ดูต้นฉบับสำหรับ การเลือกตั้งสมาชิกสภาผู้แทนราษฎร ครั้งที่ 18 วันที่ 22 มีนาคม 2535

'''ผู้เรียบเรียง'''  รศ.ดร.นครินทร์ เมฆไตรรัตน์

----

'''ผู้ทรงคุณวุฒิประจำบทความ''' รองศาสตราจารย์นรนิติ เศรษฐบุตร และ รองศาสตราจารย์ ดร.นิยม รัฐอมฤต

----

==การเลือกตั้งสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรครั้งที่ 18 วันที่ 22 มีนาคม พ.ศ.2535==

	การเลือกตั้งสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรครั้งที่ 18 วันที่ 22 มีนาคม พ.ศ.2535 เกิดขึ้นหลังจากคณะรักษาความสงบเรียบร้อยแห่งชาติ (รสช.) ได้ยึดอำนาจการปกครองจากรัฐบาลของพลเอกชาติชาย ชุณหะวัณ ในวันที่ 23 กุมพาพันธ์ พ.ศ.2534 และได้นำร่างธรรมนูญการปกครองราชอาณาจักร พ.ศ.2534 ขึ้นทูลเกล้าฯ ถวายพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวเพื่อทรงลงพระปรมาภิไธย และประกาศใช้เป็นธรรมนูญการปกครองประเทศเมื่อวันที่ 1 มีนาคม พ.ศ.2534 โดยมีพลเอกสุนทร คงสมพงษ์ หัวหน้าคณะรักษาความสงบเรียบร้อบแห่งชาติ เป็นผู้ลงนามรับสนองพระบรมราชโองการ ธรรมนูญฉบับดังกล่าวได้บัญญัติให้สภานิติบัญญัติแห่งชาติทำหน้าที่เป็นทั้งรัฐสภาและสภาร่างรัฐธรรมนูญเพื่อร่างรัฐธรรมนูญฉบับใหม่ ซึ่งต่อมาในวันที่ 9 ธันวาคม ปีเดียวกันคณะ รสช.ได้ประกาศใช้รัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พ.ศ.2534 แต่สาระสำคัญของรัฐธรรมนูญฉบับนี้บางมาตราแอบแฝงประเด็นที่เกี่ยวข้องกับการสืบทอดอำนาจของ รสช.จนถูกขนานนามว่าเป็น “รัฐธรรมนูญฉบับหมกเม็ด”<ref>สมบัติ ธำรงธัญวงศ์, การเมืองการปกครองไทย: ยุคเผด็จการ-ยุคปฏิรูป (กรุงเทพมหานคร: สำนักพิมพ์เสมาธรรม, 2548), น.587.</ref>
  
	รัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พ.ศ.2534 มาตรา 99 และพระราชบัญญัติการเลือกตั้งสมาชิกสภาผู้แทนราษฎร พ.ศ.2522 (แก้ไขเพิ่มเติม พ.ศ.2535) มาตรา 99-102 ได้กำหนดให้มีจำนวนสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรไว้ทั้งหมด 360 คน ต่อจำนวนประชากรทั้งประเทศ (เท่ากับประชากรในขณะนั้นประมาณ 150,000 คนขึ้นไป ต่อ สมาชิกสภาผู้แทนราษฎร 1 คน) โดยการใช้การเลือกตั้งโดยตรงแบบผสม เขตละไม่เกิน 3 คน และผู้สมัครรับเลือกตั้งทุกคนต้องสังกัดพรรคการเมือง และพรรคการเมืองนั้นจะต้องส่งสมาชิกเข้าสมัครรับเลือกตั้งสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรไม่น้อยกว่า 120 คน<ref>  รวบรวมจาก, นคร และ อุกฤษ พจนวรพงษ์, ข้อมูลประวัติศาสตร์การเมืองไทย (กรุงเทพมหานคร: สำนักพิมพ์ไทยวัฒนาพานิช, 2542), น.155-156. และ คณะทำงาน ฝ่ายวิชาการ คณะกรรมการติดตามและสอดส่องดูแลการเลือกตั้งสมาชิกสภาผู้แทนราษฎร, รายงานฉบับสมบูรณ์ การเลือกตั้งสมาชิกสภาผู้แทนราษฎร 22 มีนาคม 2535.</ref>
  
