ทรงปรับเปลี่ยนพระราชพิธีให้เข้ากับยุคสมัย
อาจกล่าวได้ว่ารัชกาลพระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัวนั้น เป็นยุคสมัยที่ราชสำนักสยามปรับเปลี่ยนรูปแบบและขั้นตอนของการพระราชพิธีให้เหมาะสมแก่กาลสมัยยุคหนึ่ง
เอกสารส่วนพระองค์ของสมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระยาดำรงราชานุภาพระบุว่าทรงมีพระราชดำริให้ปรับปรุงรูปแบบการพระราชพิธีต่างๆ โดยตัดทอนรายละเอียด ขั้นตอน เพื่อลดเวลาลงแต่ยังคงดำรงพระเกียรติยศแห่งสถาบันพระมหากษัตริย์
นับตั้งแต่การพระราชพิธีพระบรมศพพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัวซึ่งรวบรัดขั้นตอนและตัดทอนรายละเอียด แต่ยังคงถวายพระเกียรติยศโดยบริบูรณ์ เช่น ไม่มีนางร้องไห้ จัดแต่งรถปืนใหญ่ อัญเชิญพระบรมศพจัดเสือป่าและลูกเสือเข้าสมทบกระบวนแห่และมีแตรเดี่ยวเพลงนอนถวายพระเกียรติครั้งสุดท้ายในฐานะทรงเป็นทหารตามพระราชประสงค์ของสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวในพระบรมโกศ รวมไปถึงพระราชพิธีถือน้ำพิพัฒน์สัตยาที่ปฏิบัติสืบเนื่องมาตั้งแต่สมัยกรุงศรีอยุธยา อันมีความผูกพันกับสถาบันพระมหากษัตริย์ในระบอบสมบูรณาญาสิทธิราชย์
สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระยาดำรงราชานุภาพทรงปรับรูปแบบของพระราชพิธีที่เคยปฏิบัติมาให้มีความกระชับมากขึ้น โดยมิได้ลดความสำคัญของพระราชประเพณี ด้านพระราชพิธีเนื่องในศาสนาที่ถือปฏิบัติมาในรัชกาลก่อนทรงเรียบเรียงกำหนดการขึ้นใหม่เพื่อทูลเกล้าทูลกระหม่อมถวาย ไม่ว่าจะเป็นพิธีวิสาขบูชา พิธีแรกนาหรือพิธีเข้าพรรษา
การปรับเปลี่ยนรูปแบบของการพระราชพิธีเหล่านั้น ล้วนเป็นภาพสะท้อนความเปลี่ยนแปลงของสยาม ณ เวลานั้น
ที่มา
บทสารคดี “ปกเกล้าธรรมราชา” สารคดีเฉลิมพระเกียรติ พระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่ในวโรกาสครบ ๑๒๐ ปี แห่งวันพระบรมราชสมภพและเป็นบุคคลสำคัญของโลก โดยองค์การการศึกษาวิทยาศาสตร์และวัฒนธรรมแห่งสหประชาชาติ (UNESCO) ประจำปี ๒๕๕๖
