ดูต้นฉบับสำหรับ ปฏิญญาอาเซียนว่าด้วยสิทธิมนุษยชน (ASEAN Human Rights Declaration: AHRD)

==บทนำ==
	
ในการรวมตัวกันเป็น[[ประชาคมอาเซียน]]นั้น เรื่องของสิทธิมนุษยชนเป็นสิ่งที่อาเซียนมุ่งหวังที่จะให้การรับรองและคุ้มครองไว้ โดยมีการให้การยอมรับในเรื่องนี้ในเอกสารหลายฉบับ เช่น  แถลงการณ์ร่วมของ[[ที่ประชุมรัฐมนตรีต่างประเทศอาเซียน]]ครั้งที่ 26 <ref> Joint Communique of the Twenty-Sixth ASEAN Ministerial Meeting. (1993). Article 16 </ref> หรือ [[กฎบัตรอาเซียน]]<ref>  Charter of Association of  Southeast Asia Nations. (2007). Article 1.7 </ref>   นอกจากนี้อาเซียนก็ได้ให้การรับรอง[[คำประกาศสิทธิมนุษยชนสากลและสนับสนุนให้มีการคุ้มครองสิทธิมนุษยชนของประชาชน]]ตาม[[ปฏิญญาเวียนนา]]  จวบจนปี ค.ศ. 2009 อาเซียนได้จัดตั้ง[[คณะกรรมาธิการระหว่างรัฐบาลอาเซียนว่าด้วยสิทธิมนุษยชน]] (AICHR) ขึ้นเพื่อสร้างความตระหนักถึงความสำคัญของสิทธิมนุษยชน ให้คำปรึกษาในเรื่องของสิทธิมนุษยชนพร้อมทั้งพัฒนาในเรื่องดังกล่าว และจัดทำปฏิญญาที่ว่าด้วยเรื่องของสิทธิมนุษยชนของอาเซียนขึ้น<ref>  Bantekas Ilias, Oette Lutz. International Human Right Law and Practice. (Cambridge: Cambridge University Press, 2013.), 269. </ref>   ต่อมาในปี ค.ศ. 2012  ก็ได้มีการรับรอง “ปฏิญญาอาเซียนว่าด้วยสิทธิมนุษยชน” ซึ่งจัดทำโดยคณะกรรมาธิการระหว่าง[[รัฐบาล]]อาเซียนว่าด้วยสิทธิมนุษยชน (AICHR) และมีการย้ำจุดยืนในการส่งเสริมคุ้มครองสิทธิมนุษยชนและการนำปฏิญญาอาเซียนว่าสิทธิมนุษยชนไปบังคับใช้ <ref>  Phanom Penh Statement on The Adoption of The ASEAN Human Right Declaration (AHRD) (2012). </ref>

==หลักการพื้นฐานของปฏิญญาอาเซียนว่าด้วยสิทธิมนุษยชน==
	
หลักการพื้นฐานคือการยอมรับว่ามนุษย์ทุกคนมีสิทธิและศักดิ์ศรีที่เท่าเทียมกัน  ดังนั้นทุกคนไม่ว่าจะมีเชื้อชาติ เพศ อายุ ศาสนา หรือความต่างในด้านอื่นประการใดๆย่อมมีสิทธิและได้รับประโยชน์ตามที่ปฏิญญาฉบับนี้บัญญัติไว้เหมือนกันทุกคน  เช่น สิทธิที่จะได้รับกายอมรับว่าเป็นบุคคลตามกฎหมาย  สิทธิที่จะได้รับการเยียวยาจากการถูกละเมิดสิทธิ  โดยสิทธิต่างๆที่ได้รับนั้นจะต้องเหมาะสมกับหน้าที่ความรับผิดของบุคคลนั้นในสังคม ชุมชน ประเทศชาติ   มีการรับรองว่าสิทธิของสตรี เด็ก ผู้สูงอายุ ผู้ทุพพลภาพ และผู้ด้อยโอกาสหรือผู้อ่อนแออื่นๆนั้นก็เป็นสิทธิขั้นพื้นฐานอย่างหนึ่งซึ่งต้องไม่ถูกละเมิด นอกจากนี้ยังมีการยอมรับว่า สิทธิมนุษยชนนั้นเป็นสิทธิสากลที่ไม่สามารถแบ่งแยกได้ และทุกคนจะต้องได้รับสิทธิมนุษยชนและเสรีภาพขั้นพื้นฐานอย่างยุติธรรมเท่าเทียมกันภายใต้กรอบของกฎหมาย  โดยการตระหนักถึงสิทธิมนุษยชนนั้นให้คำนึงถึงความแตกต่างของสภาพเศรษฐกิจการเมือง [[กฎหมาย]] สังคม วัฒนธรรม ประวัติศาสตร์และศาสนา <ref>  ASEAN Human Right Declaration (2012) </ref>

