ผลต่างระหว่างรุ่นของ "ปิ่น มาลากุล"
สร้างหน้าด้วย " ผู้เรียบเรียง : ดร.บุญเกียรติ การะเวกพันธุ์ ผู้ทรงคุณว..." |
ไม่มีความย่อการแก้ไข |
||
| (ไม่แสดง 1 รุ่นระหว่างกลางโดยผู้ใช้คนเดียวกัน) | |||
| บรรทัดที่ 1: | บรรทัดที่ 1: | ||
ผู้เรียบเรียง : ดร.บุญเกียรติ การะเวกพันธุ์ | ผู้เรียบเรียง : ดร.บุญเกียรติ การะเวกพันธุ์ | ||
ผู้ทรงคุณวุฒิประจำบทความ : ศ.นรนิติ เศรษฐบุตร | ผู้ทรงคุณวุฒิประจำบทความ : ศ.นรนิติ เศรษฐบุตร | ||
---- | ---- | ||
| บรรทัดที่ 8: | บรรทัดที่ 8: | ||
'''ปิ่น มาลากุล''' | '''ปิ่น มาลากุล''' | ||
หม่อมหลวงปิ่น มาลากุล เป็นนักการศึกษาที่มีบทบาทสำคัญในการจัดการศึกษาของประเทศไทย | หม่อมหลวงปิ่น มาลากุล เป็นนักการศึกษาที่มีบทบาทสำคัญในการจัดการศึกษาของประเทศไทย โดยดำรงตำแหน่ง[[รัฐมนตรี|รัฐมนตรี]]ว่าการกระทรวงศึกษาธิการ รัฐมนตรีว่าการกระทรวงวัฒนธรรม เป็นผู้ก่อตั้งและผู้อํานวยการคนแรกของโรงเรียนเตรียมอุดมศึกษา ก่อตั้งโรงเรียนฝึกหัดครูชั้นสูงซึ่งต่อมาพัฒนาเป็นมหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ จัดทําโครงการปรับปรุงและขยายมหาวิทยาลัยศิลปากรไปสู่ภูมิภาคโดยก่อตั้ง วิทยาเขตพระราชวังสนามจันทร์ ของมหาวิทยาลัยศิลปากร จังหวัดนครปฐม[[#_ftn1|[1]]] | ||
| | ||
| บรรทัดที่ 16: | บรรทัดที่ 16: | ||
หม่อมหลวงปิ่น มาลากุลเกิดเมื่อวันที่ 24 ตุลาคม พ.ศ.2446 เป็นบุตรของเจ้าพระยาพระเสด็จสุเรนทราธิบดี (หม่อมราชวงศ์เปีย มาลากุล) อดีตเสนาบดีกระทรวงธรรมการและท่านผู้หญิงเสงี่ยม | หม่อมหลวงปิ่น มาลากุลเกิดเมื่อวันที่ 24 ตุลาคม พ.ศ.2446 เป็นบุตรของเจ้าพระยาพระเสด็จสุเรนทราธิบดี (หม่อมราชวงศ์เปีย มาลากุล) อดีตเสนาบดีกระทรวงธรรมการและท่านผู้หญิงเสงี่ยม | ||
เริ่มการศึกษาที่บ้านโดยบิดาจัดให้เรียนกับพระยาอนุศาสตร์พาณิชยการ (แฉล้ม คุปตารักษ์) พระยาพาณิชย์ศาสตร์วิธาน (อู๋ พรรธนแพทย์) และหลวงไวทเยศ (หม่อมหลวงเชื้อ อิศรางกูร) จนมีอายุได้ 7 ขวบจึงเข้าเรียนชั้นประถมศึกษาพิเศษที่โรงเรียนราชบูรณะ (ต่อมาโรงเรียนได้เปลี่ยนชื่อเป็นโรงเรียนสวนกุหลาบวิทยาลัย) เมื่ออายุได้ 8 | เริ่มการศึกษาที่บ้านโดยบิดาจัดให้เรียนกับพระยาอนุศาสตร์พาณิชยการ (แฉล้ม คุปตารักษ์) พระยาพาณิชย์ศาสตร์วิธาน (อู๋ พรรธนแพทย์) และหลวงไวทเยศ (หม่อมหลวงเชื้อ อิศรางกูร) จนมีอายุได้ 7 ขวบจึงเข้าเรียนชั้นประถมศึกษาพิเศษที่โรงเรียนราชบูรณะ (ต่อมาโรงเรียนได้เปลี่ยนชื่อเป็นโรงเรียนสวนกุหลาบวิทยาลัย) เมื่ออายุได้ 8 ขวบบิดาได้นำหม่อมหลวงปิ่นเข้าเฝ้าถวายตัวเป็นมหาดเล็กใน[[พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว|พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว]]ที่พระที่นั่งอัมพรสถานใน[[พระราชวังดุสิต|พระราชวังดุสิต]]ในวันที่ 10 พฤษภาคม พ.ศ.2454 ต่อมาหม่อมหลวงปิ่นได้ย้ายจากโรงเรียนสวนกุหลาบวิทยาลัยไปเข้าโรงเรียนมหาดเล็กหลวง (ปัจจุบันคือ โรงเรียนวชิราวุธวิทยาลัย) เมื่อวันที่ 11 พฤษภาคม พ.ศ.2457 หลังจากเรียนได้ครึ่งปีพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัวทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯให้เป็นนักเรียนมหาดเล็กรับใช้ ทำให้หม่อมหลวงปิ่นได้เรียนรู้ขนบประเพณีต่างๆของพระราชสำนักและได้เป็นนักเรียนเสือป่า | ||
