ดูต้นฉบับสำหรับ ประชาธิปไตยโดยชนชั้นนำ (elitist democracy)


'''ผู้เรียบเรียง''' ''':''' ผู้ช่วยศาสตราจารย์ ดร.วิชุดา สาธิตพร

'''ผู้ทรงคุณวุฒิประจำบทความ''' ''':''' รองศาสตราจารย์ ดร.นิยม รัฐอมฤต

&nbsp;

&nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; '''ประชาธิปไตยโดยชนชั้นนำ (elitist democracy)''' คือ รูปแบบการปกครองที่ชนชั้นนำมีอำนาจและบทบาททางการเมืองการปกครองสูงโดยเลือกที่จะดำรงอยู่และมีการสืบทอดอำนาจผ่านการลงแข่งขันในการเลือกตั้ง[[#_ftn1|[1]]] และเข้าต่อรองผลประโยชน์กับกลุ่มอื่น ๆ ภายใต้กติกาของ[[ระบอบประชาธิปไตย]]มากกว่าการดำรงอยู่&nbsp;โดยการยึดเอาอำนาจมาไว้กับตนเองทั้งหมด เนื่องจากการรักษาอำนาจของชนชั้นนำภายใต้ระบอบเผด็จการหรือโดยใช้วิธีการที่ไม่เป็นประชาธิปไตยมีต้นสูง ในขณะที่ชนชั้นนำซึ่งมีความได้เปรียบทั้งในด้านเศรษฐกิจ&nbsp;(ความร่ำรวย) สังคม (ระดับการศึกษาที่สูง) และวัฒนธรรม (การเกิดในวงศ์ตระกูลที่เก่าแก่) มากกว่าคนทั่ว ๆ ไป[[#_ftn2|[2]]] จะเสนอตัวขึ้นมาเป็นตัวเลือกในกระบวนการเลือกตั้ง และด้วยความได้เปรียบในทุก ๆ ด้านดังกล่าว ทำให้ชนชั้นนำสามารถเข้าไปกำกับและควบคุมกลไกการคัดสรรผู้แทนประชาชน อันได้แก่ นักการเมือง พรรคการเมือง รวมถึงระบบราชการ[[#_ftn3|[3]]] นักรัฐศาสตร์บางกลุ่มเรียกชนชั้นนำเหล่านี้ว่า '''"ชนชั้นนำในระบอบประชาธิปไตย (democratic elite)"'''[[#_ftn4|[4]]]&nbsp;และเรียกประชาธิปไตยที่การแข่งขันเข้าสู่อำนาจผ่านการเลือกตั้งถูกผูกขาดความได้เปรียบไว้ในมือของชนชั้นว่า '''"ประชาธิปไตยที่แข่งขันกันเองในหมู่ชนชั้นนำ (competitive elitist democracy)"'''[[#_ftn5|[5]]]

&nbsp;

<span style="font-size:x-large;">'''ชนชั้นนำกับการสถาปนาระบอบประชาธิปไตย'''</span>

&nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; ถึงแม้ว่าโดยหลักการแล้วประชาธิปไตยจะเป็นการปกครอง '''“ของประชาชน โดยประชาชน และเพื่อประชาชน”''' แต่ก็ปฏิเสธได้ยากว่าการริเริ่มกระบวนการพัฒนาประชาธิปไตยและขับเคลื่อนให้ประชาธิปไตยที่ถูกสถาปนาขึ้นอยู่รอดปลอดภัยได้นั้นต้องอาศัยบทบาทและการสนับสนุนของชนชั้นนำ กล่าวคือ เมื่อย้อนกลับไปศึกษาประวัติศาสตร์ของการเปลี่ยนแปลงการปกครองจากระบอบเผด็จการที่ชนชั้นนำสามารถกำหนดนโยบายต่าง ๆ ได้ตามที่พวกตนปรารถนาไปสู่ระบอบประชาธิปไตยที่ประชาชนส่วนใหญ่มีพลังในการเข้าไปกดดันเพื่อให้ได้แนวนโยบายที่พวกตนต้องการมากกว่า จะพบว่าประชาธิปไตยในแทบจะทุกประเทศทั่วโลก ล้วนถูกสถาปนาขึ้นโดยความยินยอมของชนชั้นนำแทบทั้งสิ้น[[#_ftn6|[6]]]

&nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; ทำไมชนชั้นนำจึงยอมลดทอนอำนาจสิทธิขาดของตนลงและยินยอมแบ่งปันอำนาจนั้นให้แก่ประชาชนผ่านกระบวนการสถาปนาระบอบประชาธิปไตย? นักรัฐศาสตร์สำนักชนชั้นนำนิยม (elitism) อธิบายว่าปรากฏการณ์ดังกล่าวมักเกิดขึ้นเมื่อประชาชนจำนวนมากเริ่มอึดอัดคับข้องใจกับความสับสนอลหม่านของสังคมภายใต้ระบอบเผด็จการ ซึ่งอาจมีสาเหตุจากหลากหลายกรณี เช่น สภาวะสงคราม วิกฤติเศรษฐกิจ หรือแม้แต่ความล้มเหลวของรัฐในการจัดการกับปัญหาชีวิตความเป็นอยู่ของประชาชน ภายใต้สถานการณ์เช่นนี้ ประชาชนที่อดรนทนไม่ได้จะออกมาเคลื่อนไหวกดดันรัฐบาลโดยเพิ่มระดับความเข้มข้นขึ้นเรื่อย ๆ เช่น การนัดหยุดงาน&nbsp;การเดินขบวน การก่อจลาจล ไปจนถึงขั้นการปฏิวัติในบางกรณี การเคลื่อนไหวของประชาชนที่มีแนวโน้มจะทวีความรุนแรงยิ่งขึ้นเหล่านี้ถือว่าเป็นภัยคุกคามต่อการดำรงอยู่ของระบอบเผด็จการเนื่องจากมันจะไปเพิ่มต้นทุน (cost) ให้กับชนชั้นนำซึ่งโดยธรรมชาติย่อมต้องการรักษาอำนาจของตนไว้ให้ยาวนานที่สุด โดยเฉพาะต้นทุนในการปราบปราม (repression) ซึ่งถือว่าไม่ใช่ทางเลือกที่ชนชั้นนำปรารถนาและพยายามหลีกเลี่ยงอย่างที่สุด ดังนั้น เพื่อลดต้นทุนของการดำรงอยู่ในอำนาจ ชนชั้นนำจะค่อย ๆ โอนอ่อนผ่อนปรนให้กับข้อเรียกร้องต่าง ๆ โดยการออกนโยบายที่สอดคล้องกับความต้องการของประชาชนมากขึ้น โดยเฉพาะนโยบายที่เกี่ยวข้องกับการแก้ปัญหาความเหลื่อมล้ำในการถือครองสินทรัพย์และการกระจายรายได้ระหว่างกลุ่มต่าง ๆ ในสังคม (กลุ่มชนชั้นนำกับกลุ่มประชาชน) อย่างไรก็ตาม มาตรการเหล่านี้มีผลเพียงแค่บรรเทาสถานการณ์ที่ตึงเครียดมิให้ลุกลามออกไปในช่วงเวลาหนึ่งเท่านั้น เพราะปัญหาที่แท้จริงของความขัดแย้งอยู่ที่ความสัมพันธ์เชิงอำนาจระหว่างชนชั้นนำและกลุ่มประชาชนซึ่งมีเพียงการปฏิรูปสถาบันทางการเมือง (political institutions reform) ให้เอื้อต่อการพัฒนาระบอบประชาธิปไตยเท่านั้นที่จะจัดการกับปัญหานี้ได้ ชนชั้นนำจึงเลือกที่จะยอมถ่ายโอนอำนาจผูกขาด (บางส่วน) ของตนให้แก่ประชาชนส่วนใหญ่ผ่านกระบวนการการพัฒนาประชาธิปไตย (democratization)&nbsp;เพื่อรักษาเสถียรภาพของสังคมเอาไว้[[#_ftn7|[7]]]

&nbsp;

<span style="font-size:x-large;">'''สถานะและการดำรงอยู่ของชนชั้นนำในระบอบประชาธิปไตย'''</span>

&nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; รูปแบบการปกครองที่เรียกว่าประชาธิปไตยโดยชนชั้นนำนั้นเกิดขึ้นจากฐานความเชื่อของชนชั้นนำในการเป็นผู้ปกปักษ์รักษาแบบแผนของประชาธิปไตยจากความไร้เดียงสาและความไม่อดทนของประชาชน เนื่องจากชนชั้นนำเชื่อว่าตัวเองมีความยึดมั่นในค่านิยมประชาธิปไตยมากกว่าชนชั้นอื่น ๆ มีระบบความคิดที่เป็นเหตุเป็นผลมากกว่าและมีความอดทนต่อความไม่ลงรอยกันในสังคมสูงกว่าประชาชนทั่วไป นอกจากนี้ ชนชั้นนำยังเชื่อว่าตนเองมีความพร้อมที่จะกระทำในสิ่งที่คนทั่วไปไม่สามารถกระทำได้เพื่อปกป้องประชาธิปไตย[[#_ftn8|[8]]] ในความหมายนี้ ชนชั้นนำได้ถูกอธิบายให้กลายเป็นองค์ประกอบที่จำเป็นและขาดมิได้สำหรับการปกครองระบอบประชาธิปไตยในฐานะ '''“ผู้พิทักษ์ (guardian)”''' มิให้ความขัดแย้งทางการเมืองกลายเป็นความยุ่งเหยิง จนทำให้การพัฒนาประชาธิปไตยไม่ราบรื่น[[#_ftn9|[9]]] ลักษณะสำคัญของประชาธิปไตยที่แข่งขันกันเองในหมู่ชนชั้นนำในเชิงโครงสร้างและสถาบันการเมือง จึงปรากฏในรูปแบบของการปกครองระบบรัฐสภาที่ฝ่ายบริหารมีความเข้มแข็ง ผู้นำทางการเมืองเป็นศูนย์กลางของการใช้อำนาจ รัฐสภาถูกควบคุมครอบงำโดยพรรคการเมือง ระบบการเลือกตั้งที่เอื้อต่อการแข่งขันกันเองระหว่างพรรคการเมืองของชนชั้นนำ ระบบราชการที่เป็นมืออาชีพและอิสระจากการตรวจสอบควบคุมของประชาชน และกลไกรัฐธรรมนูญและแนวปฏิบัติในเรื่องการตัดสินใจสาธารณะที่จำกัดการมีส่วนร่วมของประชาชน[[#_ftn10|[10]]]

&nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; ปรากฏการณ์ที่นับเป็นหลักฐานยืนยันการดำรงอยู่อย่างผูกขาดและมีอิทธิพลสูงของชนชั้นนำในระบอบประชาธิปไตยคือการสืบทอดอำนาจทางการเมืองจากรุ่นสู่รุ่นในวงศ์ตระกูลผู้นำทางการเมืองหรือที่เรียกว่า '''“ตระกูลนักการเมือง&nbsp;(political dynasty)”''' โดยผ่านการเลือกตั้งอันเป็นปรากฏการณ์ที่พบเห็นแทบจะเป็นเรื่องปกติในทุกสังคม ไม่เว้นแม้แต่ประเทศที่ประชาธิปไตยมีความก้าวหน้าและเป็นแม่แบบอย่างสหรัฐอเมริกา&nbsp;สหราชอาณาจักร และฝรั่งเศส[[#_ftn11|[11]]] ในสหรัฐอเมริกา ประธานาธิบดี จอร์จ ดับเบิลยู บุช (George W. Bush) ได้รับการเลือกตั้ง 8 ปี หลังจากพ่อของเขาคือ นายจอร์จ ดับเบิลยูเอช บุช (George W.H. Bush) ลงจากตำแหน่ง นับเป็นประธานาธิบดีที่มีความสัมพันธ์แบบพ่อ-ลูกคู่ที่สองในประวัติศาสตร์การเมืองอเมริกา ต่อจากคู่พ่อ-ลูกตระกูลแอดัมส์ (Adams) ในประเทศแถบทวีปเอเชียที่ประชาธิปไตยยังมีความเสี่ยงต่อความไม่มั่นคงอยู่ การสืบทอดอำนาจในตำแหน่งผู้นำประเทศของวงศ์ตระกูลนักการเมืองมีตัวอย่างให้เห็นในแทบจะทุกประเทศ ตั้งแต่ตระกูลเนรู (Nehru) และคานที (Gandhi) ในอินเดีย ตระกูลบุตโต (Bhutto) ในปากีสถาน ตระกูลบันดาราไนเก (Bandaranaike) ในศรีลังกา ตระกูลราซัค (Razak) ในมาเลเซีย ตระกูลลี (Lee) ในสิงคโปร์ ตระกูลซูกาโน (Soekarno) ในอินโดนีเซีย ตระกูลอาร์โรโย (Arroyo) ในฟิลิปปินส์ รวมถึงตระกูลชินวัตรในประเทศไทยด้วย[[#_ftn12|[12]]]

&nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; นอกจากนี้ ไม่เพียงแต่การสืบทอดอำนาจผ่านการเลือกตั้งในวงศ์ตระกูลของผู้นำประเทศเท่านั้น ข้อมูลเชิงประจักษ์จากการศึกษาของนักรัฐศาสตร์จำนวนมากได้แสดงให้เห็นว่าตระกูลนักการเมืองเป็นปรากฏการณ์ที่ดำรงอยู่ควบคู่กับการเมืองเรื่องการเลือกตั้งผู้แทนของประชาชนของหลายประเทศทั่วโลกอย่างต่อเนื่องเป็นเวลาช้านาน จากการสำรวจข้อมูลสมาชิกรัฐสภาของสหรัฐอเมริกาตั้งแต่ ค<span dir="RTL">.ศ.&nbsp;</span>1774 ถึงกลางทศวรรษที่ 1960 พบว่า&nbsp;มีตระกูลการเมืองราว 700 ตระกูล ที่มีสมาชิกในตระกูลตั้งแต่สองคนขึ้นไปเคยดำรงตำแหน่งในสภาคองเกรส (Congress) นับรวมจำนวนได้เกือบ 1,700 คน จากจำนวนสมาชิกรัฐสภาทั้งหมด 10,000 คน หรือคิดเป็น ร้อยละ 17[[#_ftn13|[13]]] ถึงแม้ว่าสัดส่วนของสมาชิกรัฐสภาที่มีความสัมพันธ์ในลักษณะตระกูลการเมืองดังกล่าวจะมีแนวโน้มลดลง[[#_ftn14|[14]]] ในช่วงปลายทศวรรษที่ 1960 และจากผลการศึกษาเมื่อไม่นานมานี้ได้ค้นพบว่าสมาชิกสภาผู้แทนราษฎร (House of Representatives) ของสหรัฐอเมริกาที่สามารถถูกจัดอยู่ในกลุ่มนักการเมืองที่มีความสัมพันธ์แบบตระกูลการเมืองมีมากกว่า ร้อยละ 7[[#_ftn15|[15]]] สัดส่วนนี้มีความใกล้เคียงกับข้อค้นพบในประเทศอาร์เจนติน่า ที่พบว่าสัดส่วนของสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรที่มีความสัมพันธ์กันในแบบตระกูลการเมืองมีประมาณ ร้อยละ 10[[#_ftn16|[16]]]

&nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; นอกจากนี้ บทบาทของตระกูลการเมืองดูเหมือนว่าจะปรากฏเด่นชัดมากในบางประเทศ เช่น จากการสำรวจข้อมูลสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรของญี่ปุ่นในช่วงระหว่าง ค.ศ. 1970-2000 พบว่า สมาชิกสภาผู้แทนราษฎรที่มีความสัมพันธ์กันในลักษณะตระกูลการเมืองมีถึงประมาณหนึ่งในสามของสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรทั้งหมด[[#_ftn17|[17]]] ในเม็กซิโก สัดส่วนของนักการเมืองประเภทนี้มีประมาณ ร้อยละ 20-40[[#_ftn18|[18]]] ใกล้เคียงกับสัดส่วนของนักการเมืองที่มีความสัมพันธ์แบบตระกูลการเมืองในรัฐสภาของประเทศอินเดีย[[#_ftn19|[19]]] ฟิลิปปินส์[[#_ftn20|[20]]] และไทย[[#_ftn21|[21]]]&nbsp;ในขณะที่ในการเมืองของประเทศอิตาลีก็ปรากฏข้อมูลชัดเจนว่ามีนักการเมืองที่มีชื่อเสียงจำนวนมากเป็นผู้ที่มีความสัมพันธ์แบบเครือญาติกับนักธุรกิจในบริษัทขนาดใหญ่และนักการเมืองคนอื่น ๆ[[#_ftn22|[22]]]

&nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; ในแง่มุมหนึ่ง การดำรงอยู่ของชนชั้นนำอย่างกลมกลืนภายใต้กติกาประชาธิปไตยอาจทำให้ภาพลักษณ์ในเชิงลบในฐานะอภิสิทธิ์ชนหรือกลุ่มคนที่ครองความได้เปรียบในผลประโยชน์ทางเศรษฐกิจและการเมืองในสังคม แปรเปลี่ยนเป็นภาพในเชิงบวกในฐานะผู้นำทางการเมือง (political leader) ในฐานะผู้ได้รับความไว้วางใจจากประชาชนผู้มีสิทธิเลือกตั้งให้เป็นผู้นำพาสังคม สร้างความเข้มแข็งให้แก่โครงการภาครัฐผ่านการระดมเอาประเด็นปัญหาต่าง ๆ ในภาพกว้างเข้าสู่กระบวนการกำหนดนโยบาย ผ่านการเข้าไปเป็นผู้นำในพรรคการเมืองและมีอิทธิพลครอบงำการเลือกตั้ง[[#_ftn23|[23]]] ในอีกแง่มุมหนึ่ง การดำรงอยู่อย่างผูกขาดและมีการสืบทอดอำนาจกันเองในหมู่ชนชั้นนำแม้โดยผ่านกระบวนการเลือกตั้งอาจส่งผลในทางลบต่อคุณภาพของประชาธิปไตยและการพัฒนาเศรษฐกิจในระยะยาว ดังที่การศึกษาในบางประเทศ เช่น ฟิลิปปินส์ พบว่า ความสัมพันธ์และอิทธิพลของชนชั้นนำทำให้การเมืองของฟิลิปปินส์พัฒนาไปสู่ระบบการเมืองที่ยึดถือตัวบุคคลซึ่งมีผลเป็นการบั่นทอนการสร้างรัฐที่เข้มแข็ง และเป็นอุปสรรคต่อการคิดริเริ่มนโยบายที่เป็นประโยชน์ต่อประชาชนในวงกว้าง เนื่องจากการปฏิรูปเพื่อการพัฒนาสถาบันทางการเมืองและสถาบันทางเศรษฐกิจสำคัญ ๆ มักจะถูกปิดกั้นขัดขวางโดยสมาชิกของตระกูลการเมืองผู้ได้ประโยชน์จากสถานะความได้เปรียบของตน แน่นอนว่าการปิดกั้นขัดขวางดังกล่าว&nbsp;ย่อมเป็นอุปสรรคต่อการกำเนิดและก่อตั้งอย่างยั่งยืนของบรรดาพรรคการเมืองต่าง ๆ ซึ่งในระบอบประชาธิปไตย<br/> ถือเป็นสถาบันทางการเมืองที่ทำหน้าที่เชื่อมโยงผลประโยชน์และความต้องการของประชาชนในเขตเลือกตั้งเข้าสู่กระบวนการนโยบายสาธารณะและการบัญญัติกฎหมายที่เกี่ยวข้องด้วย[[#_ftn24|[24]]]
<div>
&nbsp;

