ดูต้นฉบับสำหรับ เก้าอี้ Overhang


'''ผู้เรียบเรียง''': รองศาสตราจารย์ ดร.กตัญญู&nbsp; แก้วหานาม

'''ผู้ทรงคุณวุฒิประจำบทความ'''&nbsp;รศ.ดร.ยุทธพร อิสรชัย

&nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; จากการเลือกตั้งภายใต้บทบัญญัติของรัฐธรรมนูญฉบับ พ.ศ. 2560 ที่มีการใช้ระบบการเลือกตั้งแบบจัดสรรปันส่วนผสมจากสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรแบบแบ่งเขตเลือกตั้งจำนวน 350 ที่นั่ง และจากสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรแบบบัญชีรายชื่อของพรรคการเมืองจำนวน 150 ที่นั่ง โดยในการเลือกตั้งใช้บัตรเลือกตั้งเดียวทำให้คะแนนเสียงที่ผู้มีสิทธิเลือกตั้งลงคะแนนให้กับผู้สมัครรับเลือกตั้งของพรรคการเมืองใด ภายหลังการประกาศผลการเลือกตั้งแบบแบ่งเขตแล้วคะแนนเหล่านั้นก็จะนำมาคิดคำนวณหาจำนวนที่นั่ง ส.ส. แบบบัญชีรายชื่อ ทำให้พรรคการเมืองที่ได้จำนวนที่นั่งในระบบแบ่งเขตมีจำนวนเท่ากับหรือเกินไปกว่าโควต้าจำนวนที่นั่งต่อคะแนนเสียงที่พรรคการเมืองนั้นได้รับทั่วประเทศจะไม่ได้รับการจัดสรรที่นั่ง ส.ส. ในระบบบัญชีรายชื่อ ซึ่งปรากฎการณ์ที่มีพรรคการเมืองที่ได้ ส.ส.จากระบบเขตเลือกตั้งเกินโควต้าจำนวน ส.ส. ที่พึงมีดังกล่าวเรียกว่า เก้าอี้ Overhang ซึ่งมีรายละเอียดดังนี้

&nbsp;

'''1. ความหมาย หรือ แนวคิด'''

&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp; จากบทบัญญัติของรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พ.ศ. 2560 มาตรา 91 การคำนวณหาสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรแบบบัญชีรายชื่อของแต่ละพรรคการเมืองให้ดำเนินการตามหลักเกณฑ์ ดังต่อไปนี้[[#_ftn1|[1]]]

(1) นำคะแนนรวมทั้งประเทศที่พรรคการเมืองทุกพรรคที่ส่งผู้สมัครรับเลือกตั้งแบบบัญชีรายชื่อได้รับจากการเลือกตั้งแบบแบ่งเขตเลือกตั้งหารด้วยห้าร้อยอันเป็นจำนวนสมาชิกทั้งหมดของสภาผู้แทนราษฎร

(2) นำผลลัพธ์ตาม (1) ไปหารจำนวนคะแนนรวมทั้งประเทศของพรรคการเมืองแต่ละพรรคที่ได้รับจากการเลือกตั้งสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรแบบแบ่งเขตเลือกตั้งทุกเขต จำนวนที่ได้รับให้ถือเป็นจำนวนสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรที่พรรคการเมืองนั้นจะพึงมีได้

(3) นำจำนวนสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรที่พรรคการเมืองจะพึงมีได้ตาม (2) ลบด้วยจำนวนสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรแบบแบ่งเขตเลือกตั้งทั้งหมดที่พรรคการเมืองนั้นได้รับเลือกตั้งในทุกเขตเลือกตั้งผลลัพธ์คือจำนวนสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรแบบบัญชีรายชื่อที่พรรคการเมืองนั้นจะได้รับ

(4) ถ้าพรรคการเมืองใดมีผู้ได้รับเลือกตั้งเป็นสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรแบบแบ่งเขตเลือกตั้งเท่ากับหรือสูงกว่าจำนวนสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรที่พรรคการเมืองนั้นจะพึงมีได้ตาม (2) ให้พรรคการเมืองนั้นมีสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรตามจำนวนที่ได้รับจากการเลือกตั้งแบบแบ่งเขตเลือกตั้ง และไม่มีสิทธิได้รับการจัดสรรสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรแบบบัญชีรายชื่อ และให้นำจำนวนสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรแบบบัญชีรายชื่อทั้งหมดไปจัดสรรให้แก่พรรคการเมืองที่มีจำนวนสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรแบบแบ่งเขตเลือกตั้งต่ำกว่าจำนวนสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรที่พรรคการเมืองนั้นจะพึงมีได้ตาม (2) ตามอัตราส่วน แต่ต้องไม่มีผลให้พรรคการเมืองใดดังกล่าวมีสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรเกินจำนวนที่จะพึงมีได้ตาม (2)

(5) เมื่อได้จำนวนผู้ได้รับเลือกตั้งแบบบัญชีรายชื่อของแต่ละพรรคการเมืองแล้ว ให้ผู้สมัครรับเลือกตั้งตามลำดับหมายเลขในบัญชีรายชื่อสมาชิกสภสผู้แทนราษฎรแบบบัญชีรายชื่อของพรรคการเมืองนั้นเป็นผู้ได้รับเลือกตั้งเป็นสมาชิกสภาผู้แทนราษฎร

ในกรณีที่ผู้สมัครรับเลือกตั้งผู้ใดตายภายหลังวันปิดรับสมัครเลือกตั้งแต่ก่อนก่อนเวลาปิดการลงคะแนนในวันเลือกตั้ง ให้นำคะแนนที่มีผู้ลงคะแนนให้มาคำนวนตาม (1) และ (2) ด้วย

การนับคะแนน หลักเกณฑ์และวิธีการคำนวณ การคิดอัตราส่วน และการประกาศผลการเลือกตั้งให้เป็นไปตามพระราชบัญญัติประกอบรัฐธรรมนูญว่าด้วยการเลือกตั้งสมาชิกสภาผู้แทนราษฎร

