การดำเนินงานของสภาที่ปรึกษาเศรษฐกิจและสังคม ประเทศสาธารณรัฐฝรั่งเศส
บทความนี้อยู่ในระหว่างการดำเนินการตรวจสอบความถูกต้องเรียบร้อยโดยผู้ืทรงคุณวุฒิ
ผู้เรียบเรียง วัชรา ไชยสาร
ผู้ทรงคุณวุฒิประจำบทความ พรรณราย ขันธกิจ
การดำเนินงานของสภาที่ปรึกษาเศรษฐกิจและสังคม
กฎหมายประกอบรัฐธรรมนูญ บัญญัติถึงการดำเนินงานของสภาเศรษฐกิจและสังคมไว้ ดังนี้
มาตรา 15 บัญญัติว่า “การกำหนดกฎต่างๆ ของคณะทำงานต้องได้รับความเห็นชอบและประกาศเป็นพระราชกฤษฎีกา”
มาตรา 17 บัญญัติว่า “ประธานสภาจะเป็นผู้แจ้งวาระต่างๆ ที่จะพิจารณาแก่สมาชิก”
มาตรา 20 บัญญัติว่า “สิทธิในการลงมติ เป็นไปโดยสิทธิของแต่ละบุคคล มิได้อาศัยสิทธิจากตัวแทน”
มาตรา 21 บัญญัติว่า “ความเห็นและรายงานต่างๆ ของคณะกรรมการสภาจะเสนอต่อ นายกรัฐมนตรีโดยทางคณะทำงานเป็นผู้ดำเนินการภายในระยะเวลาที่กำหนดโดยคณะรัฐบาล”
มาตรา 22 บัญญัติว่า “สมาชิกสภาจะได้รับรายได้ไม่สูงกว่า 1 ใน 3 ของรายได้ของสมาชิก รัฐสภา รวมทั้งยังมีรายได้จากการเข้าร่วมประชุม ซึ่งกำหนดไว้ในพระราชกฤษฎีกา”
มาตรา 23 บัญญัติว่า “ค่าใช้จ่ายในการดำเนินงานของสภา จะถูกกำหนดอยู่ในงบประมาณของนายกรัฐมนตรี โดยแยกเป็นส่วนพิเศษ งบประมาณดังกล่าวสภาเป็นผู้จัดการดำเนินการเอง โดยไม่อยู่ในข่ายต้องมีการควบคุมตามกฎหมาย ลงวันที่ 10 สิงหาคม 1922 แต่จะมีกรมบัญชีกลางเป็นผู้ดูแล”
มาตรา 23 ทวิ บัญญัติว่า “การดำเนินการด้านการบริหารของสภาอยู่ใต้อำนาจของประธานสภา โดยมีสมาชิกอื่นๆ เป็นผู้สนับสนุน การตัดสินใจ ในส่วนที่เกี่ยวกับการจัดการด้านบุคลากรทำไปในนามคณะทำงาน โดยได้รับความเห็นชอบจากเลขาธิการ และประธานสภา”
มาตรา 24 บัญญัติว่า “เลขาธิการสภา ได้รับการแต่งตั้งโดย พระราชกฤษฎีกาและอยู่ ใต้อำนาจของประธานสภามีหน้าที่ในการดูแลการดำเนินงานของสภา”
มาตรา 25 บัญญัติว่า “รัฐบาลเป็นผู้พิจารณาในการมอบหมายงานในส่วนที่เกี่ยวข้อง ให้สภาไปดำเนินการ”
นอกจากนี้ รัฐบัญญัติของประเทศฝรั่งเศส ลงวันที่ 29 กรกฎาคม 1982 มาตรา 1 วรรค 2 บัญญัติว่า “รัฐบาลต้องร่วมมือกับสภาเศรษฐกิจและสังคม กลุ่มต่างๆ ทางเศรษฐกิจและสังคม ตลอดจนภาค เพื่อการร่างแผนพัฒนาเศรษฐกิจสังคมและวัฒนธรรมแห่งชาติ ภายใต้เงื่อนไขที่ รัฐบัญญัตินี้กำหนด”