	นอกจากนั้น กฎหมายยังได้ระบุให้การเลือกตั้งครั้งนี้มี “องค์กรกลาง” ทำหน้าที่เป็นผู้ควบคุมและดูแลการเลือกตั้งครั้งนี้เป็นครั้งแรกอีกด้วย โดยจัดให้องค์กรกลางเป็นองค์กรอิสระ และมี ศาสตราจารย์ ดร.เกษม สุวรรณกุล เป็นประธานกรรมการ

	จากรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พ.ศ.2534 นี้เองได้ส่งผลให้มีการกำหนด การเลือกตั้งสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรครั้งที่ 18 วันที่ 22 มีนาคม พ.ศ.2535 โดยมีประชาชนผู้มีสิทธิเลือกตั้งทั่วประเทศมาใช้สิทธิคิดเป็นร้อยละ 58.26 ของจำนวนผู้มีสิทธิเลือกตั้งทั้งหมด 

<center>'''จำนวนสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรของพรรคการเมือง-การเลือกตั้งทั่วไป '''</center>
<center>'''22 มีนาคม พ.ศ.2535'''<ref>นคร และ อุกฤษ พจนวรพงษ์, ข้อมูลประวัติศาสตร์การเมืองไทย (กรุงเทพมหานคร: สำนักพิมพ์ไทยวัฒนาพานิช, 2542), น.156</ref></center>  

{| border="1" align="center"
|-
!width="200" style="background:#87cefa;" | พรรคการเมือง
!width="200" style="background:#87cefa;" | จำนวน ส.ส.แบบแบ่งเขต (คน)
|-
|สามัคคีธรรม
|align="center" |79
|-
|ชาติไทย
|align="center" |74
|-
|ความหวังใหม่
|align="center" |72
|-
|ประชาธิปัตย์
|align="center" |44
|-
|พลังธรรม
|align="center" |41
|-
|กิจสังคม
|align="center" |31
|-
|ประชากรไทย
|align="center" |7
|-
|เอกภาพ
|align="center" |6
|-
|ราษฎร
|align="center" |4
|-
|มวลชน
|align="center" |1
|-
|ปวงชนชาวไทย
|align="center" |1
|-
|}

	ในการเลือกตั้งครั้งนี้มีพรรคการเมืองส่งผู้สมัครจำนวน 15 พรรค โดยประกอบไปด้วย พรรคสามัคคีธรรม พรรคชาติไทย พรรคความหวังใหม่ พรรคประชาธิปัตย์ พรรคพลังธรรม พรรคกิจสังคม พรรคประชากรไทย พรรคเอกภาพ พรรคราษฎร พรรคมวลชน พรรคส่งเสริมประชาธิปไตย พรรคเทิดไท พรรคประชาไทย พรรคเกษตรกรไทยและพรรคปวงชนชาวไทย ทั้งที่มีพรรคการเมืองที่จดทะเบียนถูกต้องตามกฎหมายจำนวน 21 พรรคการเมือง
 
	'''(1) พรรคการเมืองที่ผู้สมัครได้รับเลือกตั้ง''' มีจำนวนทั้งหมด 11 พรรค คือ พรรคสามัคคีธรรม พรรคชาติไทย พรรคความหวังใหม่ พรรคประชาธิปัตย์ พรรคพลังธรรม พรรคกิจสังคม พรรคประชากรไทย พรรคเอกภาพ พรรคราษฎร พรรคมวลชน และพรรคปวงชนชาวไทย