และจากพระราชบัญญัติประกอบรัฐธรรมนูญว่าด้วยการเลือกตั้งสมาชิกสภาผู้แทนราษฎร พ.ศ. 2561 มาตรา 128[[#_ftn2|[2]]] ในกรณีที่มีการประกาศผลการเลือกตั้งครบทุกเขตเลือกตั้งแล้ว การคำนวณหาจำนวนสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรแบบบัญชีรายชื่อของแต่ละพรรคการเมืองที่ส่งผู้สมัครแบบบัญชีรายชื่อจะพึงได้รับให้คำนวนตามวิธีการดังนี้ โดยในกรณีที่มีเศษให้ใช้ทศนิยมสี่ตำแหน่ง

(1) นำคะแนนรวมทั้งประเทศที่พรรคการเมืองทุกพรรคที่ส่งผู้สมัครแบบบัญชีรายชื่อได้รับจากการเลือกตั้งแบบแบ่งเขตเลือกตั้งหารด้วยห้าร้อยอันเป็นจำนวนสมาชิกทั้งหมดของสภาผู้แทนราษฎร

(2) นำผลลัพธ์ตาม (1) ไปหารจำนวนคะแนนรวมทั้งประเทศของพรรคการเมืองแต่ละพรรคที่ได้รับจากการเลือกตั้งแบบแบ่งเขตเลือกตั้งทุกเขต จำนวนที่ได้รับให้ถือเป็นจำนวนสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรที่พรรคการเมืองนั้นจะมีพึงมีได้เบื้องต้น และเมื่อได้คำนวณตาม (5) (6) หรือ (7) ถ้ามีแล้ว จึงให้ถือว่าเป็นจำนวนสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรที่พรรคการเมืองนั้นจะพึงมีได้

(3) นำจำนวนสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรที่พรรคการเมืองจะพึงมีได้ตาม (2) ลบด้วยจำนวนสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรแบบแบ่งเขตเลือกตั้งทั้งหมดที่พรรคการเมืองนั้นได้รับเลือกตั้งในทุกเขตเลือกตั้ง ผลลัพธ์คือจำนวนสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรแบบบัญชีรายชื่อที่พรรคการเมืองนั้นจะได้รับเบื้องต้น

(4) ภายใต้บังคับ (5) ให้จัดสรรจำนวนสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรแบบบัญชีรายชื่อที่พรรคการเมือง<br/> จะได้รับให้ครบหนึ่งร้อยห้าสิบค้น ให้พรรคการเมืองที่มีเศษจากการคำนวณมากที่สุดได้รับการจัดสรรจำนวนสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรแบบบัญชีรายชื่อเพิ่มอีกหนึ่งคนตามลำดับจนครบจำนวนหนึ่งร้อยห้าสิบค้นในกรณีมีเศษเท่ากันให้ดำเนินการตาม (6)

(5) ถ้าพรรคการเมืองใดมีผู้ได้รับเลือกตั้งเป็นสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรแบบแบ่งเขตเลือกตั้งเท่ากับหรือสูงกว่าจำนวนสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรที่พรรคการเมืองนั้นจะพึงมีได้ตาม (2) ให้พรรคการเมืองนั้นมีสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรตามจำนวนที่ได้รับจากการเลือกตั้งแบบแบ่งเขตเลือกตั้ง และไม่มีสิทธิได้รับการจัดสรรสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรแบบบัญชีรายชื่อ และให้นำจำนวนสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรแบบบัญชีรายชื่อทั้งหมดไปจัดสรรให้พรรคการเมืองที่มีจำนวนสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรแบบแบ่งเขตเลือกตั้งต่ำกว่าจำนวนสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรที่พรรคการเมืองนั้นจะพึงมีได้ตาม (2) ตามอัตราส่วน แต่ต้องไม่มีผลให้พรรคการเมืองใดดังกล่าวมีสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรเกินจำนวนที่จะพึงมีได้ตาม (2)

(6) ในการจัดสรรตาม (5) แล้วปรากฏว่ายังจัดสรรจำนวนสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรแบบบัญชีรายชื่อไม่ครบหนึ่งร้อยห้าสิบคน ให้พรรคการเมืองที่มีเศษจากการคำนวนมากที่สุดได้รับการจัดสรรจำนวนสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรแบบบัญชีรายชื่อเพิ่มอีกหนึ่งคนตามลำดับจนครบจำนวนหนึ่งร้อยห้าสิบคน กรณีที่เศษที่เหลือของแต่ละพรรคการเมืองเท่ากันจนทำให้ไม่สามารถจัดสรรสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรแบบัญชีรายชื่อได้ครบจำนวนหนึ่งร้อยห้าสิบคน ให้นำค่าเฉลี่ยคะแนนของแต่ละพรรคการเมืองต่อจำนวนสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรที่พึงมีหนึ่งคนมาพิจารณา โดยหากพรรคการเมืองใดมีค่าเฉลี่ยคะแนนของพรรคการเมืองต่อจำนวนสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรที่พึงมีหนึ่งคนมากกว่าพรรคการเมืองอื่น ให้พรรคการเมืองนั้นมีสิทธิได้รับการจัดสรรสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรแบบัญชีรายชื่อเพิ่มอีกหนึ่งคน และหากยังมีจำนวนค่าเฉลี่ยดังกล่าวเท่ากันอีก ให้ใช้วิธีการจับสลาก

(7) ในกรณีที่เมื่อคำนวณตาม (5) แล้วปรากฏว่าพรรคการเมืองทุกพรรคได้รับจำนวสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรแบบบัญชีรายชื่อรวมกันแล้วเกินหนึ่งร้อยห้าสิบคน ให้ดำเนินการคำนวณปรับจำนวนสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรแบบบัญชีรายชื่อใหม่โดยคำนวณตามอัตราส่วนที่ทุกพรรคจะได้รับการจัดสรรจำนวนสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรแบบบัญชีรายชื่อซึ่งเมื่อรวมแล้วไม่เกินหนึ่งร้อยห้าสิบคน โดยให้นำจำนวนสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรแบบบัญชีรายชื่อที่แต่ละพรรคการเมืองจะได้รับคูณด้วยหนึ่งร้อยห้าสิบ หารด้วยผลบวกของร้อยห้าสิบกับจำนวนสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรแบบบัญชีรายชื่อที่เกินจำนวนหนึ่งร้อยห้าสิบและให้นำ (4) มาใช้ในการคำนวณด้วยโดยอนุโลม