| ในเวลาต่อมาพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัวทรงส่งไปศึกษาต่อที่ประเทศอังกฤษโดยทุนของ[[กระทรวงธรรมการ|กระทรวงธรรมการ]] พ.ศ.2464 ได้รับปริญญาตรีเกียรตินิยม ทางภาษาสันสกฤต (B.A. Honours) จากมหาวิทยาลัยลอนดอน ปริญญาตรีเกียรตินิยม สาขาวิชาโบราณตะวันออก (ภาษาบาลี-สันสกฤต) จากมหาวิทยาลัยออกซ์ฟอร์ด และปริญญาโท ทางอักษรศาสตร์ (M.A.) จากมหาวิทยาลัยออกซ์ฟอร์ด | ||
| | ||
| บรรทัดที่ 26: | บรรทัดที่ 26: | ||
หม่อมหลวงปิ่นเริ่มรับราชการเป็นอาจารย์ประจำกองแบบเรียน กรมวิชชาการ กระทรวงธรรมการ ในพ.ศ.2474[[#_ftn3|[3]]] ขณะเดียวกันได้เป็นอาจารย์พิเศษที่จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย โดยสอนภาษาไทยให้แก่นิสิตคณะอักษรศาสตร์ วิทยาศาสตร์และคณะรัฐศาสตร์ สอนภาษาอังกฤษให้กับนิสิตเตรียมแพทยศาสตร์ และคณิตศาสตร์ให้กับนิสิตคณะอักษรศาสตร์[[#_ftn4|[4]]] ต่อมาได้เลื่อนตำแหน่ง เป็นหัวหน้าแผนกฝึกหัดครู คณะอักษรศาสตร์และวิทยาศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย และอาจารย์ใหญ่โรงเรียนมัธยมหอวังซึ่งเป็นโรงเรียนสาธิตแห่งแรกเพื่อให้นิสิตฝึกหัดครูสอน[[#_ftn5|[5]]] | หม่อมหลวงปิ่นเริ่มรับราชการเป็นอาจารย์ประจำกองแบบเรียน กรมวิชชาการ กระทรวงธรรมการ ในพ.ศ.2474[[#_ftn3|[3]]] ขณะเดียวกันได้เป็นอาจารย์พิเศษที่จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย โดยสอนภาษาไทยให้แก่นิสิตคณะอักษรศาสตร์ วิทยาศาสตร์และคณะรัฐศาสตร์ สอนภาษาอังกฤษให้กับนิสิตเตรียมแพทยศาสตร์ และคณิตศาสตร์ให้กับนิสิตคณะอักษรศาสตร์[[#_ftn4|[4]]] ต่อมาได้เลื่อนตำแหน่ง เป็นหัวหน้าแผนกฝึกหัดครู คณะอักษรศาสตร์และวิทยาศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย และอาจารย์ใหญ่โรงเรียนมัธยมหอวังซึ่งเป็นโรงเรียนสาธิตแห่งแรกเพื่อให้นิสิตฝึกหัดครูสอน[[#_ftn5|[5]]] | ||
พ.ศ.2480 | พ.ศ.2480 หม่อมหลวงปิ่นได้รับมอบหมายจาก[[จอมพล_แปลก_พิบูลสงคราม|จอมพล ป.พิบูลสงคราม]]ซึ่งขณะนั้นดำรงตำแหน่งอธิการบดีจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัยให้จัดตั้งโรงเรียนเตรียมอุดมศึกษาซึ่งเป็นโรงเรียนสหศึกษาแห่งแรกโดยการยุบรวมโรงเรียนมัธยมหอวังและท่านได้ดำรงตำแหน่งผู้อำนวยการโรงเรียนเตรียมอุดมศึกษาเป็นท่านแรกระหว่างพ.ศ.2480-2487[[#_ftn6|[6]]] | ||
เมื่ออายุได้ 39 ปีหม่อมหลวงปิ่นได้เลื่อนตำแหน่งขึ้นเป็นอธิบดีกรมสามัญศึกษาและพ.ศ.2489 ได้รับแต่งตั้งให้เป็นปลัดกระทรวงศึกษาธิการขณะที่มีอายุได้ 43 ปี ผลงานที่มีความสำคัญต่อการศึกษาไทยคือท่านได้ตั้งกรมวิชาการขึ้นในพ.ศ. | เมื่ออายุได้ 39 ปีหม่อมหลวงปิ่นได้เลื่อนตำแหน่งขึ้นเป็นอธิบดีกรมสามัญศึกษาและพ.ศ.2489 ได้รับแต่งตั้งให้เป็นปลัดกระทรวงศึกษาธิการขณะที่มีอายุได้ 43 ปี ผลงานที่มีความสำคัญต่อการศึกษาไทยคือท่านได้ตั้งกรมวิชาการขึ้นในพ.ศ.2495 และกรมการฝึกหัดครูในพ.ศ.2497[[#_ftn7|[7]]] | ||
หม่อมหลวงปิ่นมีบทบาทสำคัญในการพัฒนาวงการศึกษา ระหว่างที่ท่านดำรงตำแหน่งปลัดกระทรวงศึกษาธิการ ได้ผลักดันให้จัดตั้งโรงเรียนฝึกหัดครูชั้นสูงขึ้นในพ.ศ.2492 ซึ่งต่อมาได้เปลี่ยนเป็นวิทยาลัยวิชาการศึกษาในพ.ศ.2497 เพื่อให้สามารถเปิดการเรียนการสอนครอบคลุมทั้งในระดับบัณฑิต มหาบัณฑิต โดยหม่อมหลวงปิ่นได้รักษาการในตำแหน่งอธิการวิทยาลัยวิชาการศึกษาระหว่างพ.ศ.2497-2499[[#_ftn8|[8]]] วิทยาลัยนี้ต่อมาได้พัฒนากลายเป็นมหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒและเปิดการเรียนการสอนถึงระดับดุษฎีบัณฑิต | หม่อมหลวงปิ่นมีบทบาทสำคัญในการพัฒนาวงการศึกษา ระหว่างที่ท่านดำรงตำแหน่งปลัดกระทรวงศึกษาธิการ ได้ผลักดันให้จัดตั้งโรงเรียนฝึกหัดครูชั้นสูงขึ้นในพ.ศ.2492 ซึ่งต่อมาได้เปลี่ยนเป็นวิทยาลัยวิชาการศึกษาในพ.ศ.2497 เพื่อให้สามารถเปิดการเรียนการสอนครอบคลุมทั้งในระดับบัณฑิต มหาบัณฑิต โดยหม่อมหลวงปิ่นได้รักษาการในตำแหน่งอธิการวิทยาลัยวิชาการศึกษาระหว่างพ.ศ.2497-2499[[#_ftn8|[8]]] วิทยาลัยนี้ต่อมาได้พัฒนากลายเป็นมหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒและเปิดการเรียนการสอนถึงระดับดุษฎีบัณฑิต | ||
