ดูต้นฉบับสำหรับ พระราชบัญญัติราชองครักษ์ พุทธศักราช 2480


'''ผู้เรียบเรียง&nbsp;:''' ผู้ช่วยศาสตราจารย์ ดร.พนารัตน์ มาศฉมาดล

'''ผู้ทรงคุณวุฒิประจำบทความ'''&nbsp;''':''' ศาสตราจารย์ ดร.บรรเจิด สิงคะเนติ

&nbsp;

<span style="font-size:x-large;">'''พระราชบัญญัติราชองครักษ์ พุทธศักราช&nbsp; 2480'''</span>

<span style="font-size:x-large;">'''ความเป็นมาของกฎหมาย'''</span>

&nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; ใน พ.ศ. 2441 พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ได้ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าให้ตรา “'''พระราชบัญญัติราชองค์รักษ์ ร.ศ. 117'''” ขึ้น เพื่อจัดระเบีบบการสำหรับราชองครักษ์ จนกระทั่งต่อมาในสมัยรัตนโกสินทร ศก 129 พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว ได้ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้ตรา '''“'''[[พระราชบัญญัติสมุหมนตรี_รัตนโกสินทร์ศก_129|พระราชบัญญัติสมุหมนตรี_รัตนโกสินทร์ศก_129]]'''”''' ขึ้นเพื่อให้ฝ่ายพลเรือนที่ได้รับแต่งตั้งให้ดำรงตำแหน่งสมุหมนตรีมีเครื่องหมายราชองครักษ์เป็นสำคัญ ต่อมาทรงพระราชดำริว่าสมควรแก้ไขเพิ่มเติมพระราชบัญญัติราชองครักษ์ ร.ศ. 129 จึงทรงให้ยกเลิกและตรา “'''พระราชบัญญัติราชองครักษ์ พระพุทธศักราช 2459'''” ขึ้น โดยกำหนดให้ผู้ที่จะเป็นราชองครักษ์ได้ คือ นายทหารบท นายทหารเรือ และนายเสือป่า จนกระทั่งต่อมาในรัชสมัย [[พระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัว|พระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัว]] ทรงโปรดเกล้าฯ ให้ตรา “'''พระราชบัญญัติราชองครักษ์ พุทธศักราช 2469'''” เพื่อชำระแก้ไขเพิ่มเติมข้อความบางแห่งในพระราชบัญญัติราชองครักษ์ พ.ศ. 2459&nbsp;ที่ล่วงพันสมัย โดยเนื้อหาสำคัญ คือ การตั้งกรมราชองครักษ์ขึ้น ให้สมุหราชองครักษ์เป็นหัวหน้ากรม

&nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; ต่อมาในสมัยพระเจ้าอยู่หัวอนันทมหิดล คณะผู้สำเร็จราชการแทนพระองค์ตามประกาศ[[ประธานสภาผู้แทนราษฎร|ประธานสภาผู้แทนราษฎร]] โดยที่สภาผู้แทนราษฎรลงมติว่าสมควรปรับปรุงพระราชบัญญัติราชองครักษ์ พุทธศักราช 2469 เพื่อให้เหมาะแก่กาลสมัย จึงมีพระบรมราชโองการให้ตรา “'''พระราชบัญญัติราชองครักษ์ พุทธศักราช 2480'''” ขึ้น

&nbsp;

<span style="font-size:x-large;">'''สาระสำคัญของพระราชบัญญัติราชองครักษ์ พุทธศักราช 2480'''</span>

&nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; '''1) ตำแหน่งและหน้าที่ของราชองครักษ์'''

&nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; ตำแหน่งราชองครักษ์สังกัด '''“กรมราชองครักษ์”''' ซึ่งอยู่ในความรับผิดชอบของสมุหราชองครักษ์ (มาตรา 4) โดยสมุหราชองครักษ์ต้องเป็นนายทหารสัญญาบัตรประจำการ (มาตรา 5) ทำหน้าที่หลักในการรักษาความปลอดภัยสำหรับองค์พระมหากษัตริย์ พระราชินี พระรัชทายาท ผู้สำเร็จราชการแทนพระองค์<br/> พระบรมวงศานุวงศ์ ผู้แทนพระองค์ และพระราชอาคันตุกะ

&nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; จัดแบ่งประเภทราชองครักษ์ออกเป็น 3 ประเภท คือ (มาตรา 6)

&nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp;1.1)&nbsp;ราชองครักษ์พิเศษ'''ถือเป็นตำแหน่งกิตติมศักดิ์ ซึ่งแต่งตั้งจากนายทหารสัญญาบัตร และปฏิบัติหน้าที่ราชองครักษ์ในบางโอกาสตามราชประเพณี (มาตรา 7)'''

&nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp;1.2)&nbsp;ราชองครักษ์เวร'''&nbsp;'''แต่งตั้งจากนายทหารสัญญาบัตรซึ่งเป็นพลรบประจำการและคงรับราชการตามตำแหน่งเดิม มีหน้าที่ประจำตามเสด็จ รักษาการและปฏิบัติกิจการอย่างอื่นในส่วนพระองค์พระมหากษัตริย์ (มาตรา 8)

&nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp;1.3)&nbsp;ราชองครักษ์ประจำ'''&nbsp;'''แต่งตั้งจากนายทหารสัญญาบัตรประจำการ[[#_ftn1|[1]]] และเข้ารับราชการประจำในกรมราชองครักษ์ มีหน้าที่ปฏิบัติกิจการในส่วนพระองค์พระมหากษัตริย์แล้วแต่จะทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ (มาตรา 9)

&nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; '''2) การแต่งตั้งและการพ้นจากตำแหน่ง'''

&nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp;- การแต่งตั้งตำแหน่งสมุหราชองครักษ์และราชองครักษ์ทุกประเภท ให้ออก '''“ประกาศพระบรมราชโองการ”''' (มาตรา 10)

&nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp;- การพ้นจากตำแหน่ง “'''สมุหราชองครักษ์”''' และ '''“ราชองครักษ์พิเศษ”''' ให้พ้นจากตำแหน่งโดย '''“ประกาศพระบรมราชโองการ”''' (มาตรา 11)

&nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp;- การพ้นจากตำแหน่ง '''“ราชองครักษ์เวร”''' จะพ้นจากตำแหน่งในกรณีย้ายจากพลรบ หรือออกจากประจำการ หรือไปรับราชการฝ่ายพลเรือน และพ้นจากตำแหน่งในกระทรวงกลาโหม หรือ ได้เป็นราชองครักษ์เวรครบ 3 ปี บริบูรณ์ (มาตรา 12)

&nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp;- การพ้นจากตำแหน่ง '''“ราชองครักษ์ประจำ”''' จะพ้นจากตำแหน่งในกรณีใดกรณีหนึ่งดังต่อไปนี้&nbsp;คือ ย้ายจากพลรบ หรือ ออกจากประจำการ หรือ ไปรับราชการที่อื่นและขาดจากตำแหน่งหน้าที่ในกรมราชองครักษ์ (มาตรา 13)

&nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp;- ราชองครักษ์เวรและราชองครักษ์ประจำเมื่อพ้นจากตำแหนงแล้วอาจได้รับพระราชทานเข็มอักษรพระปรมาภิไธยย่อประกอบด้วยแพรแถบสีตามวันพระราชสมภพในรัชกาลนั้น ๆ เป็นเกียรติยศได้ (มาตรา 14)

&nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; '''3) อำนาจหน้าที่สมุหราชองครักษ์เพิ่มเติม'''

&nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; สมุหราชองครักษ์มีอำนาจแต่งตั้งข้าราชการทหาร ข้าราชการตำรวจ และข้าราชการพลเรือนที่ส่วนราชการต่าง ๆ ขึ้นสมทบราชองครักษ์เป็นเจ้าพนักงานมีหน้าที่ช่วยราชองครักษ์ในการปฏิบัติหน้าที่ได้&nbsp;(มาตรา 10 ทวิ) โดยสมุหราชองครักษ์ ราชองครักษ์ และเจ้าหน้าที่ที่ได้รับแต่งตั้งให้ช่วยราชองครักษ์ในการปฏิบัติหน้าที่ให้มีอำนาจเช่นเดียวกับพนักงานฝ่ายปกครองหรือตำรวจตามประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความอาญา (มาตรา 10 ตรี)

&nbsp;

<span style="font-size:x-large;">'''บทสรุป'''</span>

&nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; พระราชบัญญัติราชองครักษ์ พุทธศักราช 2480 ยังคงมีผลใช้บังคับมาจนถึงปัจจุบันและได้มีการแก้ไขเพิ่มเติมกฎหมายอีก 2 ครั้ง ดังนี้

&nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; - การแก้ไขเพิ่มเติม '''“พระราชบัญญัติราชองครักษ์ (ฉบับที่ 2) พ.ศ. 2496”''' เพื่อให้สอดคล้องกับข้อบังคับกระทรวงกลาโหมว่าด้วยเหล่าทหาร พ.ศ. 2495 ซึ่งมิได้แบ่งทหารออกเป็นพลรบและผู้ช่วยพลรบเหมือนแต่ก่อน

&nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; - การแก้ไขเพิ่มเติม '''“พระราชบัญญัติราชองครักษ์ (ฉบับที่ 3) พ.ศ. 2521”''' เพื่อให้ข้าราชการที่มิใช่ราชองครักษ์ที่ปฏิบัติหน้าที่รักษาความปลอดภัยสำหรับองค์พระมหากษัตริย์อยู่มีหน้าที่และความรับผิดชอบตามกฎหมาย และกำหนดอำนาจหน้าที่ในการจับกุมปราบปรามผู้กระทำความผิดต่อองค์พระมหากษัตริย์ พระราชินี พระรัชทายาท ผู้สำเร็จราชการแทนพระองค์ พระบรมวงศานุวงศ์ ผู้แทนพระองค์ และพระราชอาคันตุกะ

&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp; โดยปกติพระมหากษัตริย์จะมีพระบรมราชโองการโปรดเกล้าโปรดกระหม่อมให้แต่งตั้งนายทหารราชองครักษ์และนายตำรวจราชองครักษ์ โดยอาศัยอำนาจตามความในรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พุทธศักราช 2560 พระราชบัญญัติราชองครักษ์ พุทธศักราช 2480 และ พระราชบัญญัตินายตำรวจราชสำนัก พ.ศ. 2495 พร้อม ๆ กัน

&nbsp;

<span style="font-size:x-large;">'''บรรณานุกรม'''</span>

ราชกิจจานุเบกษา เล่ม 54/-/หน้า 1547/7 กุมภาพันธ์ 2480. พระราชบัญญัติราชองครักษ์ พุทธศักราช 2480

ราชกิจจานุเบกษา เล่ม 70/ตอนที่ 55/หน้า 959/25 สิงหาคม 2496. พระราชบัญญัติราชองครักษ์ (ฉบับที่ 2) พุทธศักราช 2496

ราชกิจจานุเบกษา เล่ม 95/ตอนที่ 84/ฉบับพิเศษ หน้า 1/17 สิงหาคม 2521. พระราชบัญญัติราชองครักษ์ (ฉบับที่ 3) พุทธศักราช 2521

&nbsp;

'''<span style="font-size:x-large;">อ้างอิง</span>'''
<div><div id="ftn1">
[[#_ftnref1|[1]]] เดิมแต่งตั้งจากนายทหารซึ่งเป็นพลรบประจำการ ต่อมาได้มีการแก้ไขกฎหมายให้สอดคล้องกับข้อบังคับของกฎหมายเหล่าทหาร ใน พ.ศ. 2496 จึงได้มีการตัด “พลรบ” ออก
</div> </div> 
[[Category:ราชองครักษ์]] [[Category:ว่าด้วยการบริหารราชการแผ่นดิน]]