(8) เมื่อได้จำนวนผู้ได้รับเลือกตั้งแบบบัญชีรายชื่อของแต่ละพรรคการเมืองแล้ว ให้ผู้สมัครตามลำดับหมายเลขในบัญชีรายชื่อสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรแบบบัญชีรายชื่อของพรรคการเมืองนั้นเป็นผู้ได้รับเลือกตั้งเป็นสมาชิกสภาผู้แทนราษฎร

ในกรณีที่ผู้สมัครแบบแบ่งเขตเลือกตั้งตายภายหลังวันปิดรับสมัครรับเลือกตั้งแต่ก่อนวันปิดการลงคะแนนในวันเลือกตั้ง ให้นำคะแนนที่มีผู้ลงคะแนนให้มาคำนวณตาม (1) และ (2) ด้วย

ทั้งนี้ การดำเนินการตาม (1) ถึง (8) ให้เป็นไปตามที่คณะกรรมการกำหนด

จากบทกฎหมายข้างต้น จะเห็นได้ว่าเมื่อคณะกรรมการการเลือกตั้งประกาศรับรองผลการเลือกตั้งในระบบแบ่งเขตเลือกตั้งแล้ว จะได้มีการนำคะแนนของผู้มีสิทธิเลือกตั้งที่ออกมาใช้สิทธิลงคะแนนมาคำนวณหาจำนวนที่นั่ง ส.ส. แบบบัญชีรายชื่อของพรรคการเมืองต่าง ๆ ที่ได้รับซึ่งในขั้นตอนนี้ศาสตราจารย์ ดร. เรืองวิทย์ เกษสุวรรณ (2562) ได้อธิบายหลักการของการนับคะแนนเสียงเลือกตั้งไว้ดังนี้[[#_ftn3|[3]]]

ข้อที่ 1 หลักการของการนับคะแนนเลือกตั้งทั่วไป ระบบการนับคะแนนบัญชีรายชื่อในประเทศต่างๆ ทั่วโลกแบ่งออกเป็น 2 ระบบ คือ ระบบคะแนนเหลือมากที่สุด (Largest Remainders) กับระบบคะแนนเฉลี่ยสูงสุด (Highest Average) ซึ่งการนับคะแนนในส่วนของประเทศไทยนั้นจัดอยู่ในระบบคะแนนเหลือมากที่สุด ซึ่งแบ่งการนับคะแนนออกเป็น 2 รอบ

รอบแรก กำหนดโควต้าคะแนนเสียงต่อสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรหนึ่งคนก่อน โดยเอาคะแนนเสียง<br/> ที่ถูกนับทั้งหมดที่เป็นบัตรดีของผู้ลงคะแนนเสียงเลือกตั้งหารด้วยจำนวนที่นั่งที่กำหนดไว้ ซึ่งของไทยกำหนด<br/> ที่นั่ง ส.ส. ทั้งสภาไว้ที่ 500 คน

&nbsp;

<u>คะแนนเสียงทั้งหมด</u>&nbsp;&nbsp; = จำนวนคะแนนเสียงต่อ ส.ส. 1 คน

500&nbsp;&nbsp;

&nbsp;

รอบแรกนี้จัดเป็นหัวใจของระบบนับคะแนนเลือกตั้งแบบนี้ซึ่งในทางวิชาการเรียกว่า “an electoral quota” คือโควต้าที่พรรคการเมืองจะได้ที่นั่งสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรในสภาผู้แทนราษฎรซึ่งในสหรัฐอเมริกา เรียกว่า “Hamilton method” ดังนั้นคนที่จะได้เป็น ส.ส. ต้องผ่านด่านโควต้านี้ก่อน แม้โควต้าต่อหนึ่งที่นั่งจะไม่ได้มีกฎหมายระบุไว้ว่าเป็นเกณฑ์ขั้นต่ำ แต่โดยสภาพที่เกิดขึ้นแล้วถือเป็นเกณฑ์ขั้นต่ำที่แต่ละพรรคการเมืองจะมีที่นั่ง ส.ส. ในสภาอย่างไม่ต้องสงสัย

รอบที่สอง เอาโควต้าไปคำคำนวณที่นั่งให้กับพรรคการเมือง พรรคที่ได้คะแนนเกินโควต้าจะได้รางวัลเป็นที่นั่ง ส.ส. ส่วนว่าจะได้มากน้อยเท่าใด ก็ให้เอาโควต้าหักออกจากคะแนนเสียงทั้งหมดที่นำมาคิดคำนวณที่ละที่นั่ง ๆ เมื่อเหลือเศษเท่าไหร่ก็ไปคิดเศษที่เหลืออีกที ก็จะได้จำนวน ส.ส. ครบตามจำนวนที่ต้องการ

ข้อที่ 2 การนับคะแนนเลือกตั้งตามกฎหมายไทย&nbsp; สำหรับการนับคะแนนที่รัฐธรรมนูญกำหนดไว้ในมาตรา 91 (1) ที่กำหนดว่า “นำคะแนนรวมทั้งประเทศที่พรรคการเมืองทุกพรรคที่ส่งผู้สมัครรับเลือกตั้งแบบบัญชีรายชื่อได้รับจากการเลือกตั้งแบบแบ่งเขตเลือกตั้งหารด้วยห้าร้อยอันเป็นจำนวนสมาชิกทั้งหมดของสภาผู้แทนราษฎร” ซึ่งหลักการดังกล่าวนี้ยืนยันว่าประเทศไทยใช้หลักคะแนนเหลือมากที่สุด คือเอาคะแนนรวมทั้งประเทศ (Total vote) ตั้งหารด้วย 500 ซึ่งเป็นจำนวนที่นั่งในสภาผู้แทนราษฎร ผลลัพธ์ที่ได้จะเป็นจำนวนคะแนนเสียงของ ส.ส. 1 ที่นั่ง นั่นคือโควต้า ตามวิธีการแบบ Hamilton method