| บรรทัดที่ 34: | บรรทัดที่ 34: | ||
ในฐานะปลัดกระทรวงศึกษาธิการ หม่อมหลวงปิ่นยังได้เป็นผู้แทนประเทศไทยในการสมัครเข้าเป็นสมาชิกขององค์การศึกษาวิทยาศาสตร์และวัฒนธรรมของสหประชาชาติ (UNESCO) ในพ.ศ.2491[[#_ftn9|[9]]] | ในฐานะปลัดกระทรวงศึกษาธิการ หม่อมหลวงปิ่นยังได้เป็นผู้แทนประเทศไทยในการสมัครเข้าเป็นสมาชิกขององค์การศึกษาวิทยาศาสตร์และวัฒนธรรมของสหประชาชาติ (UNESCO) ในพ.ศ.2491[[#_ftn9|[9]]] | ||
| ภายหลังการ[[รัฐประหาร|รัฐประหาร]] [[16_กันยายน_พ.ศ._2500|16 กันยายน พ.ศ.2500]] หม่อมหลวงปิ่นได้รับการทาบทามจาก[[นายพจน์_สารสิน|นายพจน์ สารสิน]]ให้ดำรงตำแหน่งรัฐมนตรีว่าการกระทรวงศึกษาธิการและรัฐมนตรีว่าการกระทรวงวัฒนธรรม โดยหม่อมหลวงปิ่นได้บันทึกเหตุการณ์ในครั้งนั้นว่า “ถามคุณพจน์ว่าทำไมจึงเชิญผม ได้รับคำตอบว่า คุณปิ่นเป็นผู้ที่มีคนนับถือและเชื่อถือมากรวมทั้งชาวต่างประเทศด้วย”[[#_ftn10|[10]]] โดยหม่อมหลวงปิ่นได้ดำรงตำแหน่งรัฐมนตรีว่าการกระทรวงศึกษาธิการต่อเนื่องระหว่างพ.ศ.2500-2512 รวมระยะเวลา 12 ปี | ||
| ในระหว่างดำรงตำแหน่งรัฐมนตรีว่าการกระทรวงศึกษาธิการ[[ถนอม_กิตติขจร|จอมพลถนอม กิตติขจร]] นายกรัฐมนตรีได้ขอให้หม่อมหลวงปิ่นดำรงตำแหน่งอธิการบดีมหาวิทยาลัยศิลปากรอีกตำแหน่ง โดยให้เหตุผลว่า “กรมศิลปากรและมหาวิทยาลัยศิลปากรอยู่ในสถานที่เดียวกันแต่มีเรื่องทะเลาะเบาะแว้งกันเสมอถ้าตั้งรัฐมนตรีกระทรวงศึกษาธิการเป็นอธิการบดีเสียด้วยเรื่องเช่นนั้นก็จะหมดไป”[[#_ftn11|[11]]] หม่อมหลวงปิ่นจึงดำรงตำแหน่งอธิการบดีมหาวิทยาลัยศิลปากรระหว่างพ.ศ.2508-2514 และได้นำความคิดจัดมหาวิทยาลัยในระบบออกซฟอร์ดมาใช้ จึงมีดำริที่จะขยายตั้งมหาวิทยาลัยศิลปากร ไปตั้งวิทยาเขตพระราชวังสนามจันทร์ โดยท่านให้เหตุผลว่า “ควรขอใช้พระราชวังสนามจันทร์ที่นครปฐม พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัวเคยโปรดจะให้เป็นสถานศึกษา”[[#_ftn12|[12]]] โดยที่วิทยาเขตแห่งนี้ได้จัดตั้งคณะอักษรศาสตร์ในพ.ศ. 2511 และคณะศึกษาศาสตร์ใน พ.ศ. 2513 | ||
| | ||
| บรรทัดที่ 42: | บรรทัดที่ 42: | ||
'''ผลงานอื่นๆ''' | '''ผลงานอื่นๆ''' | ||
หม่อมหลวงปิ่น มาลากุล ได้มีผลงานที่ตีพิมพ์เป็นเล่มเผยแพร่รวม 207 เรื่อง แบ่งออกเป็น 5 หมวด คือ หมวดการศึกษา 57 เรื่อง หมวดบทละคร 58 เรื่อง | หม่อมหลวงปิ่น มาลากุล ได้มีผลงานที่ตีพิมพ์เป็นเล่มเผยแพร่รวม 207 เรื่อง แบ่งออกเป็น 5 หมวด คือ หมวดการศึกษา 57 เรื่อง หมวดบทละคร 58 เรื่อง หมวดคําประพันธ์ 32 เรื่อง หมวดการท่องเที่ยว 8 เรื่อง หมวดเบ็ดเตล็ด 52เรื่อง ในจํานวนนี้ ที่สําคัญ ได้แก่ศึกษาภาษิต 109 บท คําประพันธ์บางเรื่อง 200 เรื่อง บทเพลง 24 เพลง บทนิราศ 8 เรื่อง และบทละคร 58 เรื่อง[[#_ftn13|[13]]] ท่านได้รับการประกาศให้เป็นศิลปินแห่งชาติสาขาวรรณศิลป์ ใน พ.ศ.2530 | ||
หม่อมหลวงปิ่น มาลากุล ถึงแก่อสัญกรรมเมื่อวันที่ 5 ตุลาคม พ.ศ. 2538 สิริอายุได้ 91 ปี 11 เดือน 11 วัน | หม่อมหลวงปิ่น มาลากุล ถึงแก่อสัญกรรมเมื่อวันที่ 5 ตุลาคม พ.ศ. 2538 สิริอายุได้ 91 ปี 11 เดือน 11 วัน | ||
