รัฐธรรมนูญการปกครองสยามชั่วคราว
ภายหลังจากที่คณะราษฎรได้ปฏิวัติเปลี่ยนแปลงการปกครองเมื่อวันที่ ๒๔ มิถุนายน ๒๔๗๕ พระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัว ซึ่งขณะนั้นประทับ ณ วังไกลกังวล หัวหิน ได้เสด็จพระราชดำเนินจากหัวหินมาถึงกรุงเทพมหานคร ในวันที่ ๒๖ มิถุนายน ๒๔๗๕
ผู้แทนคณะราษฎรได้ทูลเกล้าทูลกระหม่อม ถวายพระราชกำหนดนิรโทษกรรม ซี่งมีเนื้อหาเกี่ยวกับการขอพระราชทานอภัยโทษที่บังอาจกระทำการและกล่าวล่วงเกินพระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัวตลอดจนพระราชวงศ์จักรี โดยพระองค์ได้ทรงย้ำถึงการปกครองด้วยวิธีมีพระธรรมนูญการปกครองนี้ว่า
“...เราก็ได้ดำริอยู่ก่อนแล้ว ที่ราษฎรคณะนี้กระทำมาเป็นการถูกต้องตามนิยมของเราอยู่ด้วย...”
หลังจากนั้น คณะราษฎรได้ทูลเกล้าทูลกระหม่อม ถวายพระราชบัญญัติธรรมนูญการปกครองแผ่นดินสยาม ฉบับชั่วคราว พุทธศักราช ๒๔๗๕ โดยมีบัญญัติกฎหมายต่างๆ รวม ๓๙ มาตรา
และนี่เป็นครั้งแรกที่ประเทศไทยมีรัฐธรรมนูญขึ้นใช้ เป็นกฎหมายสูงสุดในการปกครองประเทศ และมีนายกรัฐมนตรีคนแรก คือ พระยามโนปกรณ์นิติธาดา ดำรงตำแหน่งตั้งแต่วันที่ ๒๘ มิถุนายน – ๙ ธันวาคม ๒๔๗๕
ที่มา
บทสารคดี “ปกเกล้าธรรมราชา” สารคดีเฉลิมพระเกียรติ พระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่ในวโรกาสครบ ๑๒๐ ปี แห่งวันพระบรมราชสมภพและเป็นบุคคลสำคัญของโลก โดยองค์การการศึกษาวิทยาศาสตร์และวัฒนธรรมแห่งสหประชาชาติ (UNESCO) ประจำปี ๒๕๕๖