ต่อมาในมาตรา 91 (2) บัญญัติว่า “ให้นำผลลัพธ์ตาม (1) ไปหารจำนวนคะแนนรวมทั้งประเทศของพรรคการเมืองแต่ละพรรคที่ได้รับจากการเลือกตั้งสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรแบบแบ่งเขตเลือกตั้งทุกพรรค จำนวนที่ได้รับถือเป็นจำนวนสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรที่พรรคนั้นจะพึงมี” จากบทบัญญัติดังกล่าวนี้ก็เป็นไปตามหลักการนับคะแนนของระบบคะแนนเหลือมากที่สุด คือ ให้เอาโควต้าตามมาตรา 91 (1) ไปหารคะแนนที่พรรคการเมืองได้รับจากการเลือกตั้งในระบบแบ่งเขตเลือกตั้ง ผลลัพธ์ออกมาจะเป็นจำนวน ส.ส. ที่พรรคนั้นพึงมี ซึ่งในส่วนนี้สำคัญมาก เพราะถ้าเอาโควต้าไปหารคะแนนที่ได้รับจากการเลือกตั้งสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรแบบแบ่งเขตเลือกตั้งได้เท่าใดแล้ว ก็ต้องได้จำนวน ส.ส. เท่านั้น ซึ่งถือเป็นจำนวน ส.ส. ที่พึงมี ยกตัวอย่าง

พรรคพลังประชารัฐได้คะแนนจากการเลือกตั้งสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรแบบแบ่งเขตเลือกตั้ง 8,433,137 คะแนน จำนวน ส.ส. ที่พึงมี ได้แก่

<u>8,433,137</u> = 118.67

&nbsp; 71,065

&nbsp;

หรือกรณีพรรคเพื่อไทยได้คะแนนจากการเลือกตั้งสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรแบบแบ่งเขตเลือกตั้ง 7,920,630 คะแนน จำนวน ส.ส. ที่พึงมี ได้แก่

&nbsp;

<u>7,920,630</u> = 111.46

&nbsp; 71,065

&nbsp;

แต่เมื่อพิจารณาไปยังจำนวน ส.ส. ในระบบเขตเลือกตั้งของพรรคเพื่อไทย ชนะการเลือกตั้งจำนวน 137 ที่นั่ง ซึ่งเกินจากจำนวนโควต้าที่คำนวณได้ ในกรณีนี้ถือเป็นปัญหาของการเกิดที่นั่ง Overhang เนื่องจากการเลือกตั้งที่ผ่านมาพรรคเพื่อไทยได้ ส.ส. จากระบบแบ่งเขตเลือกตั้งจำนวน 137 ที่นั่ง ขณะที่คำนวณ ส.ส.<br/> ที่พึงมีได้รวม 111 ที่นั่ง ตามมาตรา 91 (4) ซึ่งกำหนดหลักการว่าถ้าได้เกินก็ให้มีสิทธิได้ตามจำนวนนั้น ไม่ต้องไปหักออก แต่ไม่ต้องให้ ส.ส. บัญชีรายชื่อของพรรคการเมืองนั้นอีก สำหรับประเด็นนี้ทำให้เกิดปัญหาโดยในความตอนท้ายของมาตรา 91 (4) ที่ระบุว่า “และให้นำจำนวนสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรแบบบัญชีรายชื่อทั้งหมดไปจัดสรรให้แก่พรรคการเมืองที่มีจำนวนสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรแบบแบ่งเขตเลือกตั้งต่ำกว่าที่พรรคการเมืองนั้นจะพึงมีได้ตาม (2) ตามอัตราส่วน แต่ต้องไม่มีผลให้พรรคการเมืองใดดังกล่าว มีสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรเกินจำนวนที่จะพึงมีได้ตาม (2)” ซึ่งจากบทบัญญัติดังกล่าวก็มีความหมายตรงชัดเจนดังนี้

1. ให้นำบัญชีรายชื่อของพรรคเพื่อไทยไปจัดสรรให้พรรคอื่นที่ได้ ส.ส. เขต ต่ำกว่าที่พรรคนั้นควรจะได้ สำหรับกรณีนี้พรรคเพื่อไทยไม่ได้ ส.ส. ในระบบบัญชีรายชื่อก็ไม่ต้องเอาไปคำนวณให้พรรคใดอยู่แล้ว

2. กรณีที่เอาไปคำนวณให้พรรคอื่น พรรคอื่นที่ได้รับ ก็จะต้องเข้าเงื่อนไข 2 ข้อ คือ ข้อที่ 1 คำนวณแล้วพรรคนั้นได้ ส.ส. ในระบบเขตเลือกตั้งน้อยกว่า ส.ส. ที่พึงมีตามที่คำนวณค่าได้ และข้อ 2 เมื่อได้รับการบวกเพิ่มแล้ว ต้องไม่เกินจำนวน ส.ส. ที่พึงมีตามที่คำนวณได้

จากหลักการดังกล่าวทำให้พรรคการเมืองที่ได้คะแนนไม่ถึงเกณฑ์โควต้าสำหรับ ส.ส. 1 ที่นึ่ง ซึ่งในการเลือกตั้งครั้งที่ผ่านมามีการคำนวณได้ที่ 71,065 คะแนน ก็ย่อมไม่มีโอกาสได้ ส.ส. เพราะประการแรก ไม่ผ่านโควต้าตั้งแต่ต้น และประการที่ 2 ไม่เข้าข่ายมาตรา 91 (4) เพราะไม่เข้ากรณี “พรรคที่มีจำนวน ส.ส. เขตต่ำกว่าที่พรรคนั้นจะพึงมี” คือไม่เข้ากรณีคำนวณแล้วมี ส.ส. เขตต่ำกว่า ส.ส. ที่คำนวณได้

ส่วนวิธีการปัดเศษตามพระราชบัญญัติประกอบรัฐธรรมนูญว่าด้วยการเลือกตั้งสมาชิกสภาผู้แทนราษฎร พ.ศ. 2561 มาตรา 128 นั้นก็ต้องปัดให้กับพรรคที่ผ่านโควต้าเท่านั้น จะเอาเศษไปถ่ายโอนให้พรรคที่ต่ำกว่าโควต้าไม่ได้เพราะขัดกับรัฐธรรมนูญซึ่งเป็นกฎหมายในลำดับที่สูงกว่า ดังนั้นจึงไม่มีกรณีใดที่พรรคการเมืองที่ได้คะแนนรวมทั้งประเทศต่ำกว่า 71,065 คะแนนจะได้รับการจัดสรรที่นั่ง ส.ส. ในระบบบัญชีรายชื่อ

