ก็ได้ทรงแก้ไขและเพิ่มเติมต่อมาตามพระราชนิยม ซึ่งจะเป็นที่เชิดชูพระเกียรติยศและประเทศ และอนุโลมตามกาลซึ่งเป็นไปเพื่อความสะดวก เครื่องแต่งกายนั้นก็ได้ใช้มาถึงปัจจุบัน[1]
ต่อมาใน พ.ศ. 2470 พระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัวทรงพระราชดำริว่า
“ ตามที่กรมราชเลขานุการในพระองค์ ใช้กระดาดเขียนหนังสือตราครุธอย่างกรมราชเลขาธิการนั้น ยังไม่เหมาะ เพราะกรมราชเลขานุการในพระองค์ มีหน้าที่ราชการฉะเพาะส่วนพระองค์ สมควรให้ใช้ตราดุน ป.ป.ร. แทนตราครุธ โปรดเกล้าฯ ให้ กรมราชเลขาธิการ สั่งทำแม่พิมพ์ ป.ป.ร. แบบเดียวกับที่ติดแผ่นทาบคอ ”[2]
ตราดุน ป.ป.ร. หลังซองจดหมายของกรมราชเลขานุการในพระองค์
เป็นอักษรพระปรมาภิไธย ป.ป.ร. เบื้องบนมีพระมหามงกุฎและอุณาโลม