==สิทธิที่ได้รับการคุ้มครองตามปฏิญญาอาเซียนว่าด้วยสิทธิมนุษยชน==

1.	สิทธิ[[พลเมือง]]  ซึ่งโดยหลักแล้วคือการที่ประชาชนต้องได้รับความคุ้มครองในชีวิต  เนื้อตัวร่างกาย  ทรัพย์สิน  ความคิดจิตใจ  สิทธิในการดำรงชีพ  สิทธิในเรื่องของสัญชาติ  และสิทธิในการแสดงออกทั้งในทางการเมืองและในเรื่องอื่นๆ เท่าที่ยังอยู่ภายใต้กรอบของกฎหมาย  ซึ่งการคุ้มครองสิทธิดังกล่าวจะมุ่งไปที่ความมั่นคงปลอดภัยของสิ่งต่างๆเหล่านี้  และมุ่งไม่ให้มีการแทรกแซง  การขัดขวาง  หรือการพรากไปซึ่งการใช้สิทธิที่ถูกต้องตามกฎหมาย  ซึ่งการคุ้มครองดังกล่าวประชาชนทุกคนจะต้องได้รับอย่างเท่าเทียมและเป็นกลาง

2.	สิทธิทางเศรษฐกิจ สังคม และวัฒนธรรม  เช่น สิทธิในการทำงานและการใช้สิทธิทางการแรงงาน  สิทธิที่เด็กจะไม่ถูกนำมาหาผลประโยชน์ทางเศรษฐกิจ  สิทธิในการดำรงชีพด้วย
ปัจจัยสี่ มีน้ำดื่มที่สะอาดและมีสภาพแวดล้อมที่ปลอดภัย  สิทธิในสวัสดิการสังคม สิทธิในการศึกษา และสิทธิในการเลือกชมศิลปะและวัฒนธรรม  

3.	สิทธิในการพัฒนา  ซึ่งหมายถึงการได้รับผลประโยชน์จากการพัฒนาในด้านต่างๆอย่างเท่าเทียมกันไม่ว่าจะเศรษฐกิจ การเมืองวัฒนธรรม   โดยรัฐมีหน้าที่ในการส่งเสริมการพัฒนาในด้านต่างๆเหล่านั้นให้แก่ประชาชน  พร้อมกันนี้รัฐต้องตระหนักถึงความสำคัญของสิทธิมนุษยชนและพัฒนารัฐไปในแนวทางที่สอดคล้องกับสิทธิเหล่านั้น

4.	สิทธิในสันติภาพ  หมายถึงการที่ประชาชนอยู่ร่วมกันอย่างสงบสุข  โดยสิ่งที่รัฐสามารถทำได้เพื่อให้บรรลุผลในสิทธิข้อนี้คือการเจริญสัมพันธไมตรีกับประเทศสมาชิกด้วยกันและสร้างความมั่นคงภายในภูมิภาค <ref>  ASEAN Human Right Declaration (2012) </ref>

นอกจากนี้ยังมีความพยายามในการที่จะวางหลักเกี่ยวกับการคุ้มครองสิทธิของกลุ่มผู้ที่อ่อนแอและผู้ด้อยโอกาส เช่น สตรี เด็ก ผู้สูงวัย ผู้ทุพพลภาพ หรือชนกลุ่มน้อย  และความพยายามที่จะว่าหลักในเรื่องสิทธิและความรับผิดชอบ แต่ท้ายที่สุดแล้วยังไม่สามารถนำเรื่องดังกล่าวกำหนดลงไว้ในปฏิญญาได้ <ref>  สำนักงานสภาที่ปรึกษาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ. 2556. http://www.nesac.go.th/web/upload/modDocument/file_8997113779344_tn-47-266.pdf (accessed May 29, 2015.) </ref>