| บรรทัดที่ 50: | บรรทัดที่ 50: | ||
'''หนังสือแนะนำ''' | '''หนังสือแนะนำ''' | ||
ปิ่น มาลากุล, (2549), '''อัตชีวประวัติของหม่อมหลวงปิ่น มาลากุล'''''',''' กรุงเทพฯ : โรงพิมพ์เทพนิมิตการพิมพ์. | ปิ่น มาลากุล, (2549), '''อัตชีวประวัติของหม่อมหลวงปิ่น มาลากุล'''''',''' กรุงเทพฯ : โรงพิมพ์เทพนิมิตการพิมพ์. | ||
| | ||
| บรรทัดที่ 56: | บรรทัดที่ 56: | ||
'''บรรณานุกรม''' | '''บรรณานุกรม''' | ||
ปิ่น มาลากุล, '''อัตชีวประวัติของหม่อมหลวงปิ่น มาลากุล'''''',''' (กรุงเทพฯ : โรงพิมพ์เทพนิมิตการพิมพ์,2549), | ปิ่น มาลากุล, '''อัตชีวประวัติของหม่อมหลวงปิ่น มาลากุล'''''',''' (กรุงเทพฯ : โรงพิมพ์เทพนิมิตการพิมพ์,2549), | ||
กรมส่งเสริมวัฒนธรรม,'''หม่อมหลวงปิ่น มาลากุล ศิลปินแห่งชาติสาขาวรรณศิลป์ประจําปีพุทธศักราช 2530, '''เข้าถึงจาก dhttp://www.culture.go.th/subculture3/images/M_images/mom%20luang%20pin%20 malakul.pdf) . | กรมส่งเสริมวัฒนธรรม,'''หม่อมหลวงปิ่น มาลากุล ศิลปินแห่งชาติสาขาวรรณศิลป์ประจําปีพุทธศักราช 2530, '''เข้าถึงจาก dhttp://www.culture.go.th/subculture3/images/M_images/mom%20luang%20pin%20 malakul.pdf) . | ||
| บรรทัดที่ 64: | บรรทัดที่ 64: | ||
[[#_ftnref1|[1]]] กรมส่งเสริมวัฒนธรรม,'''หม่อมหลวงปิ่น มาลากุล ศิลปินแห่งชาติสาขาวรรณศิลป์ประจําปีพุทธศักราช 2530, '''เข้าถึงจาก dhttp://www.culture.go.th/subculture3/images/M_images/mom%20luang%20pin%20 malakul.pdf) เมื่อวันที่ 15 มกราคม 2559. | [[#_ftnref1|[1]]] กรมส่งเสริมวัฒนธรรม,'''หม่อมหลวงปิ่น มาลากุล ศิลปินแห่งชาติสาขาวรรณศิลป์ประจําปีพุทธศักราช 2530, '''เข้าถึงจาก dhttp://www.culture.go.th/subculture3/images/M_images/mom%20luang%20pin%20 malakul.pdf) เมื่อวันที่ 15 มกราคม 2559. | ||
</div> <div id="ftn2"> | </div> <div id="ftn2"> | ||
[[#_ftnref2|[2]]] ปิ่น มาลากุล, '''อัตชีวประวัติของหม่อมหลวงปิ่น มาลากุล'''''',''' (กรุงเทพฯ : โรงพิมพ์เทพนิมิตการพิมพ์,2549), หน้า 3-8 | [[#_ftnref2|[2]]] ปิ่น มาลากุล, '''อัตชีวประวัติของหม่อมหลวงปิ่น มาลากุล'''''',''' (กรุงเทพฯ : โรงพิมพ์เทพนิมิตการพิมพ์,2549), หน้า 3-8 | ||
</div> <div id="ftn3"> | </div> <div id="ftn3"> | ||
[[#_ftnref3|[3]]] ปิ่น มาลากุล, '''อัตชีวประวัติของหม่อมหลวงปิ่น มาลากุล'''''',''' (กรุงเทพฯ : โรงพิมพ์เทพนิมิตการพิมพ์,2549), หน้า 121 | [[#_ftnref3|[3]]] ปิ่น มาลากุล, '''อัตชีวประวัติของหม่อมหลวงปิ่น มาลากุล'''''',''' (กรุงเทพฯ : โรงพิมพ์เทพนิมิตการพิมพ์,2549), หน้า 121 | ||
</div> <div id="ftn4"> | </div> <div id="ftn4"> | ||
[[#_ftnref4|[4]]] ปิ่น มาลากุล, '''อัตชีวประวัติของหม่อมหลวงปิ่น มาลากุล'''''',''' (กรุงเทพฯ : โรงพิมพ์เทพนิมิตการพิมพ์,2549), หน้า 123 | [[#_ftnref4|[4]]] ปิ่น มาลากุล, '''อัตชีวประวัติของหม่อมหลวงปิ่น มาลากุล'''''',''' (กรุงเทพฯ : โรงพิมพ์เทพนิมิตการพิมพ์,2549), หน้า 123 | ||
</div> <div id="ftn5"> | </div> <div id="ftn5"> | ||
[[#_ftnref5|[5]]] ปิ่น มาลากุล, '''อัตชีวประวัติของหม่อมหลวงปิ่น มาลากุล'''''',''' (กรุงเทพฯ : โรงพิมพ์เทพนิมิตการพิมพ์,2549), หน้า 128 | [[#_ftnref5|[5]]] ปิ่น มาลากุล, '''อัตชีวประวัติของหม่อมหลวงปิ่น มาลากุล'''''',''' (กรุงเทพฯ : โรงพิมพ์เทพนิมิตการพิมพ์,2549), หน้า 128 | ||