จากบทบัญญัติดังกล่าว สรุปได้ว่า การดำเนินการของสภาเศรษฐกิจและสังคม อยู่ภายใต้การควบคุมของประธานสภา โดยประธานสภามีหน้าที่ในการเรียกประชุม กำหนดหัวข้อในการประชุมและเป็นประธานในการประชุม ประธานสภาถือว่ามีหน้าที่เสมือนเป็นตัวแทนการใช้อำนาจสาธารณะ นอกจากนี้ยังมีบทบาทในการเผยแพร่และทำความเข้าใจ ต่อบุคคลภายนอกถึงหน้าที่ของสภาด้วย
ดังนั้น สภาที่ปรึกษาเศรษฐกิจและสังคมของฝรั่งเศสเป็นองค์กรเพื่อประโยชน์ในการมีส่วนร่วมในการให้ความเห็นและข้อเสนอแนะเพื่อประโยชน์ในการตัดสินใจของผู้มีอำนาจต่อไป และมีบทบาทสำคัญในกระบวนการวางแผนหรือการกำหนดนโยบายและแผนทางด้านเศรษฐกิจและสังคมของประเทศ ด้วยเหตุที่องค์ประกอบของสภาประกอบด้วยสมาชิกที่มาจากหลายสาขาอาชีพและกิจกรรม จึงทำให้บทบาทในการดำเนินงานของสภาค่อนข้างมีความสำคัญ สมาชิกสามารถแสดงหรือเสนอความคิดเห็นของตน และดำเนินงานที่เกี่ยวข้องกับประโยชน์สาธารณะได้อย่างอิสระ ซึ่ง ความเห็นที่ได้รับการเสนอจากสภานี้ ปกติรัฐบาลจะนำไปปฏิบัติประมาณ 50% ซึ่งจะต้องมองในระยะยาว และหากมีการนำความเห็นของสภาที่ปรึกษาเศรษฐกิจและสังคมไปใช้ในระยะยาว รัฐบาลก็มักจะไม่ได้กล่าวอ้างว่าเป็นความเห็นของสภาที่ปรึกษาเศรษฐกิจและสังคมแต่อย่างใด ทั้งนี้ สมาชิก สภาที่ปรึกษาฯ ได้ค่าตอบแทนเป็นเบี้ยประชุม ซึ่งสมาชิกส่วนมากจะบริจาคเงินเบี้ยประชุมให้กับ องค์กรหรือหน่วยงานที่ตัวเองเป็นตัวแทน (ยกเว้นสมาชิกซึ่งเป็นผู้ทรงคุณวุฒิ)
กระบวนการและขั้นตอนทำงานของสภาที่ปรึกษาเศรษฐกิจและสังคม
สมาชิกสภาที่ปรึกษาเศรษฐกิจและสังคมจะเลือกคณะทำงาน อันประกอบด้วย ประธานสภากับสมาชิกอีก 18 คน โดยมีเลขาธิการของคณะทำงานซึ่งมาจากการลงคะแนนของสมาชิก ประธานสภามีสิทธิในการเรียกสมาชิกแต่ละกลุ่มเข้าร่วมในการประชุมได้ ทำหน้าที่คล้าย กับคณะทำงานกิจการสภาที่ปรึกษาฯ ของประเทศไทย ทำหน้าที่พิจารณากลั่นกรองภารกิจต่าง ๆ ของสภา ที่ปรึกษาฯ