= '''<span style="font-size:x-large;">อ้างอิง</span>''' =
<div id="ftn1">
[[#_ftnref1|[1]]] Robert D. Putnam, The Comparative Study of Political Elites (Englewood Cliffs, NJ: Prentice Hall, 1976).
</div> <div id="ftn2">
[[#_ftnref2|[2]]] จากการศึกษาเรื่อง “The Power Elite” ของ ซี ไรท์ มิล (C. Wright Mills) ในปี 1956 ซึ่งถือเป็นการศึกษาวิจัยต้นแบบเรื่องหนึ่งของการศึกษาภายใต้แนวคิดชนชั้นนำนิยม พบว่า ในสังคมอเมริกันซึ่งได้ชื่อว่าเป็นประเทศเสรีประชาธิปไตยแม่แบบแห่งหนึ่งของโลกก็ยังถูกครอบงำและมีการผูกขาดการใช้อำนาจในการเมืองระดับชาติโดยชนชั้นนำซึ่งมีอยู่ด้วยกันอย่างน้อย 3 กลุ่มหลัก ประกอบด้วยนักธุรกิจที่ร่ำรวยมหาศาล นายทหารระดับสูงในกองทัพ และนักการเมืองอาชีพที่ได้รับการเลือกตั้ง ทำให้ประชาชนไม่สามารถควบคุมผู้ปกครองที่ตนเองเลือกให้ไปทำหน้าที่แทนได้อย่างแท้จริง (Mills 1956, Op. cit.)
</div> <div id="ftn3">
[[#_ftnref3|[3]]] Max Weber, Economy and Society, edited by Guenther Roth and Claus Wittich (Berkeley: University of California Press, 1978).
</div> <div id="ftn4">
[[#_ftnref4|[4]]] เช่น Peter Bachrach, The Theory of Democratic Elitism: A Critique (Boston: Little Brown, 1967); Heinrich Best and John Higley, “Introduction: Democratic Elitism Reappraised,” in Heinrich Best and John Higley (eds.), Democratic Elitism: New Theoretical and Comparative Perspectives (Boston: Brill, 2010), 1-22; Mark Peffley and Robert Rohrschneider, “Elite Beliefs and the Theory of Democratic Elitism,” in The Oxford Handbook of Political Behavior, edited by Russell Dalton and Hans Dieter Klingemann (Oxford: Oxford University Press, 2007), 65–79. เป็นต้น
</div> <div id="ftn5">
[[#_ftnref5|[5]]] David Held, Democracy and the Global Order (Stamford, California: Stamford University Press, 1995).
</div> <div id="ftn6">
[[#_ftnref6|[6]]] Daron Acemoglu and James A. Robinson, Economic Origins of Dictatorship and Democracy (New York: Cambridge University Press, 2005).
</div> <div id="ftn7">
[[#_ftnref7|[7]]] Ibid.
</div> <div id="ftn8">
[[#_ftnref8|[8]]] Peffley and Rohrschneider, op.cit., p.65.
</div> <div id="ftn9">
[[#_ftnref9|[9]]] Fredrik Engelstad, “Introduction: Social and Political Elites in Modern Democracy,” in Comparative Studies of Social and Political Elites (Comparative Social Research, Volume 23) edited by Fredrik Engelstad and Trygve Gulbrandsen (Bingley, UK: Emerald Group Publishing Limited, 2010), 35-54.
</div> <div id="ftn10">
[[#_ftnref10|[10]]] Held. 2006. Op. cit. p. 157.
</div> <div id="ftn11">
[[#_ftnref11|[11]]] Mattei Dogan, “Is There a Ruling Class in France?,” in Elite Configurations at the Apex of Power edited by Mattei Dogan (Amsterdam: Brill, 2003); Thomas R. Dye and Harmon Zeigler, The Irony of Democracy: An Uncommon Introduction to American Politics, 13th edition (Belmont, CA: Thomson/Wadsworth, 2006), 17–90.
</div> <div id="ftn12">
[[#_ftnref12|[12]]] Stithorn Thananithichot and Wichuda Satidporn, “Political Dynasties in Thailand: The Recent Picture after the 2011 General Election,” Asian Studies Review 40, no. 3 (2016): 340-359.
</div> <div id="ftn13">
[[#_ftnref13|[13]]] Stephen Hess, America's Political Dynasties from Adams to Kennedy (Garden City, New York: Doubleday, 1966).
</div> <div id="ftn14">
[[#_ftnref14|[14]]] Alfred B. Clubok, Norman M. Wilensky and Forrest J. Berghorn, “Family Relationships, Congressional Recruitment, and Political Modernization,” Journal of Politics 31, no. 4 (1969): 1035-1062.
</div> <div id="ftn15">
[[#_ftnref15|[15]]] Ernesto Dal Bo, Pedro Dal Bo and Jason Snyder. “Political Dynasties,” Review of Economic Studies 76, no. 1 (2009): 115-142.
</div> <div id="ftn16">
[[#_ftnref16|[16]]] Martín A. Rossi, Political Dynasties: Evidence from a Natural Experiment in Argentina, Working Paper Series, Universidad de San Andres, Argentina, 2009.
</div> <div id="ftn17">
[[#_ftnref17|[17]]] Yasushi Asako, Takeshi Iida, and Tetsuya Matsubayashi, Michiko Ueda, Dynastic Politicians: Theory and Evidence from Japan. Working Paper No.201201, Waseda University Organization for Japan-US Studies, 2012; Michihiro Ishibashi and Steven R Reed, “Second-Generation Diet Members and Democracy in Japan: Hereditary Seats,” Asian Survey 32, no. 4 (1992): 366-379; Naoko Taniguchi, “Diet Members and Seat Inheritance,” in Democratic Reform in Japan: Assessing the Impact, ed. Sherry Martin and Gill Steel (Boulder, CO: Lynne Reinner, 2008).
</div> <div id="ftn18">
[[#_ftnref18|[18]]] Roderic A. Camp, “Family Relationships in Mexican Politics: A Preliminary View,” Journal of Politics 44, no. 3 (1982): 848-862.