</div> <div id="ftn6"> | </div> <div id="ftn6"> | ||
[[#_ftnref6|[6]]] ปิ่น มาลากุล, '''อัตชีวประวัติของหม่อมหลวงปิ่น มาลากุล'''''',''' (กรุงเทพฯ : โรงพิมพ์เทพนิมิตการพิมพ์,2549), หน้า 129 | [[#_ftnref6|[6]]] ปิ่น มาลากุล, '''อัตชีวประวัติของหม่อมหลวงปิ่น มาลากุล'''''',''' (กรุงเทพฯ : โรงพิมพ์เทพนิมิตการพิมพ์,2549), หน้า 129 | ||
</div> <div id="ftn7"> | </div> <div id="ftn7"> | ||
[[#_ftnref7|[7]]] ปิ่น มาลากุล, '''อัตชีวประวัติของหม่อมหลวงปิ่น มาลากุล'''''',''' (กรุงเทพฯ : โรงพิมพ์เทพนิมิตการพิมพ์,2549), หน้า 137 | [[#_ftnref7|[7]]] ปิ่น มาลากุล, '''อัตชีวประวัติของหม่อมหลวงปิ่น มาลากุล'''''',''' (กรุงเทพฯ : โรงพิมพ์เทพนิมิตการพิมพ์,2549), หน้า 137 | ||
</div> <div id="ftn8"> | </div> <div id="ftn8"> | ||
[[#_ftnref8|[8]]] ปิ่น มาลากุล, '''อัตชีวประวัติของหม่อมหลวงปิ่น มาลากุล'''''',''' (กรุงเทพฯ : โรงพิมพ์เทพนิมิตการพิมพ์,2549), หน้า 137 | [[#_ftnref8|[8]]] ปิ่น มาลากุล, '''อัตชีวประวัติของหม่อมหลวงปิ่น มาลากุล'''''',''' (กรุงเทพฯ : โรงพิมพ์เทพนิมิตการพิมพ์,2549), หน้า 137 | ||
</div> <div id="ftn9"> | </div> <div id="ftn9"> | ||
[[#_ftnref9|[9]]] ปิ่น มาลากุล, '''อัตชีวประวัติของหม่อมหลวงปิ่น มาลากุล'''''',''' (กรุงเทพฯ : โรงพิมพ์เทพนิมิตการพิมพ์,2549), หน้า 140 | [[#_ftnref9|[9]]] ปิ่น มาลากุล, '''อัตชีวประวัติของหม่อมหลวงปิ่น มาลากุล'''''',''' (กรุงเทพฯ : โรงพิมพ์เทพนิมิตการพิมพ์,2549), หน้า 140 | ||
</div> <div id="ftn10"> | </div> <div id="ftn10"> | ||
[[#_ftnref10|[10]]] ปิ่น มาลากุล, '''อัตชีวประวัติของหม่อมหลวงปิ่น มาลากุล'''''',''' (กรุงเทพฯ : โรงพิมพ์เทพนิมิตการพิมพ์,2549), หน้า 167 | [[#_ftnref10|[10]]] ปิ่น มาลากุล, '''อัตชีวประวัติของหม่อมหลวงปิ่น มาลากุล'''''',''' (กรุงเทพฯ : โรงพิมพ์เทพนิมิตการพิมพ์,2549), หน้า 167 | ||
</div> <div id="ftn11"> | </div> <div id="ftn11"> | ||
[[#_ftnref11|[11]]] ปิ่น มาลากุล, '''อัตชีวประวัติของหม่อมหลวงปิ่น มาลากุล'''''',''' (กรุงเทพฯ : โรงพิมพ์เทพนิมิตการพิมพ์,2549), หน้า 171 | [[#_ftnref11|[11]]] ปิ่น มาลากุล, '''อัตชีวประวัติของหม่อมหลวงปิ่น มาลากุล'''''',''' (กรุงเทพฯ : โรงพิมพ์เทพนิมิตการพิมพ์,2549), หน้า 171 | ||
</div> <div id="ftn12"> | </div> <div id="ftn12"> | ||
[[#_ftnref12|[12]]] ปิ่น มาลากุล, '''อัตชีวประวัติของหม่อมหลวงปิ่น มาลากุล'''''',''' (กรุงเทพฯ : โรงพิมพ์เทพนิมิตการพิมพ์,2549), หน้า 173 | [[#_ftnref12|[12]]] ปิ่น มาลากุล, '''อัตชีวประวัติของหม่อมหลวงปิ่น มาลากุล'''''',''' (กรุงเทพฯ : โรงพิมพ์เทพนิมิตการพิมพ์,2549), หน้า 173 | ||
</div> <div id="ftn13"> | </div> <div id="ftn13"> | ||
[[#_ftnref13|[13]]] กรมส่งเสริมวัฒนธรรม,'''หม่อมหลวงปิ่น มาลากุล ศิลปินแห่งชาติสาขาวรรณศิลป์ประจําปีพุทธศักราช 2530, '''เข้าถึงจาก dhttp://www.culture.go.th/subculture3/images/M_images/mom%20luang%20pin%20 malakul.pdf) เมื่อวันที่ 15 มกราคม 2559. | [[#_ftnref13|[13]]] กรมส่งเสริมวัฒนธรรม,'''หม่อมหลวงปิ่น มาลากุล ศิลปินแห่งชาติสาขาวรรณศิลป์ประจําปีพุทธศักราช 2530, '''เข้าถึงจาก dhttp://www.culture.go.th/subculture3/images/M_images/mom%20luang%20pin%20 malakul.pdf) เมื่อวันที่ 15 มกราคม 2559. | ||