==ปัญหาของปฏิญญาอาเซียนว่าด้วยสิทธิมนุษยชน==
	
แม้ว่าจะมีการรับรองปฏิญญาอาเซียนว่าด้วยสิทธิมนุษยชนแล้วนั้น แต่ก็ยังมีเสียงวิจารณ์อยู่มากทั้งในด้านเนื้อหาของตัวปฏิญญาและการจัดทำร่างปฏิญญา โดยมีการเคลื่อนไหวขององค์กรพัฒนาเอกชน (NGOs) หลายๆองค์กรที่คัดค้านปฏิญญาดังกล่าว โดยได้ให้เหตุผลต่างๆ เช่น

1.	การให้ความคุ้มครองตามปฏิญญาฉบับดังกล่าวนั้นต่ำกว่ามาตรฐานสากลที่ระบุไว้ในคำประกาศสิทธิมนุษยชนสากล  เพราะมีการกำหนดให้ “การตระหนักถึงสิทธิมนุษยชนนั้นเป็นไปตามความแตกต่างกันในด้านต่างๆไม่ว่าจะสังคม  ศาสนา วัฒนธรรม เศรษฐกิจและการเมือง”  ซึ่งการกำหนดเช่นนี้เป็นการขัดกับหลักที่ว่ามนุษย์ทุกคนนั้นมีความเท่าเทียมกัน  

2.	ความไม่[[โปร่งใส]]ในการแต่งตั้งคณะกรรมการยกร่าง  กล่าวคือ ตัวแทนในการยกร่างและให้คำปรึกษาในการจัดทำปฏิญญานี้นั้นไม่มีหลักเกณฑ์ที่ชัดเจน  อีกทั้งยังขาด[[การมีส่วนร่วม]]ของภาคประชาชนอย่างเพียงพออีกด้วย

3.	สิทธิของผู้อ่อนแอหรือผู้ด้อยโอกาสนั้นไม่ได้รับการคุ้มครองอย่างชัดเจนภายใต้ปฏิญญาอาเซียนว่าด้วยสิทธิมนุษยชน  ซึ่งจะเห็นได้ว่าแม้จะมีการวางหลักว่าสิทธิของผู้ด้อยโอกาสหรือผู้อ่อนแอ อย่างเช่น เด็ก สตรี หรือบุคคลชายขอบนั้นเป็นสิทธิมนุษยชนที่ต้องได้รับความคุ้มครอง แต่กลับไม่มีบทบัญญัติอื่นใดเสริมขึ้นมาว่าบุคคลเหล่านี้จะได้รับการคุ้มครองอย่างไร

4.	บทบัญญัติเกี่ยวกับสิทธิมนุษยชนที่เป็นหัวใจสำคัญนั้นคลุมเครือและไม่น่าจะมีประสิทธิภาพ  ยกตัวอย่างเช่น การบังคับบุคคลให้สูญหายหรือการลักพาตัว  ซึ่งปัญหาดังกล่าวยังคงเพิ่มขึ้นอย่างต่อเนื่อง แต่กลับไม่มีมาตรการใดที่มีประสิทธิภาพมาป้องกัน

5.	เนื้อหาของปฏิญญาไม่สะท้อนถึงความความต้องการที่แท้จริงของประชาชนอาเซียน หลายองค์กรเห็นว่าการที่บัญญัติให้การได้รับสิทธิบางประการให้ขึ้นอยู่กับความสามารถของประเทศนั้นๆ หรือให้อำนาจรัฐสมาชิกในการกำหนดขอบเขตการประกันสิทธิทางเศรษฐกิจนั้นเป็นเรื่องที่ไม่ใช่เจตนารมณ์ที่แท้จริงของประชาชน <ref>  Veronica Uy. (2012). “5 reasons NGOs reject current version of ASEAN Human Rights Declaration.” http://www.interaksyon.com/article/43083/5-reasons-ngos-reject-current-version-of-asean-human-rights-declaration (accessed May 29, 2015.) </ref>