	'''(2)  พรรคการเมืองที่ผู้สมัครไม่ได้รับเลือกตั้ง''' มีทั้งหมด 4 พรรค ได้แก่ พรรคส่งเสริมประชาธิปไตย พรรคเทิดไท พรรคประชาไทย และพรรคเกษตรกรไทย

	ผลจากการเลือกตั้งสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรครั้งที่ 18 วันที่ 22 มีนาคม พ.ศ.2535  ปรากฎว่า 5 พรรคการเมือง อันประกอบด้วย พรรคสามัคคีธรรม พรรคชาติไทย พรรคกิจสังคม พรรคประชากรไทย และพรรคราษฎร ได้รวมตัวกันจัดตั้งรัฐบาลด้วยคะแนนเสียง 195 เสียง ต่อพรรคฝ่ายค้าน 6 พรรคการเมือง อันประกอบด้วย พรรคความหวังใหม่ พรรคประชาธิปัตย์ พรรคพลังธรรม พรรคเอกภาพ พรรคมวลชน และพรรคปวงชนชาวไทย ด้วยคะแนนเสียง 165 เสียง 

	แต่อย่างไรก็ตาม กลับไม่มีสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรคนใดเลยได้ดำรงตำแหน่งนายกรัฐมนตรี ด้วยเพราะพรรครัฐบาลได้สนับสนุนให้พลเอกสุจินดา คราประยูร ผู้บัญชาการทหารสูงสุดและผู้บัญชาการทหารบกดำรงตำแหน่งนายกรัฐมนตรีแทน โดยอ้างว่า รัฐธรรมนูญไม่ได้กำหนดให้นายกรัฐมนตรีต้องมาจากสมาชิกสภาผู้แทนราษฎร และ นายณรงค์ วงศ์วรรณ หัวหน้าพรรคสามัคคีธรรม ซึ่งเป็นพรรคแกนนำไม่สามารถรับตำแหน่งนายกรัฐมนตรีได้ เพราะมีมลทินจากการถูกปฏิเสธการออกวีซ่าเข้าประเทศสหรัฐอเมริกา โดยทางการสหรัฐอเมริกาสงสัยว่านายณรงค์ วงศ์วรรณ จะมีส่วนเกี่ยวข้องกับการค้ายาเสพติด 

	หลังจากพลเอกสุจินดา คราประยูร ดำรงตำแหน่งนายกรัฐมนตรีไม่นาน ก็ได้ถูกคัดค้านจากประชาชนอย่างหนัก เนื่องจากพลเอกสุจินดา คราประยูรมิได้เป็นสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรและได้เคยประกาศว่าจะไม่สืบทอดอำนาจของ รสช.<ref>วันที่ 18 พฤศจิกายน พ.ศ.2534 พลเอกสุจินดา คราประยูร ได้แถลงการณ์ว่า “...เราขอยืนยันว่า จะไม่มีการสืบทอดอำนาจ โดยสมาชิกสภา รสช. ...เพื่อให้รัฐธรรมนูญเกิดความบริสุทธิ์ผุดผ่อง ไม่มีอะไรมาเกี่ยวข้องกับสภารสช. สมาชิกสภารสช. จะไม่เข้าไปเกี่ยวข้องกับการจัดตั้งรัฐบาล...ขอยืนยันว่าทั้ง พลเอกสุจินดา คราประยูร และพลอากาศเอกเกษตรนั้น จะไม่เป็นนายกรัฐมนตรี หลังจากที่รัฐธรรมนูญฉบับนี้ได้กำหนดออกมาแล้ว...”, สมบัติ ธำรงธัญวงศ์, การเมืองการปกครองไทย: ยุคเผด็จการ-ยุคปฏิรูป (กรุงเทพมหานคร: สำนักพิมพ์เสมาธรรม, 2548), น.590.</ref>  อีกทั้งยังพบว่าการเลือกตั้งครั้งที่ 18 วันที่ 22 มีนาคม พ.ศ.2535 เป็นการเลือกตั้งที่สกปรกที่สุดครั้งหนึ่งของประเทศไทย เพราะพรรคการเมืองแต่ละพรรคใช้เงินซื้อเสียงอย่างเปิดเผยและเป็นจำนวนมากที่สุดในประวัติศาสตร์ จนนำไปสู่ “เหตุการณ์พฤษภาทมิฬ” เมื่อเหตุการณ์สงบลง พลเอกสุจินดา คราประยูร จึงได้ลาออกจากตำแหน่งนายกรัฐมนตรี ในวันที่ 24 พฤษภาคม พ.ศ.2535 และต่อจากนั้น พรรคร่วมรัฐบาล 5 พรรค ได้อ้างว่าเหตุการณ์พฤษภาทมิฬเป็นการกระทำของ พลเอกสุจินดา คราประยูร และคณะนายทหารเท่านั้น ไม่เกี่ยวกับพรรคร่วมรัฐบาลแต่อย่างใด 