</div> </div> | </div> </div> | ||
[[Category:บุคคลสำคัญทางการเมือง]] | [[Category:บุคคลสำคัญทางการเมือง]] | ||
รุ่นแก้ไขปัจจุบันเมื่อ 11:50, 10 มกราคม 2561
ผู้เรียบเรียง : ดร.บุญเกียรติ การะเวกพันธุ์
ผู้ทรงคุณวุฒิประจำบทความ : ศ.นรนิติ เศรษฐบุตร
ปิ่น มาลากุล
หม่อมหลวงปิ่น มาลากุล เป็นนักการศึกษาที่มีบทบาทสำคัญในการจัดการศึกษาของประเทศไทย โดยดำรงตำแหน่งรัฐมนตรีว่าการกระทรวงศึกษาธิการ รัฐมนตรีว่าการกระทรวงวัฒนธรรม เป็นผู้ก่อตั้งและผู้อํานวยการคนแรกของโรงเรียนเตรียมอุดมศึกษา ก่อตั้งโรงเรียนฝึกหัดครูชั้นสูงซึ่งต่อมาพัฒนาเป็นมหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ จัดทําโครงการปรับปรุงและขยายมหาวิทยาลัยศิลปากรไปสู่ภูมิภาคโดยก่อตั้ง วิทยาเขตพระราชวังสนามจันทร์ ของมหาวิทยาลัยศิลปากร จังหวัดนครปฐม[1]
ประวัติ'[2]'
หม่อมหลวงปิ่น มาลากุลเกิดเมื่อวันที่ 24 ตุลาคม พ.ศ.2446 เป็นบุตรของเจ้าพระยาพระเสด็จสุเรนทราธิบดี (หม่อมราชวงศ์เปีย มาลากุล) อดีตเสนาบดีกระทรวงธรรมการและท่านผู้หญิงเสงี่ยม
เริ่มการศึกษาที่บ้านโดยบิดาจัดให้เรียนกับพระยาอนุศาสตร์พาณิชยการ (แฉล้ม คุปตารักษ์) พระยาพาณิชย์ศาสตร์วิธาน (อู๋ พรรธนแพทย์) และหลวงไวทเยศ (หม่อมหลวงเชื้อ อิศรางกูร) จนมีอายุได้ 7 ขวบจึงเข้าเรียนชั้นประถมศึกษาพิเศษที่โรงเรียนราชบูรณะ (ต่อมาโรงเรียนได้เปลี่ยนชื่อเป็นโรงเรียนสวนกุหลาบวิทยาลัย) เมื่ออายุได้ 8 ขวบบิดาได้นำหม่อมหลวงปิ่นเข้าเฝ้าถวายตัวเป็นมหาดเล็กในพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัวที่พระที่นั่งอัมพรสถานในพระราชวังดุสิตในวันที่ 10 พฤษภาคม พ.ศ.2454 ต่อมาหม่อมหลวงปิ่นได้ย้ายจากโรงเรียนสวนกุหลาบวิทยาลัยไปเข้าโรงเรียนมหาดเล็กหลวง (ปัจจุบันคือ โรงเรียนวชิราวุธวิทยาลัย) เมื่อวันที่ 11 พฤษภาคม พ.ศ.2457 หลังจากเรียนได้ครึ่งปีพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัวทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯให้เป็นนักเรียนมหาดเล็กรับใช้ ทำให้หม่อมหลวงปิ่นได้เรียนรู้ขนบประเพณีต่างๆของพระราชสำนักและได้เป็นนักเรียนเสือป่า
ในเวลาต่อมาพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัวทรงส่งไปศึกษาต่อที่ประเทศอังกฤษโดยทุนของกระทรวงธรรมการ พ.ศ.2464 ได้รับปริญญาตรีเกียรตินิยม ทางภาษาสันสกฤต (B.A. Honours) จากมหาวิทยาลัยลอนดอน ปริญญาตรีเกียรตินิยม สาขาวิชาโบราณตะวันออก (ภาษาบาลี-สันสกฤต) จากมหาวิทยาลัยออกซ์ฟอร์ด และปริญญาโท ทางอักษรศาสตร์ (M.A.) จากมหาวิทยาลัยออกซ์ฟอร์ด
เหตุการณ์สำคัญ
หม่อมหลวงปิ่นเริ่มรับราชการเป็นอาจารย์ประจำกองแบบเรียน กรมวิชชาการ กระทรวงธรรมการ ในพ.ศ.2474[3] ขณะเดียวกันได้เป็นอาจารย์พิเศษที่จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย โดยสอนภาษาไทยให้แก่นิสิตคณะอักษรศาสตร์ วิทยาศาสตร์และคณะรัฐศาสตร์ สอนภาษาอังกฤษให้กับนิสิตเตรียมแพทยศาสตร์ และคณิตศาสตร์ให้กับนิสิตคณะอักษรศาสตร์[4] ต่อมาได้เลื่อนตำแหน่ง เป็นหัวหน้าแผนกฝึกหัดครู คณะอักษรศาสตร์และวิทยาศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย และอาจารย์ใหญ่โรงเรียนมัธยมหอวังซึ่งเป็นโรงเรียนสาธิตแห่งแรกเพื่อให้นิสิตฝึกหัดครูสอน[5]