==ความท้าทายในการจัดทำปฏิญญาอาเซียนว่าด้วยสิทธิมนุษยชน==
	
ความท้าทายประการแรกคือทัศนคติของผู้เข้าร่วมการร่างปฎิญญา ในการจัดทำร่างปฏิญญาอาเซียนว่าด้วยสิทธิมนุษยชนนั้นจะมีการคัดเลือกผู้เชี่ยวชาญด้านสิทธิมนุษยชนตัวแทนของแต่ละประเทศเข้าเป็นคณะกรรมการร่างปฏิญญา  แต่บางประเทศเลือกที่จะส่งข้าราชการระดับสูงเป็นตัวแทน  ซึ่งทำให้การยกร่างดังกล่าวอาจจะเป็นไปเพื่อผลประโยชน์ของรัฐมากกว่าการคุ้มครองสิทธิของประชาชน  รวมไปถึงความพยายามของบางประเทศที่จะลดความสำคัญของปฏิญญาอาเซียนว่าด้วยสิทธิมนุษยชนให้กลายเป็นเพียงกรอบความร่วมมือ <ref>  ภาคิน นิมมานนรวงศ์.2556. “สิทธิมนุษยชนอาเซียน : ตู้โชว์ความเป็นสากล.” http://www.bangkokbiznews.com/blog/detail/524394(accessed May 27, 2015.) </ref>
	
ประการที่สอง ระบบการตัดสินใจของคณะกรรมการยกร่างนั้นเป็นแบบ “[[ฉันทามติ]]” ซึ่งกรรมการทุกคนจะต้องเห็นพ้องตรงกัน  ระบบการตัดสินใจเช่นนี้ทำให้การจัดทำร่างปฏิญญานั้นยากและล่าช้าเป็นอย่างมาก <ref>  Term of Reference of ASEAN Intergovernmental Commission on Human Right (2009): Article 6.1 </ref>
	
ประการที่สามคือ การขาดความร่วมมือกับองค์กรสิทธิมนุษยชนอื่นๆในอาเซียนและ[[ภาคประชาสังคม]]ต่างๆ  หนึ่งในสาเหตุของปัญหานี้ก็คือ การที่การทำงานของคณะกรรมการยกร่างนั้นขึ้นอยู่กับหน่วยงานใน[[ประชาคมอาเซียน]]ด้านการเมืองและความมั่นคง  ทั้งที่ในความเป็นจริงแล้วเรื่องของสิทธิมนุษยชนนั้นมีความเกี่ยวโยงในทุกๆด้านไม่ว่าจะเป็นสังคม เศรษฐกิจ การเมืองและความมั่นคง  ซึ่งการขาดความร่วมมือดังกล่าวทำให้โครงสร้างและแผนการทำงานขององค์กรสิทธิมนุษยชนต่างๆมีความซ้ำซ้อนกัน
	
ความท้าทายประการสุดท้ายก็คือ การจัดทำร่างให้สอดคล้องกับการรวมตัวกันเป็นประชาคมอาเซียน ซึ่งในการรวมตัวกันนั้นจะมีการเปิดเสรีในด้านต่างๆทั้งการขนย้ายสินค้าและแรงงาน รวมไปถึงการพัฒนาการท่องเที่ยว ซึ่งการทำเช่นนี้ย่อมทำให้สภาพปัญหาในเรื่องของสิทธิมนุษยชนแตกต่างจากตอนที่มีการจัดทำร่างปฏิญญานี้ขึ้น  การที่จำทำให้ร่างดังกล่าวมีประสิทธิภาพบังคับใช้ได้จริงในประชาคมอาเซียนจึงเป็นเรื่องที่มีความท้าทายและมีความสำคัญเป็นอย่างมาก <ref>   เสรี นนทสูติ.2557. “ความท้าทายในการส่งเสริมและคุ้มครองสิทธิมนุษยชนอาเซียน.” http://www.aichr.or.th/article-detail/16/ (accessed May 29, 2015.)</ref>

==บรรณานุกรม==

ภาคิน นิมมานนรวงศ์.2556. “สิทธิมนุษยชนอาเซียน : ตู้โชว์ความเป็นสากล.” http://www.bangkokbiznews.com/blog/detail/524394 (accessed May 27, 2015.)

สำนักงานสภาที่ปรึกษาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ. 2556. http://www.nesac.go.th/web/upload/modDocument/file_8997113779344_tn-47-266.pdf (accessed May 29, 2015.)

เสรี นนทสูติ.2557. “ความท้าทายในการส่งเสริมและคุ้มครองสิทธิมนุษยชนอาเซียน.” http://www.aichr.or.th/article-detail/16/ (accessed May 29, 2015.)

Bantekas Ilias, Oette Lutz. International Human Right Law and Practice. Cambridge: Cambridge University Press, 2013. 

Veronica Uy. 2012. “5 reasons NGOs reject current version of ASEAN Human Rights Declaration.” http://www.interaksyon.com/article/43083/5-reasons-ngos-reject-current-version-of-asean-human-rights-declaration (accessed May 29, 2015.)

==อ้างอิง==

<references/>