และในประเด็นสุดท้ายในเรื่องเก้าอี้ Overhang ของการเลือกตั้งครั้งนี้ ที่พรรคเพื่อไทยได้จำนวน ส.ส. ในระบบเขตเลือกตั้งจำนวน 137 ที่นั่ง แต่ได้ ส.ส. จากการคำนวณโควต้าที่พึงมีได้ 111 ที่นั่ง จำนวน ส.ส.<br/> ที่เกินจาก ส.ส. ที่คำนวณได้เกินไปถึง 26 ที่นั่งนั้น และเมื่อนำมาคำนวณแล้วไม่ได้ ส.ส. ในระบบบัญชีรายชื่อและทำให้เกิดปรากฏการณ์ที่นั่ง Overhang ในการเลือกตั้งครั้งนี้

ดังนั้นการเกิดขึ้นของเก้าอี้ Overhang ในที่นี้ หมายถึง กรณีที่มีบางพรรคได้จำนวนสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรแบบแบ่งเขต มากกว่าจำนวนสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรที่พรรคนั้นพึงมีได้ตามบทบัญญัติของรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พ.ศ. 2560 มาตรา 91 และพระราชบัญญัติประกอบรัฐธรรมนูญว่าด้วยการเลือกตั้งสมาชิกสภาผู้แทนราษฎร พ.ศ. 2561 ซึ่งการมีเก้าอี้ Overhang ทำให้ผลรวมของค่าจำนวนสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรแบบบัญชีรายชื่อของพรรคการเมืองต่างๆ รวมกันแล้วจะมีมากกว่า 150 คน ซึ่งเป็นจำนวนทั้งหมดของสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรแบบบัญชีรายชื่อในสภาผู้แทนราษฎร ทำให้เกิดปัญหาในการพิจารณาการใช้สูตรคำนวนที่นั่งสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรแบบบัญชีรายชื่อที่แต่ละพรรคการเมืองที่มีสิทธิได้รับการจัดสรรพึงมีด้วย

&nbsp;

'''2. ปรากฏการณ์ที่เกิดขึ้น'''

การมีเก้าอี้ Overhang ทำให้ผลรวมของค่าจำนวนสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรแบบบัญชีรายชื่อของพรรคการเมืองต่างๆ รวมกันแล้วจะมีมากกว่า 150 คน ซึ่งเป็นจำนวนทั้งหมดของสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรแบบบัญชีรายชื่อในสภาผู้แทนราษฎร ทำให้เกิดปัญหาในการพิจารณาการใช้สูตรคำนวนที่นั่งสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรแบบบัญชีรายชื่อที่แต่ละพรรคการเมืองที่มีสิทธิได้รับการจัดสรรพึงมีดังนี้

1) กรณีปกติ ไม่มี Overhang

1. เอาคะแนนรวมของทุกพรรคที่ส่ง ส.ส. บัญชีรายชื่อ หาร 500 เป็น คะแนน ส.ส. พึงมี

2. เอาคะแนน ส.ส. พึงมีไปหาร คะแนนของแต่ละพรรค เป็น จำนวน ส.ส. พึงมีของแต่ละพรรค<br/> 3. เอาจำนวน ส.ส. พึงมีไปลบกับจำนวน ส.ส. เขต เป็น จำนวน ส.ส. บัญชีรายชื่อของแต่ละพรรค<br/> 4. จัดสรร ส.ส. บัญชีรายชื่อตามจำนวนเต็มก่อน ถ้าไม่ครบให้ เอาเศษมาเรียงกันจากมากไปน้อย

จัดสรร ส.ส. ที่เหลือให้พรรคละ 1คน จนครบ 150 คน

&nbsp;

2) กรณีมี Overhang

1. เอาคะแนนรวมของทุกพรรคที่ส่ง ส.ส. บัญชีรายชื่อ หาร 500 เป็น คะแนน ส.ส. พึงมี

2. เอาคะแนน ส.ส. พึงมีไปหาร คะแนนของแต่ละพรรค เป็น จำนวน ส.ส. พึงมีของแต่ละพรรค<br/> 3. เอาจำนวน ส.ส. พึงมีไปลบกับจำนวนส.ส. เขต เป็น จำนวน ส.ส. บัญชีรายชื่อของแต่ละพรรค<br/> ถ้าติดลบให้ปรับเป็น 0

4. ผลรวมจำนวน ส.ส.บัญชีรายชื่อจะมากกว่า 150 ให้เทียบบัญญัติไตรยางค์ ปรับฐาน จำนวน ส.ส. บัญชีรายชื่อ ของแต่ละพรรค ให้มีผลรวมเป็น 150

5. จัดสรร ส.ส.บัญชีรายชื่อตามจำนวนเต็มก่อน ถ้าไม่ครบให้ เอาเศษมาเรียงกันจากมากไปน้อย จัดสรร ส.ส. ที่เหลือให้พรรคละ 1คน จนครบ 150 คน ซึ่งจากการคำนวณที่นั่ง ส.ส. ในระบบบัญชีรายชื่อของพรรคการเมืองต่าง ๆ ที่มีสิทธิได้รับการจัดสรรที่นั่ง ส.ส. แบบบัญชีรายชื่อทั้งหมด<br/> 26 พรรคการเมืองยกเว้นพรรคเพื่อไทยที่มีเก้าอี Overhang แล้วดังนี้

&nbsp;

ผลการคำนวณ ส.ส. แบบบัญชีรายชื่อของพรรคการเมืองที่ได้รับการจัดสรรที่นั่ง ส.ส.[[#_ftn4|[4]]]