สภาที่ปรึกษาฯ ประกอบด้วยคณะทำงาน 9 คณะ ทำหน้าที่ศึกษาปัญหาเฉพาะเรื่อง เช่น กิจการสังคม แรงงาน การเกษตร หรือการเงินการคลัง เป็นต้น แต่ละคณะประกอบด้วยสมาชิก สภาที่ปรึกษาฯ จำนวน 27 - 29 คนซึ่งเป็นตัวแทนจากทุกกลุ่ม (18 กลุ่ม) ซึ่งจะมาเลือกประธาน (ประธานคณะทำงานจะมีห้องทำงานและมีฝ่ายเลขานุการเป็นของตัวเอง) และสมาชิกผู้รับผิดชอบ (Rapporteur) ในหัวข้อใดหัวข้อหนึ่ง ในคณะทำงานอาจประกอบด้วยกลุ่มทำงานย่อยๆ หลายกลุ่ม และนอกจากคณะทำงาน 9 คณะ แล้ว ยังมีอีก 2 คณะ ที่ไม่ได้เรียกว่าคณะทำงาน คือ กิจการยุโรป และกิจการสตรี
ในการจัดทำความเห็นและข้อเสนอแนะต่อคณะรัฐมนตรี เมื่อคณะทำงานได้เห็นชอบ รายงานของสมาชิกผู้รับผิดชอบ (Rapporteur) แล้ว ก็จะนำเข้าสู่ที่ประชุมสภาที่ปรึกษาฯ โดยสมาชิกผู้รับผิดชอบ (Rapporteur) จะรายงานผลที่คณะทำงานศึกษาในเรื่องดังกล่าว ต่อที่ประชุมสภาที่ปรึกษาฯ หลังจากนั้นรัฐมนตรีหรือตัวแทนจากรัฐบาลที่เกี่ยวข้องกับร่างกฎหมายที่ ขอคำปรึกษาต่อสภาที่ปรึกษาฯ อาจแถลงหรือชี้แจงเหตุผลในการร่างกฎหมายต่อที่ประชุม สภาที่ปรึกษาฯ ต่อจากนั้นผู้แทนกลุ่ม (18 กลุ่ม) ก็จะแสดงความคิดเห็น แล้วสมาชิกผู้รับผิดชอบ (Rapporteur) และคณะทำงานที่นำเสนอรายงาน ก็จะนำไปปรับปรุงแก้ไข แล้วนำเสนอต่อที่ประชุมสภาที่ปรึกษาฯ และต่อคณะรัฐมนตรีหรือรัฐสภาต่อไป
ทั้งนี้ ความเห็นและข้อเสนอแนะของสภาที่ปรึกษาฯ และการดำเนินการเกี่ยวกับความเห็นและข้อเสนอแนะดังกล่าวจะต้องประกาศในราชกิจจานุเบกษาด้วย
สำนักงานเลขาธิการของสภาที่ปรึกษาเศรษฐกิจและสังคม
ในการประชุมสภาที่ปรึกษาฯ ครั้งแรก ให้สมาชิกเลือก ประธานสภาที่ปรึกษาฯ และสมาชิกอื่นจำนวน 18 คน พร้อมรองประธานสภา 4 คน เพื่อทำหน้าบริหารกิจการสภาที่ปรึกษาฯ เลขาธิการสภาฯ ได้รับเลือกโดยสำนักงานสภาที่ปรึกษาฯ เป็นหัวหน้ารับผิดชอบในงาน ธุรการของสภาที่ปรึกษาฯ สามารถเข้าร่วมการประชุมสภาที่ปรึกษาฯ และคณะทำงานกิจการสภา ที่ปรึกษาฯ แต่ไม่มีสิทธิในการออกเสียงเพื่อตัดสินใจเรื่องใดเรื่องหนึ่ง วาระในการดำรงตำแหน่งของเลขาธิการสภาไม่มีความเกี่ยวพันกับวาระการดำรงตำแหน่งของสภาที่ปรึกษาฯ ดังนั้น แม้ว่าสภาจะหมดวาระแล้วก็ตาม เลขาธิการสภาที่ปรึกษาฯ อาจเป็นคนเดิมก็ได้
ทั้งนี้ เลขาธิการสภามีหน้าที่ดูแลการดำเนินงานของสภา คือ มีหน้าที่ตระเตรียมและดำเนินการให้เป็นไปตามการตัดสินใจของคณะทำงาน และจัดการให้เป็นไปตามมติของสภา ต้องทำงานร่วมกับประธานสภาและสมาชิก รวมทั้งต้องประสานงานกับคณะรัฐบาล สมาชิกสภาผู้แทนราษฎร และหน่วยงานอื่นๆ อีกด้วย ในส่วนงบประมาณในการดำเนินงาน ถูกกำหนดไว้ในงบประมาณของนายกรัฐมนตรี
