พฤฒสภา : สารานุกรมการเมืองไทย

ผู้เรียบเรียง รศ.นรนิติ เศรษฐบุตร

---

ผู้ทรงคุณวุฒิประจำบทความ รศ.ดร.นิยม รัฐอมฤต

---

พฤฒสภา เป็นสภาผู้อาวุโสที่กำหนดขึ้นมาในรัฐธรรมนูญ ฉบับที่ 3 (พ.ศ.2489) รัฐธรรมนูญฉบับนี้ได้เปลี่ยนแปลงให้เมืองไทยใช้ระบบสภาคู่ คือมีทั้ง พฤฒสภา และสภาผู้แทนราษฎร แต่ก็กำหนดให้ราษฎรได้เป็นผู้เลือกสมาชิกของทั้งสองสภา โดยให้ราษฎรเลือกสมาชิกพฤฒสภาทางอ้อม และเลือกสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรทางตรง

แต่สมาชิกพฤฒสภาชุดแรกนั้น ราษฎรก็ยังไม่ได้มีส่วนในการเลือก เพราะบทเฉพาะกาลได้กำหนดให้สมาชิกสภาผู้แทนราษฎรที่มีอยู่ในวันที่ใช้รัฐธรรมนูญฉบับ พ.ศ. 2489 เป็นผู้เลือกแทน และพฤฒสภาก็มีอายุสั้นมากตาม รัฐธรรมนูญฉบับนี้ เพราะประมาณปีกว่า ๆ คณะรัฐประหารก็ใช้กำลังเข้ายึดอำนาจ ยกเลิกรัฐธรรมนูญฉบับนี้ เท่ากับยกเลิกพฤฒสภาไปด้วย

หน้าที่ของพฤฒสภานั้นจะต่างกับสภาผู้แทนราษฎรก็ตรงที่ให้พฤฒสภาเป็นสภาที่ทำหน้าที่กลั่นกรองกฎหมายเท่านั้นเอง และต่อมาแม้จะมีระบบสองสภาในประเทศไทย ก็มิได้ใช้ชื่อสภากลั่นกรองว่า พฤฒสภา อีกเลย