{| border="1" cellpadding="0" cellspacing="0" style="width:605px;" width="0"
|-
| style="width:49px;" | 
อันดับ

| style="width:118px;" | 
พรรค

| style="width:77px;" | 
คะแนนที่นำมาคิด

| style="width:84px;" | 
ส.ส.พึงมีได้

| style="width:66px;" | 
ส.ส.เขต

| style="width:96px;" | 
ส.ส.แบบบัญชีรายชื่อที่ได้รับเบื้องต้น

| style="width:114px;" | 
ส.ส.แบบบัญชีรายชื่อที่ได้รับการจัดสรร (ที่นั่ง)

|-
| style="width:49px;" | 
1

| style="width:118px;" | 
พลังประชารัฐ

| style="width:77px;" | 
8,433,137

| style="width:84px;" | 
118.6805

| style="width:66px;" | 
97

| style="width:96px;" | 
21.6805

| style="width:114px;" | 
19

|-
| style="width:49px;" | 
2

| style="width:118px;" | 
เพื่อไทย

| style="width:77px;" | 
7,920,630

| style="width:84px;" | 
111.4679

| style="width:66px;" | 
137

| style="width:96px;" | 
-25.5321

| style="width:114px;" | 
0

|-
| style="width:49px;" | 
3

| style="width:118px;" | 
อนาคตใหม่

| style="width:77px;" | 
6,265,950

| style="width:84px;" | 
88.1814

| style="width:66px;" | 
30

| style="width:96px;" | 
58.1814

| style="width:114px;" | 
50

|-
| style="width:49px;" | 
4

| style="width:118px;" | 
ประชาธิปัตย์

| style="width:77px;" | 
3,947,726

| style="width:84px;" | 
55.5568

| style="width:66px;" | 
33

| style="width:96px;" | 
22.5568

| style="width:114px;" | 
20

|-
| style="width:49px;" | 
5

| style="width:118px;" | 
ภูมิใจไทย

| style="width:77px;" | 
3,732,883

| style="width:84px;" | 
52.5333

| style="width:66px;" | 
39

| style="width:96px;" | 
13.5333

| style="width:114px;" | 
12

|-
| style="width:49px;" | 
6

| style="width:118px;" | 
เสรีรวมไทย

| style="width:77px;" | 
826,530

| style="width:84px;" | 
11.6318

| style="width:66px;" | 
0

| style="width:96px;" | 
11.6318

| style="width:114px;" | 
9

|-
| style="width:49px;" | 
7

| style="width:118px;" | 
ชาติไทยพัฒนา

| style="width:77px;" | 
782,031

| style="width:84px;" | 
11.0056

| style="width:66px;" | 
6

| style="width:96px;" | 
5.0056

| style="width:114px;" | 
4

|-
| style="width:49px;" | 
8

| style="width:118px;" | 
เศรษฐกิจใหม่

| style="width:77px;" | 
485,664

| style="width:84px;" | 
6.8348

| style="width:66px;" | 
0

| style="width:96px;" | 
6.8348

| style="width:114px;" | 
6

|-
| style="width:49px;" | 
9

| style="width:118px;" | 
ประชาชาติ

| style="width:77px;" | 
485,436

| style="width:84px;" | 
6.8316

| style="width:66px;" | 
6

| style="width:96px;" | 
0.8316

| style="width:114px;" | 
1

|-
| style="width:49px;" | 
10

| style="width:118px;" | 
เพื่อชาติ

| style="width:77px;" | 
419,393

| style="width:84px;" | 
5.9022

| style="width:66px;" | 
0

| style="width:96px;" | 
5.9022

| style="width:114px;" | 
5

|-
| style="width:49px;" | 
11

| style="width:118px;" | 
รวมพลังประชาชาติไทย

| style="width:77px;" | 
416,324

| style="width:84px;" | 
5.8590

| style="width:66px;" | 
1

| style="width:96px;" | 
4.8590

| style="width:114px;" | 
4

|-
| style="width:49px;" | 
12

| style="width:118px;" | 
ชาติพัฒนา

| style="width:77px;" | 
252,044

| style="width:84px;" | 
3.5470

| style="width:66px;" | 
1

| style="width:96px;" | 
2.5470

| style="width:114px;" | 
2

|-
| style="width:49px;" | 
13

| style="width:118px;" | 
พลังท้องถิ่นไทย

| style="width:77px;" | 
213,129

| style="width:84px;" | 
2.9994

| style="width:66px;" | 
0

| style="width:96px;" | 
2.9994

| style="width:114px;" | 
3

|-
| style="width:49px;" | 
14

| style="width:118px;" | 
รักษ์ผืนป่าแห่งประเทศไทย

| style="width:77px;" | 
136,597

| style="width:84px;" | 
1.9223

| style="width:66px;" | 
0

| style="width:96px;" | 
1.9223

| style="width:114px;" | 
2

|-
| style="width:49px;" | 
15

| style="width:118px;" | 
พลังปวงชนไทย

| style="width:77px;" | 
81,733

| style="width:84px;" | 
1.1502

| style="width:66px;" | 
0

| style="width:96px;" | 
1.1502

| style="width:114px;" | 
1

|-
| style="width:49px;" | 
16

| style="width:118px;" | 
พลังชาติไทย

| style="width:77px;" | 
73,871

| style="width:84px;" | 
1.0396

| style="width:66px;" | 
0

| style="width:96px;" | 
1.0396

| style="width:114px;" | 
1

|-
| style="width:49px;" | 
17

| style="width:118px;" | 
ประชาภิวัฒน์

| style="width:77px;" | 
69,417

| style="width:84px;" | 
0.9769

| style="width:66px;" | 
0

| style="width:96px;" | 
0.9769

| style="width:114px;" | 
1

|-
| style="width:49px;" | 
18

| style="width:118px;" | 
พลังไทยรักไทย

| style="width:77px;" | 
60,840

| style="width:84px;" | 
0.8562

| style="width:66px;" | 
0

| style="width:96px;" | 
0.8562

| style="width:114px;" | 