พ.ศ.2480 หม่อมหลวงปิ่นได้รับมอบหมายจากจอมพล ป.พิบูลสงครามซึ่งขณะนั้นดำรงตำแหน่งอธิการบดีจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัยให้จัดตั้งโรงเรียนเตรียมอุดมศึกษาซึ่งเป็นโรงเรียนสหศึกษาแห่งแรกโดยการยุบรวมโรงเรียนมัธยมหอวังและท่านได้ดำรงตำแหน่งผู้อำนวยการโรงเรียนเตรียมอุดมศึกษาเป็นท่านแรกระหว่างพ.ศ.2480-2487[6]
เมื่ออายุได้ 39 ปีหม่อมหลวงปิ่นได้เลื่อนตำแหน่งขึ้นเป็นอธิบดีกรมสามัญศึกษาและพ.ศ.2489 ได้รับแต่งตั้งให้เป็นปลัดกระทรวงศึกษาธิการขณะที่มีอายุได้ 43 ปี ผลงานที่มีความสำคัญต่อการศึกษาไทยคือท่านได้ตั้งกรมวิชาการขึ้นในพ.ศ.2495 และกรมการฝึกหัดครูในพ.ศ.2497[7]
หม่อมหลวงปิ่นมีบทบาทสำคัญในการพัฒนาวงการศึกษา ระหว่างที่ท่านดำรงตำแหน่งปลัดกระทรวงศึกษาธิการ ได้ผลักดันให้จัดตั้งโรงเรียนฝึกหัดครูชั้นสูงขึ้นในพ.ศ.2492 ซึ่งต่อมาได้เปลี่ยนเป็นวิทยาลัยวิชาการศึกษาในพ.ศ.2497 เพื่อให้สามารถเปิดการเรียนการสอนครอบคลุมทั้งในระดับบัณฑิต มหาบัณฑิต โดยหม่อมหลวงปิ่นได้รักษาการในตำแหน่งอธิการวิทยาลัยวิชาการศึกษาระหว่างพ.ศ.2497-2499[8] วิทยาลัยนี้ต่อมาได้พัฒนากลายเป็นมหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒและเปิดการเรียนการสอนถึงระดับดุษฎีบัณฑิต
ในฐานะปลัดกระทรวงศึกษาธิการ หม่อมหลวงปิ่นยังได้เป็นผู้แทนประเทศไทยในการสมัครเข้าเป็นสมาชิกขององค์การศึกษาวิทยาศาสตร์และวัฒนธรรมของสหประชาชาติ (UNESCO) ในพ.ศ.2491[9]
ภายหลังการรัฐประหาร 16 กันยายน พ.ศ.2500 หม่อมหลวงปิ่นได้รับการทาบทามจากนายพจน์ สารสินให้ดำรงตำแหน่งรัฐมนตรีว่าการกระทรวงศึกษาธิการและรัฐมนตรีว่าการกระทรวงวัฒนธรรม โดยหม่อมหลวงปิ่นได้บันทึกเหตุการณ์ในครั้งนั้นว่า “ถามคุณพจน์ว่าทำไมจึงเชิญผม ได้รับคำตอบว่า คุณปิ่นเป็นผู้ที่มีคนนับถือและเชื่อถือมากรวมทั้งชาวต่างประเทศด้วย”[10] โดยหม่อมหลวงปิ่นได้ดำรงตำแหน่งรัฐมนตรีว่าการกระทรวงศึกษาธิการต่อเนื่องระหว่างพ.ศ.2500-2512 รวมระยะเวลา 12 ปี
ในระหว่างดำรงตำแหน่งรัฐมนตรีว่าการกระทรวงศึกษาธิการจอมพลถนอม กิตติขจร นายกรัฐมนตรีได้ขอให้หม่อมหลวงปิ่นดำรงตำแหน่งอธิการบดีมหาวิทยาลัยศิลปากรอีกตำแหน่ง โดยให้เหตุผลว่า “กรมศิลปากรและมหาวิทยาลัยศิลปากรอยู่ในสถานที่เดียวกันแต่มีเรื่องทะเลาะเบาะแว้งกันเสมอถ้าตั้งรัฐมนตรีกระทรวงศึกษาธิการเป็นอธิการบดีเสียด้วยเรื่องเช่นนั้นก็จะหมดไป”[11] หม่อมหลวงปิ่นจึงดำรงตำแหน่งอธิการบดีมหาวิทยาลัยศิลปากรระหว่างพ.ศ.2508-2514 และได้นำความคิดจัดมหาวิทยาลัยในระบบออกซฟอร์ดมาใช้ จึงมีดำริที่จะขยายตั้งมหาวิทยาลัยศิลปากร ไปตั้งวิทยาเขตพระราชวังสนามจันทร์ โดยท่านให้เหตุผลว่า “ควรขอใช้พระราชวังสนามจันทร์ที่นครปฐม พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัวเคยโปรดจะให้เป็นสถานศึกษา”[12] โดยที่วิทยาเขตแห่งนี้ได้จัดตั้งคณะอักษรศาสตร์ในพ.ศ. 2511 และคณะศึกษาศาสตร์ใน พ.ศ. 2513
ผลงานอื่นๆ
หม่อมหลวงปิ่น มาลากุล ได้มีผลงานที่ตีพิมพ์เป็นเล่มเผยแพร่รวม 207 เรื่อง แบ่งออกเป็น 5 หมวด คือ หมวดการศึกษา 57 เรื่อง หมวดบทละคร 58 เรื่อง หมวดคําประพันธ์ 32 เรื่อง หมวดการท่องเที่ยว 8 เรื่อง หมวดเบ็ดเตล็ด 52เรื่อง ในจํานวนนี้ ที่สําคัญ ได้แก่ศึกษาภาษิต 109 บท คําประพันธ์บางเรื่อง 200 เรื่อง บทเพลง 24 เพลง บทนิราศ 8 เรื่อง และบทละคร 58 เรื่อง[13] ท่านได้รับการประกาศให้เป็นศิลปินแห่งชาติสาขาวรรณศิลป์ ใน พ.ศ.2530
หม่อมหลวงปิ่น มาลากุล ถึงแก่อสัญกรรมเมื่อวันที่ 5 ตุลาคม พ.ศ. 2538 สิริอายุได้ 91 ปี 11 เดือน 11 วัน
หนังสือแนะนำ
ปิ่น มาลากุล, (2549), อัตชีวประวัติของหม่อมหลวงปิ่น มาลากุล',' กรุงเทพฯ : โรงพิมพ์เทพนิมิตการพิมพ์.