	ดังนั้น พรรคร่วมรัฐบาลเดิมจึงมีสิทธิจัดตั้งรัฐบาลอีกครั้ง ในขณะที่พรรคร่วมฝ่ายค้านประกอบด้วย พรรคความหวังใหม่ พรรคประชาธิปัตย์ พรรคพลังธรรม พรรคเอกภาพ พรรคมวลชน และพรรคปวงชนชาวไทย ก็ได้อ้างความชอบธรรมในการจัดตั้งรัฐบาลด้วยเช่นกัน

	จากความขัดแย้งของทั้ง 2 ฝ่าย นายอาทิตย์ อุไรรัตน์ ประธานสภาผู้แทนราษฎร จึงได้กราบบังคมทูลพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวให้ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ แต่งตั้ง นายอานันท์ ปันยารชุน เป็นนายกรัฐมนตรีอีกครั้ง เมื่อวันที่ 10 มิถุนายน พ.ศ.2535 เพื่อแก้ไขเพิ่มเติมรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พ.ศ.2534 ตามที่ประชาชนได้ร้องขอในประเด็นสำคัญ อันได้แก่ 

1.	นายกรัฐมนตรีต้องมาจากการเลือกตั้ง

2.	ให้ประธานสภาผู้แทนราษฎรเป็นประธานรัฐสภา

3.	ลดอำนาจของวุฒิสภาลง

4.	สภาผู้แทนราษฎรและวุฒิสภาสามารถพิจารณาเรื่องต่าง ๆ ได้ในสมัยประชุมสามัญประจำปีครั้งที่สอง 

	อีกทั้งยังได้ให้รัฐบาลนายอานันท์ ปันยารชุน เตรียมการจัดการเลือกตั้งครั้งใหม่ โดยนายอานันท์ ได้ประกาศยุบสภา เพื่อจัดให้มีการเลือกตั้งใหม่ในวันที่ 13 กันยายน พ.ศ.2535

==ที่มา==

คณะทำงาน ฝ่ายวิชาการ คณะกรรมการติดตามและสอดส่องดูแลการเลือกตั้งสมาชิกสภาผู้แทนราษฎร, รายงานฉบับสมบูรณ์ การเลือกตั้งสมาชิกสภาผู้แทนราษฎร 22 มีนาคม 2535.

นคร และ อุกฤษ พจนวรพงษ์, ข้อมูลประวัติศาสตร์การเมืองไทย (กรุงเทพมหานคร: สำนักพิมพ์ไทยวัฒนาพานิช, 2542)

สมบัติ ธำรงธัญวงศ์, การเมืองการปกครองไทย : ยุคเผด็จการ-ยุคปฏิรูป (กรุงเทพมหานคร: สำนักพิมพ์เสมาธรรม, 2548)

==อ้างอิง==
<references/>
[[หมวดหมู่:การเลือกตั้งสมาชิกสภาผู้แทนราษฎร]]