1

|-
| style="width:49px;" | 
19

| style="width:118px;" | 
ไทยศรีวิไลย์

| style="width:77px;" | 
60,421

| style="width:84px;" | 
0.8503

| style="width:66px;" | 
0

| style="width:96px;" | 
0.8503

| style="width:114px;" | 
1

|-
| style="width:49px;" | 
20

| style="width:118px;" | 
ประชานิยม

| style="width:77px;" | 
56,617

| style="width:84px;" | 
0.7968

| style="width:66px;" | 
0

| style="width:96px;" | 
0.7968

| style="width:114px;" | 
1

|-
| style="width:49px;" | 
21

| style="width:118px;" | 
ครูไทยเพื่อประชาชน

| style="width:77px;" | 
56,617

| style="width:84px;" | 
0.7929

| style="width:66px;" | 
0

| style="width:96px;" | 
0.7929

| style="width:114px;" | 
1

|-
| style="width:49px;" | 
22

| style="width:118px;" | 
ประชาธรรมไทย

| style="width:77px;" | 
47,848

| style="width:84px;" | 
0.6734

| style="width:66px;" | 
0

| style="width:96px;" | 
0.6734

| style="width:114px;" | 
1

|-
| style="width:49px;" | 
23

| style="width:118px;" | 
ประชาชนปฏิรูป

| style="width:77px;" | 
45,508

| style="width:84px;" | 
0.6404

| style="width:66px;" | 
0

| style="width:96px;" | 
0.6404

| style="width:114px;" | 
1

|-
| style="width:49px;" | 
24

| style="width:118px;" | 
พลเมืองไทย

| style="width:77px;" | 
44,766

| style="width:84px;" | 
0.6300

| style="width:66px;" | 
0

| style="width:96px;" | 
0.6300

| style="width:114px;" | 
1

|-
| style="width:49px;" | 
25

| style="width:118px;" | 
ประชาธิปไตยใหม่

| style="width:77px;" | 
39,792

| style="width:84px;" | 
0.5600

| style="width:66px;" | 
0

| style="width:96px;" | 
0.5600

| style="width:114px;" | 
1

|-
| style="width:49px;" | 
26

| style="width:118px;" | 
พลังธรรมใหม่

| style="width:77px;" | 
35,533

| style="width:84px;" | 
0.5001

| style="width:66px;" | 
0

| style="width:96px;" | 
0.5001

| style="width:114px;" | 
1

|-
| style="width:49px;" | 
27

| style="width:118px;" | 
ไทรักธรรม

| style="width:77px;" | 
33,748

| style="width:84px;" | 
0.4749

| style="width:66px;" | 
0

| style="width:96px;" | 
0.4749

| style="width:114px;" | 
1

|}

&nbsp;

'''3. หลักการสำคัญ / ความสำคัญ'''

'''จากสูตรคำนวณ ส.ส.แบบบัญชีรายชื่อ'''&nbsp;มีการตีความมากมายในสูตรตามที่บัญญัติไว้ในรัฐธรรมนูญและกฎหมายว่าด้วยการเลือกตั้งตามที่ได้แสดงไว้ก่อนหน้านี้ ทำโดยเฉพาะเมื่อเกิดเหตุของการคำนวณในวิธีที่ 2 กรณีเกิดเก้าอี้ overhang อันมาจากการคำนวณด้วยวิธีแรกได้ค่าเฉลี่ยที่นั่ง ส.ส.ต่อ 1 คน + จำนวน ส.ส.พึงมีที่แต่ละพรรคควรจะได้ แต่เมื่อรวมแล้วที่นั่ง ส.ส.แบบบัญชีรายชื่อเกิน 150 ที่นั่ง จะต้องมา “เกลี่ย” ที่นั่งกันใหม่&nbsp; โดยเกลี่ยที่นั่ง ส.ส.ให้กับพรรคที่เรียงตามเศษทศนิยมจากมากไปหาน้อย ให้ได้จำนวนที่นั่ง ส.ส.พอดีกันที่ตัวเลข 150 ซึ่งว่าเป็นวิธีการเรียกว่า overhang ซึ่งวิธีการดังกล่าวปัญหามีอยู่ว่า ฝ่ายพรรคเพื่อไทย-พรรคอนาคตใหม่ และนักวิชาการ-นักเคลื่อนไหวฝ่ายก้าวหน้า มองว่าสูตร overhang ไม่ควรเกลี่ยคะแนนให้กับพรรคเล็กที่มีค่าเฉลี่ย ส.ส. พึงมีไม่ถึงตัวเลขคะแนนขั้นต่ำ ประมาณ 71,065 คะแนน ซึ่งได้มีการอ้างตาม (5) ของมาตรา 128 พระราชบัญญัติประกอบรัฐธรรมนูญว่าด้วยการเลือกตั้งสมาชิกสภาผู้แทนราษฎร พ.ศ. 2561 ระบุว่า “ถ้าพรรคการเมืองใดมีผู้ได้รับเลือกตั้งเป็นสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรแบบแบ่งเขตเลือกตั้ง เท่ากับหรือสูงกว่าจํานวนสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรที่พรรคการเมืองนั้นจะพึงมี ให้พรรคการเมืองนั้นมีสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรตามจํานวนที่ได้รับจากการเลือกตั้งแบบแบ่งเขตเลือกตั้ง และไม่มีสิทธิได้รับการจัดสรรสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรแบบบัญชีรายชื่อ และให้นําสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรบัญชีรายชื่อทั้งหมดไปจัดสรรให้แก่พรรคการเมืองที่มีจํานวนสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรแบบแบ่งเขตเลือกตั้งต่ำกว่าจํานวนสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรที่พรรคการเมืองนั้นจะพึงมีได้ตามอัตราส่วน แต่ต้องไม่มีผลให้พรรคการเมืองใดดังกล่าวมีสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรเกินจํานวนที่จะพึงมี”&nbsp; กับอีกฝ่ายหนึ่งที่อ้างว่าสูตรการคำนวณตามที่ประกาศโดยคณะกรรมการการเลือกตั้ง (กกต.) ที่ได้คำนวณสูตร overhang แล้ว ปรากฏว่าพรรคเล็กที่ได้เสียงลงคะแนนจากผู้มีสิทธิเลือกตั้งจากทุกเขตเลือกตั้งทั่วประเทศรวมกันอย่างเช่นพรรคไทรักธรรม ที่ได้คะแนน 33,748 คะแนน ซึ่งไม่ถึงคะแนนค่าเฉลี่ย ส.ส. พึงมีหรือตัวเลขคะแนนขั้นต่ำ ประมาณ 71,065 คะแนน ก็สามารถได้ ส.ส. ในระบบบัญชีรายชื่อ จนทำให้เกิดพรรคที่ได้สมาชิกสภาผู้แทนราษฎรบัญชีรายชื่อเพียง 1 ที่นั่ง ถึง 13 พรรคการเมืองตามตารางที่ได้แสดงไว้ก่อนแล้ว แม้ว่าพรรคเหล่านั้นจะได้เศษทศนิยม ที่วัดเกณฑ์การมีเก้าอี้สมาชิกสภาผู้แทนราษฎรบัญชีรายชื่อระดับ 0.4-0.9 ไม่ถึงจำนวนเต็ม 1 คนก็ตาม[[#_ftn5|[5]]]