บรรณานุกรม
ปิ่น มาลากุล, อัตชีวประวัติของหม่อมหลวงปิ่น มาลากุล',' (กรุงเทพฯ : โรงพิมพ์เทพนิมิตการพิมพ์,2549),
กรมส่งเสริมวัฒนธรรม,หม่อมหลวงปิ่น มาลากุล ศิลปินแห่งชาติสาขาวรรณศิลป์ประจําปีพุทธศักราช 2530, เข้าถึงจาก dhttp://www.culture.go.th/subculture3/images/M_images/mom%20luang%20pin%20 malakul.pdf) .
[1] กรมส่งเสริมวัฒนธรรม,หม่อมหลวงปิ่น มาลากุล ศิลปินแห่งชาติสาขาวรรณศิลป์ประจําปีพุทธศักราช 2530, เข้าถึงจาก dhttp://www.culture.go.th/subculture3/images/M_images/mom%20luang%20pin%20 malakul.pdf) เมื่อวันที่ 15 มกราคม 2559.
[2] ปิ่น มาลากุล, อัตชีวประวัติของหม่อมหลวงปิ่น มาลากุล',' (กรุงเทพฯ : โรงพิมพ์เทพนิมิตการพิมพ์,2549), หน้า 3-8
[3] ปิ่น มาลากุล, อัตชีวประวัติของหม่อมหลวงปิ่น มาลากุล',' (กรุงเทพฯ : โรงพิมพ์เทพนิมิตการพิมพ์,2549), หน้า 121
[4] ปิ่น มาลากุล, อัตชีวประวัติของหม่อมหลวงปิ่น มาลากุล',' (กรุงเทพฯ : โรงพิมพ์เทพนิมิตการพิมพ์,2549), หน้า 123
[5] ปิ่น มาลากุล, อัตชีวประวัติของหม่อมหลวงปิ่น มาลากุล',' (กรุงเทพฯ : โรงพิมพ์เทพนิมิตการพิมพ์,2549), หน้า 128
[6] ปิ่น มาลากุล, อัตชีวประวัติของหม่อมหลวงปิ่น มาลากุล',' (กรุงเทพฯ : โรงพิมพ์เทพนิมิตการพิมพ์,2549), หน้า 129
[7] ปิ่น มาลากุล, อัตชีวประวัติของหม่อมหลวงปิ่น มาลากุล',' (กรุงเทพฯ : โรงพิมพ์เทพนิมิตการพิมพ์,2549), หน้า 137
[8] ปิ่น มาลากุล, อัตชีวประวัติของหม่อมหลวงปิ่น มาลากุล',' (กรุงเทพฯ : โรงพิมพ์เทพนิมิตการพิมพ์,2549), หน้า 137
[9] ปิ่น มาลากุล, อัตชีวประวัติของหม่อมหลวงปิ่น มาลากุล',' (กรุงเทพฯ : โรงพิมพ์เทพนิมิตการพิมพ์,2549), หน้า 140
[10] ปิ่น มาลากุล, อัตชีวประวัติของหม่อมหลวงปิ่น มาลากุล',' (กรุงเทพฯ : โรงพิมพ์เทพนิมิตการพิมพ์,2549), หน้า 167
[11] ปิ่น มาลากุล, อัตชีวประวัติของหม่อมหลวงปิ่น มาลากุล',' (กรุงเทพฯ : โรงพิมพ์เทพนิมิตการพิมพ์,2549), หน้า 171
[12] ปิ่น มาลากุล, อัตชีวประวัติของหม่อมหลวงปิ่น มาลากุล',' (กรุงเทพฯ : โรงพิมพ์เทพนิมิตการพิมพ์,2549), หน้า 173
[13] กรมส่งเสริมวัฒนธรรม,หม่อมหลวงปิ่น มาลากุล ศิลปินแห่งชาติสาขาวรรณศิลป์ประจําปีพุทธศักราช 2530, เข้าถึงจาก dhttp://www.culture.go.th/subculture3/images/M_images/mom%20luang%20pin%20 malakul.pdf) เมื่อวันที่ 15 มกราคม 2559.