Roderic Ai Camp, Political Recruitment across Two Centuries: Mexico, 1884-1991 (Austin: University of Texas Press, 1995).
</div> <div id="ftn19">
[[#_ftnref19|[19]]] การศึกษาของแพทริค เฟรนช์ (Patric French) พบว่า ในบรรดาสมาชิกสภาผู้แทนราษฎร ชุดที่ 15 ของอินเดีย จำนวน 545 คน มีนักการเมืองที่มีสายสัมพันธ์แบบตระกูลการเมืองได้รับการเลือกตั้งเข้ามาร้อยละ 28.6 (Patrick French, India: A Portrait (New York: Knopf., 2011).
</div> <div id="ftn20">
[[#_ftnref20|[20]]] ข้อมูลของเมนโดซ่าและคณะเป็นการวิเคราะห์ข้อมูลสมาชิกรัฐสภาชุดที่ 15 ของฟิลิปปินส์ โดยการนับจำนวนนักการเมืองที่มีสายสัมพันธ์แบบตระกูลการเมืองในรัฐสภาชุดดังกล่าวทำการพิจารณาข้อมูลย้อนไปในรัฐสภาชุดก่อนหน้าเพียงสามสมัย กล่าวอีกนัยหนึ่ง สัดส่วนของนักการเมืองฟิลิปปินส์ที่มีสายสัมพันธ์แบบตระกูลการเมืองที่เมนโดซ่าและคณะพบว่ามีประมาณร้อยละ 37 นั้น คำนวณจากจำนวนนักการเมืองที่มีคนในตระกูลเดียวกันอย่างน้อยหนึ่งคนเคยเป็นสมาชิกรัฐสภาชุดใดชุดหนึ่งตั้งแต่ชุดที่ 12 เป็นต้นมาเท่านั้นมิใช่การนับย้อนไปถึงรัฐสภาชุดแรก (Ronald Mendoza, Edsel L. Beja Jr., Victor Soriano Venida, and David Yap, An Empirical Analysis of Political Dynasties in the 15th Philippine Congress, Working Paper 12-001, Asian Institute of Management, 2012.
</div> <div id="ftn21">
[[#_ftnref21|[21]]] สติธร ธนานิธิโชติ, “ตระกูลการเมืองในระบอบประชาธิปไตยของไทย,” วารสารสถาบันพระปกเกล้า 11, ฉ. 2 (2556.): 5-13.
</div> <div id="ftn22">
[[#_ftnref22|[22]]] Raffaele Asquer and Federico Calderoni, “Family Matters: Testing the Effect of Political Connections in Italy,” Symposium: Democracy and Its Development 2005-2011, Center for the Study of Democracy, University of California, Irvine, 2011.
</div> <div id="ftn23">
[[#_ftnref23|[23]]] Jean Blondel, “The Links between Western European Parties and Their Supporters: The Role of Personalization,” Occasional Paper 16, Center for the Study of Political Change, University of Siena, 2005; Ian McAllister, “Prime Ministers, Opposition leaders and Government Popularity in Australia,” Australian Journal of Political Science 38, no. 2 (2003): 259–77.
</div> <div id="ftn24">
[[#_ftnref24|[24]]] Sheila Coronel, Yvonne T. Chua, Luz Rimban, and Booma B. Cruz. The Rulemakers: How the Wealthy and the Well-born Dominate Congress (Quezon City: Philippine Center for Investigative Journalism, 2007); Eva Hedman and John Sidel, Philippine Politics and Society in the Twentieth Century: Colonial Legacies, Post-colonial Trajectories (London: Routledge, 2000).
</div> </div> 
[[Category:สารานุกรม คำศัพท์ต่าง ๆ]]