'''4. สรุป'''

เก้าอี้ Overhang หรือที่นั่ง ส.ส. ส่วนเกินโควต้า เกิดขึ้นจากกรณีที่มีบางพรรคได้จำนวนสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรแบบแบ่งเขต มากกว่าจำนวนสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรที่พรรคนั้นพึงมีได้ตามบทบัญญัติของรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พ.ศ. 2560 มาตรา 91 และพระราชบัญญัติประกอบรัฐธรรมนูญว่าด้วยการเลือกตั้งสมาชิกสภาผู้แทนราษฎร พ.ศ. 2561 ซึ่งการมีเก้าอี้ Overhang ทำให้ผลรวมของค่าจำนวนสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรแบบบัญชีรายชื่อของพรรคการเมืองต่างๆ รวมกันแล้วจะมีมากกว่า 150 คน ซึ่งเป็นจำนวนทั้งหมดของสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรแบบบัญชีรายชื่อในสภาผู้แทนราษฎร ทำให้เกิดปัญหาในการพิจารณาการใช้สูตรคำนวนที่นั่งสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรแบบบัญชีรายชื่อที่แต่ละพรรคการเมืองที่มีสิทธิได้รับการจัดสรรพึงมีด้วย

&nbsp;

'''5. บรรณานุกรม'''

เดอะมาสเตอร์. (2562). กกต. เปิดสูตรคำนวณ ส.ส. (ที่อาจเป็น) เวอร์ชั่นของ กกต. (ออนไลน์). สืบค้นจาก

[https://themaster.co/pulse/complicated-thai-mps-system/74209 https://themaster.co/pulse/complicated-thai-mps-system/74209], เข้าถึงเมื่อ 6 เมษายน 2563

ประชาชนจิตอาสา (นามแฝง) วิธีการคำนวณ สส บัญชีรายชื่อ ที่ถูกต้อง ตาม พรบ ประกอบรัฐธรรมนูญ

สืบค้นจาก

[http://sudoku.in.th/election2562/partylist.html?fbclid=IwAR1Fqi4gpRBMFKxJcBUvUXxfKczhNQppGBuVfWBUsepiIf66JTgE3HT7QCk http://sudoku.in.th/election2562/partylist.html?fbclid=IwAR1Fqi4gpRBMFKxJcBUvUXxfKczhNQppGBuVfWBUsepiIf66JTgE3HT7QCk],เข้าถึงเมื่อ 6 เมษายน 2563

พระราชบัญญัติประกอบรัฐธรรมนูญ ว่าด้วยการเลือกตั้งสมาชิกสภาผู้แทนราษฎร พ.ศ. 2561,

ราชกิจจานุเบกษา, เล่มที่135 ตอนที่ 68 ก วันที่ 12 กันยายน 2561, หน้า 81

รัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พุทธศักราช 2560 สืบค้นจาก

[http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2560/A/040/1.PDF http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2560/A/040/1.PDF], เข้าถึงเมื่อ 6 เมษายน 2563

เรืองวิทย์ เกษสุวรรณ. (2562). การคำนวณปาร์ตี้ลิสต์ผิด กับคำอธิบายเรื่อง overhang seats ของไทย

(ออนไลน์) สืบค้นจาก [https://www.matichon.co.th/columnists/news_1453697 https://www.matichon.co.th/columnists/news_1453697], เข้าถึงเมื่อ

11 เมษายน 2563

&nbsp;
<div>'''อ้างอิง''' 
----
<div id="ftn1">
[[#_ftnref1|[1]]] รัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พุทธศักราช 2560 สืบค้นจาก

[http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2560/A/040/1.PDF http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2560/A/040/1.PDF], เข้าถึงเมื่อ 6 เมษายน 2563
</div> <div id="ftn2">
[[#_ftnref2|[2]]] พระราชบัญญัติประกอบรัฐธรรมนูญ ว่าด้วยการเลือกตั้งสมาชิกสภาผู้แทนราษฎร พ.ศ. 2561,

ราชกิจจานุเบกษา, เล่มที่135 ตอนที่ 68 ก วันที่ 12 กันยายน 2561, หน้า 81
</div> <div id="ftn3">
[[#_ftnref3|[3]]]เรืองวิทย์ เกษสุวรรณ. (2562). การคำนวณปาร์ตี้ลิสต์ผิด กับคำอธิบายเรื่อง overhang seats ของไทย

(ออนไลน์) สืบค้นจาก [https://www.matichon.co.th/columnists/news_1453697 https://www.matichon.co.th/columnists/news_1453697], เข้าถึงเมื่อ 11 เมษายน 2563
</div> <div id="ftn4">
[[#_ftnref4|[4]]]ประชาชนจิตอาสา (นามแฝง) วิธีการคำนวณ สส บัญชีรายชื่อ ที่ถูกต้อง ตาม พรบ ประกอบรัฐธรรมนูญ สืบค้นจาก

[http://sudoku.in.th/election2562/partylist.html?fbclid=IwAR1Fqi4gpRBMFKxJcBUvUXxfKczhNQppGBuVfWBUsepiIf66JTgE3HT7QCk http://sudoku.in.th/election2562/partylist.html?fbclid=IwAR1Fqi4gpRBMFKxJcBUvUXxfKczhNQppGBuVfWBUsepiIf66JTgE3HT7QCk]
</div> <div id="ftn5">
[[#_ftnref5|[5]]] เดอะมาสเตอร์. (2562). กกต. เปิดสูตรคำนวณ ส.ส. (ที่อาจเป็น) เวอร์ชั่นของ กกต. (ออนไลน์). สืบค้นจาก

[https://themaster.co/pulse/complicated-thai-mps-system/74209 https://themaster.co/pulse/complicated-thai-mps-system/74209], เข้าถึงเมื่อ 6 เมษายน 2563
</div> </div> 
[[Category:การเลือกตั้ง]]