สำหรับเจ้าหน้าที่ประจำสำนักงานเลขาธิการ ในปีงบประมาณ 2549 เป็นข้าราชการจำนวน 159 คน
งบประมาณของสภาที่ปรึกษาเศรษฐกิจและสังคม
ในปีงบประมาณ 2549 สภาที่ปรึกษาฯ ได้รับงบประมาณ 33 ล้านยูโร ซึ่งเป็นงบประมาณเพียงร้อยละ 3 ของงบประมาณของรัฐสภา โดยงบประมาณ 1 ใน 3 ของ 33 ล้านยูโร เป็นค่าใช้จ่ายสำหรับอาคารสถานที่ 1 ใน 3 ของ 33 ล้านยูโร เป็นค่าใช้จ่ายในการเดินทางและค่าตอบแทน และอีก 1 ใน 3 ของ 33 ล้านยูโร เป็นค่าตอบแทนบุคลากร
เครือข่ายของสภาที่ปรึกษาเศรษฐกิจและสังคม
นอกจากนั้น ในประเทศสาธารณรัฐฝรั่งเศสยังมีสภาที่ปรึกษาเศรษฐกิจและสังคม ในระดับภูมิภาคด้วย แต่ไม่มีส่วนเกี่ยวข้องกับสภาที่ปรึกษาฯ ในระดับชาติ เพียงแต่สภาที่ปรึกษาเศรษฐกิจและสังคม ในระดับภูมิภาค จะมาประชุมร่วมกันในสำนักงานสภาที่ปรึกษาฯ และหากสภาที่ปรึกษาฯ ในระดับชาติ ทำการศึกษาเรื่องใดที่เกี่ยวกับหรือใกล้เคียงกับเรื่องที่สภาที่ปรึกษาฯ ในระดับภูมิภาคดำเนินการแล้ว ก็จะขอข้อมูลมาใช้ในการพิจารณาศึกษาของสภาที่ปรึกษาฯ ในระดับชาติ
ที่มา
พรรณราย ขันธกิจ. บทบาทและหน้าที่ขององค์กรสภาที่ปรึกษาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ. นนทบุรี : สถาบันพระปกเกล้า, 2548.
วัชรา ไชยสาร. สภาที่ปรึกษาเศรษฐกิจและสังคม ประเทศสาธารณรัฐฝรั่งเศส และสมาคมที่ปรึกษาเศรษฐกิจ และสังคม และสถาบันในลักษณะเดียวกัน (AICESIS) พร้อมด้วยองค์กรสภาที่ปรึกษา ในประเทศ เบลเยี่ยม. วารสารสภาที่ปรึกษาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ ปีที่ 1 ฉบับที่ 3 กรกฎาคม – กันยายน 2549.
สำนักงานสภาที่ปรึกษาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ. รายงานการเดินทางไปปฏิบัติภารกิจด้านวิเทศสัมพันธ์และศึกษาดูงาน ณ สภาที่ปรึกษาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ ประเทศสาธารณรัฐฝรั่งเศส ระหว่างวันที่ 11-20 พฤษภาคม 2549.
ดูเพิ่มเติม
http://www.nesac.go.th/document/show11.php?did=07080001
http://www.conseil-economique-et-social.fr/
